Sonntag, 31. August 2014

Sylejman Aliu - Tikataku

Tregim
 
TIKATAKU
 
“Tikatak, tikatak, tikatak…”
Tri herë në ditë: “Tikatak, tikatak, tikatak” dhe në të njëjtin vend, në Sheshin e Madh të qytetit, ku tash në vjeshtë ishin mbledhur gjethet dhe hedhurinat e tjera, që duheshin të kalbeshin… Tri herë në ditë nga i njëjti njeri, që kishte të veshur një gujë bojëkafe të gjatë, e cila i shkonte zhag për toke, sikur kërkonte edhe ajo të veçohej nga ai, të binte në këtë vjeshtë nga trupi i tij i plakur dhe të kalbej bashkë me gjethet e tjera të zverdhura. Sa herë tikatakej, për çudi diell nuk kishte, por s’kishte as mjegulla… Qielli ishte i bardhë…
“Ç‘bën këtu!?”, i kishin thënë disa që gjithmonë i gjeje në rrugë.
“Përgjoj kohën…”
“Cilën?”
“Të heshtjes”
“Po tikataku i parë?”
“Për të verbërit!”
“I dyti?”, e kishte pyetur i dyti.
“…”
“Sa mirë! Po i treti?”, e kish pyetur duke u gajasur i pari.
“…!...!” – kish lëvizur kokën plotë gëzim Tikataku.
Tri herë në ditë, në të njëjtin Shesh, para të të njëjtëve, të cilët përherë i kishin bërë të njëjtat pyetje dhe për të cilat kurrë s’kishin marrë përgjigje të njëjta.
“Tikataku i parë?”
“Nis nga parahistoria!”
“I dyti?”
“Mbaron diku me ne”.
“I treti?”
“…!!!”
Menjëherë në Shesh, pastaj dilnin shumë njerëz. Ecnin shlirshëm. Nuk ndiheshin më të kurmëzuar. Hapi i tyre i lehtë dhe, për çudi, asnjëri prej tyre nuk e zgjidhte vendin ku do ta hudhte këmbën. Kudo shkilnin: në letra, në gjethe, në bagla… në “palloma” të mbushura me jargë hundësh, në çamçakëzët si glacat, që kishin rënë nga goja e shetitorëve, në vajra të derdhur dhe në kuti konservash… Këmbët e tyre nuk vareshin nga koka. Ato kishin të bënin me tokën, kurse koka merrte flladin e boshësisë së qiellit të bardhë dhe të pajetë. Të gjithë shetitnin dhe, diku në thellësinë e bardhësisë së qiellit, i takonin vështrimet. Atje mbillnin dashurinë dhe urrejtjen, të cilat me aq elegancë i bartnin këmbët e tyre.
Tikataku prante.
Kush ishte ky që i shëmbëllente Sahat-Kullës së shkumulluar dhe të rrëzuar në kalldrëmin e Sheshit?
“Çfarë kërkon?”
“Kërkoj kohën!”
“Cilën?”
“Timen”.
Ha, ha, ha… Qeshen të gjithë ata që janë në Shesh dhe ata që vazhdojnë të rrinë gjithnjë prapa tylit të përdeve të shumta të qytetit.
“Tënden?! Kur e ke pasur kohën? Ti ke rrojtur pa kohë!”.
Vetëtima e heshtjes së Tikatakut djegë Sheshin dhe, për ta shpëtuar këtë, trazohet era e ftohtë që ta shuaj prushin. Fryn dhe gjithmonë e mund këtë vetëtimë.
“E kisha… dhe do ta kem!”
“E kishe?! Jo, as nuk do ta keshë!”
“Po, shikoni në muze! Koha e kujt është atje?”
“Ah, po! Ajo e vdekura, mendon?”
“Mirë e ke! Aty është varri i historisë…”
Ç‘e do, o njeri, atë vetëtimë, kur gjithmonë ta mundin me vjeshtën dhe bërllokun e saj?
Sheshi mbushet ding. Njerëzit mbajnë kokën lart, qeshen me gojë përpjetë dhe vështrimin e varin në bardhësi. Ç‘kontraste kohësh gjejnë në atë bardhësi?
“Ato kohë që nuk janë në këtë varr kundërmojnë fëlliqët, shpërndajnë erë minjsh e urithësh të djegur!”
“Era e tillë dëshmon ekzistimin e tyre! Në muze tregojmë vetëm mendjemadhësinë dhe shijen tonë primitive. Përse është thënë të ruhen ato që s’janë më dhe që nuk na takojnë?”
Për këto të gjitha kishte menduar ky njeri, të cilit i kishte humbur ora e xhepit dhe tash kërkonte kohën nëpër Sheshin e mbushur vjeshtë. Kish menduar dhe ç‘kish përfunduar? Asgjë. Mundohej të lidhte domethënien e të gjitha kohëve, të bënte nga këto një, që të kenë mundësi pastaj të gjithë ta jetonin, por ajo ikte. Ikte mu atëherë kur ky mendonte për të gjithë njerëzit. Nuk i donte koha të gjithë njerëzit, jo – thoshte me vete dhe niste të bënte vija në hirin e votrës. Cila kohë me cilët njerëz? Prapë miq dhe armiq. Gjak. Cila ishte ajo kohë që s’i kishte këto?
Të gjitha, thoshte, të gjitha kohët janë pa këto, por a mund të zbrazen kohët nga njerëzit që nxisin gjakun? A mund të ketë ndonjë kohë boshe, të pastër, pa duhmën e njeriut? Ajo e muzeve? Jo, jo! Dhe prapë dilte në Shesh, tri herë në ditë dhe thoshte: “Tikatak, tikatak…” Gjithmonë në të njëjtën kohë dhe në të njëjtin vend. Bënte të njëjtat lëvizje, duke iu sjellë një rrethi të caktuar dhe duke kërkuar diçka me sy nëpër kalldërm… Kur e pyesnin, kurrë nuk jepte përgjigje të njëjtë:
“Puna e mbarë, vëlla!”
“Të mbarë e kemi, vëlla!”
“Atë që po e kërkon s’është e humbur, vëlla!”
“Të humbur e shpallën, vëlla, të humbur. Unë duhet ta gjej!”.
Pastaj, njeriu vëlla ikte ngadalë duke lëvizur kokën me dashamirësi, kurse gjurmët e tij mbeteshin në pluhurin e Sheshit…
Ditën e gjashtëmbëdhjetë të vjeshtës Tikataku s’u duk fare në rrugë. Ata që e donin nisnin ta kërkonin në sheshet e tjera, ata që e druanin ngarendën me të shpejtë ta kërkonin në muze. “Po! Atje duhet ta kenë dërguar kohërat! Ishte i pakohë dhe si i tillë do ta kenë lënë në skutën e errët, ku nuk mund të shquheshin kufijtë e kohëve, as relieve e gjeografi…”. Por as atje s’ishte, sikur që nuk ishte as në sheshet e tjera. Ai ishte mbyllur në dhomzën e tij dhe bënte provë një orë të re, që nuk do të caktonte saktësinë e kohës, sikur orët e tjera. Ajo do të bënte diçka tjetër, që do t’i përngjante më shumë vrimës së gjilpërës, nëpër të cilën do t’i fuste, dashur e padashur, të gjitha kohët, do t’i bënte ato si peri dhe mëpastaj, do të arnonte pjesët e shqyera të historisë, nëpër të cilat depërtonte të ftohtit, shiu e bora dhe mbushte plot reumë kalendarin e moteve dhe të ngjarjeve. Ora e re e Tikatakut s’do të kishte më akrepa. Kështu i kish thënë vetes para pasqyrës një ditë, kur po hamendej të tështinte nga gripi, i cili kish marrë kohëve të fundit dheun. Përse të ketë akrep të madh dhe akrep të vogël? – kish thënë ai dhe me gishtat tregues i kishte shtrirë dy rrudhat e thella në ballin e tij të gjerë. Dua t’i heq të mëdhenjtë dhe të vegjëlit!
Sheshi gjithnjë e më shumë po mbetej bosh: Oh, si dukej! Më keq se i vdekur, më i ndytë se gjerizët, therra e murriz, bagla e kakërdhia. Ishte kjo një kohë, apo vetëm kufiri i saj? Po të jetë kufiri së shpejti do të gdhinte agimi i ri, i kthjelltë, i pastër, i ngrohtë… Po të jetë kohë, përse erdhi? Kush e solli? Kujt i duhet?... Tikataku, do të thoshte se të tilla kohë kishte pasur përherë, nëpër të cilat kishin jetuar njerëz të tillë: Çfarë është njeriu, është koha. Koha s’i bën njerëzit kafshë, as kafshët njerëz! Njerëzit e bëjnë njëri-tjetrin kafshë dhe koha në të cilën jetojnë këto quhet kohë kafshësh… Po, përse Sheshi po zbrazej përditë e më shumë? Nga frika e heshtjes, apo nga vjeshta e përllomtë? Po, sikur të dilte prapë Tikataku në Shesh dhe atje të kërkonte kohën, do të prishej heshtja që mbjell lemëri? Do të fluturonte ndonjë zog mbi këtë bardhësi ndjellavjellëse të qiellit? Të gjithë pyesnin, askush nuk përgjigjej në këtë.
Këshilli i të Druajturve vendosi ta thërriste Tikatxhiun dhe ta pyeste për këtë.
“Çfarë ka Sheshi që në këtë kohë ka mbetur bosh?”, e pyetën.
Tikatxhiu theu gishtërinjtë.
“Çfarë kanë njerëzit që nuk dalin në Shesh, atë ka edhe Sheshi!”, u përgjigj Tikatxhiu dhe kruajti ngadalë pasveshin.
“Kanë dro!”, thanë ata.
“Dro!? Po, përse?”.
“Nga heshtja! Dëgjohet vetëm ulurima e vjeshtës… Përse ju nuk dilni tash në Shesh si më parë?”
“E pres pranverën! Gjymtyrët i kam plotë reumë…”.
Të gjithë u ngritën në këmbë. Askush më nuk pyeste. Të gjithë hapnin gërmazin dhe çirreshin. Kush i merrte vesh se ç‘thoshin? Por… O, zot! Si e kuptuakan çirrjen e njëri-tjetrit këta njerëz… E rrëmbyen Tikatxhiun. E shtynë. E pështynë. I ranë dhe gati e vranë. Të dalë jashtë, i thanë, në Shesh si më parë…
Njëmend po gdhinte agimi i një kohe të re.
Tikatakxhiu, prapë në Shesh, tri herë në ditë dhe thoshte: “Tikatak, tikatak, tikatak…”.
“Ç‘është e para?”, e pyesnin ata që gjithnjë i takoje rrugëve.
“Mehlemi!”.
“E dyta?”
“Mashtrimi”.
“E treta?”
“Mbarësimi”.
Qeshnin dhe shkonin. Pastaj, prapë ktheheshin dhe me të tilla pyetje e me përgjigje të ndryshme Sheshi e mbushte kohën përditë…

Mittwoch, 27. August 2014

Shaban Cakolli - Një buqetë me poezi

Këtë buqetë me poezi po e publikojmë
në shenj respekti e kujtimi për mikun, poetin dhe bashkëpunëtorin e Revistës sonë z.Shaban Cakolli, i cili ka ndërruar jetë 27.07.2014 në Gjermani.
Shaban Cakolli ishte njeri fisnik, poet i vyer, veprimtar i zellshëm dhe atdhetarë të madh. Ishte Shabani ynë, si unë kam dëshirë ta quaj, ai që në zemër kishte veç dashuri. Të rrallë janë njerëzit si ai. 
Ndaj, qoftë i përherhëm kujtimi për këtë burrë shqiptarie!

Poezi nga Shaban Cakolli

MALLËNGJIM

Motra kur u bë nuse
hapi portat e ngujuara
të një stine të re.
 
Qerrja e kuqe me katër rrota kohe
kaloi mbi fëmininë e saj.
 
Motra iku!
 
Ç´zog do të këndojë
në drurin e manit
mallin e saj.
 
 
PËLLUMB I HUAJ
 
Ai nuk e njeh
qiellin tim
që e ruaj në bebëz.
 
Di të fluturojë
vetëm mes reve me tym
që na i ngulfasin
mushkëritë tona fshatare.
 
Më kot shikojmë nga qielli
ai asnjë lajm nuk do t´na e sjellë
nga shtëpitë tona mbuluar me mall.
 
Edhe gugatjen
e ka në gjuhë të huaj
 
As dreqi s´i merr vesh
figurat që bën
tek fluturon nëpër qiell.
 
Më mirë është t´ia vënë
një degë dafine në sqep
dhe të lutemi të na sjell paqe
në këtë globin tonë
gjysmë tokë
e gjysmë ujë loti
 
 
ARBËRIA
 
Më e moçme se Hëna është Arbëria,
rrënjët i shtrin
tek mitet ilire
ku perëndesha Dea
qumësht i jep
gjarpërit të shtëpisë.
 
Ëndrrat arbërore
me Qerren e Diellit
udhëtojnë
për të pushuar
në svastikën
e djepave tanë.
 
Derisa flenë arbërorët
dy shqipe të pagjuma
ëndrrat na i ruajnë
netëve me hënë.
 

 
EMËR I NEMUR

 
Udhëtarë të territ
hyjnë dhe dalin
nga dera në derë
ecin për teh të thikës
duke u përpjekur
të kërcejnë në humnerë
hapur në anatemë
si fëmijë të humbur
thellë në pyll
lajkash e trishtimi
 
U lexohet në dritën e syve
mallkimi i territ
ngrysen e gdhihen
me një vel mërzie
 
Nuk kanë shteg as prag
s'dijnë kah nisen,
as ku ndalen
me këtë rrugë muge
emër të nemur
gurbet
 
 
LOT KOSOVE
 
Sllav e shkja
dhe djalli i zi
na lakmuan edhe gjelbrimin
e fushave tona
në sy
 
As me vetëveten s’ lanë
të flisnim njerëzisht
për njerëzimin
se njerëz s’ishin
 
Shkilnin tokën tonë të bukës
me thundrrat e tyre
me brirë therrnin
qiellin e kaltër
të bebëzave tona
 
Zjarrin që ka Kosova
për liri tund dheun
dhe shpërthen
deri në qiell
duke djegur e pjekur
mustakët e miu
në fytyrat satanike
 
Kur shiu i lotëve pushoi
rreze lëshoi liria
dhe me foshnje u mbush shtëpia.
 
 
PËR TY DRITË
 
Flakadan lirie
që n driconte nëpër zemrat tona
me shekuj
 
Shekull pagjumësie
është ky
ç’ të bëjmë me ty
në cilin qerpik
si në shandan
të vëmë
në cilin qiell
të bebëzave tona
të grisura
 
Tokë e shenjtëe
e Kosovës
me këtë florë
të kuqe gjaku
me xixëllonja stralli
që dalë kanë
nga nga limfa jonë
 
 
KUR MA VRANË KËNGËN

 
Unë, rrapsodi i harruar
këngën e kam pëlcitur
në një kohë të perënduar
jehonën e saj e lashë peng
anë e kënd nëpër Dardanë
por, atë ditë që nga nëna më ndanë
shpirtin ma dogjën dhe këngën ma vranë
 
 
BETIM NË VETE
 
Nuk ndahem gjallë
prej teje
gjaku im je ti
nëpër dje
dhe vetëm për ty
vdekjes përballë i rri.
 

 
DARDANIA
 
Trupin në valë
emrin në flakë
Dardania plakë.
 
Në valë-nuk mbytet
në flakë-nuk kallet
jeton-nuk ndalet.
 
Në gjak -ujitur
plagosur në zemër
prap jeton-ka emër.
 
Erdhi nëpër furtunë
trupin-flori
emrin-LIRI.
 
 
POETI
 
Nuk e di
nëse trupi i pikon gjak
por e di,brenda tij
kallet një oxhak
 
Në mes mallit e dhembjes
urnë që kallet
digjet në heshtje-bëhet prush
dhembjet e tij
s´i kupton askush!...
 
 
KITARA E FJALËS

 
Prej se jam lindur
jetën e ndjej dhe e
mbaj në mend mirë
 
ashtu si ishte
 
dhe kështu si është
e jo si desha unë
por s´i deshi ajo.
 
 
E IMJA ËSHTË KJO TOKË

 
Çka shohin sytë
Dhe shumë më përtej
Janë trojet e mia
Gjaku i diellit tim
 
Çka shohin sytë
Dhe shumë më përtej
Është qielli im
Është mhënë e atdheut.
 
Çka shohin sytë
Dhe shumë më përtej
Është fusha e rrafshët
Udha e dy Drinëve.
VENDI IM
Natë për natë shëtis
nëpër kosmosin me hënë
buzë lumit të atdheut
pranë arave dhe kopshteve
malli s´ikën nga unë
as kur hëna ikën
prapa gjelbërimeve
 
 

ORA JONË

 
Gjurmë pas gjurme
bjeshkë pas bjeshke
na ndoq sopata shpatën
nëpër shekuj
 
Këtu varrë e atje varrë
më bëhet shpirti mulli ere
në skëterrë pas skëterre
deri kur të bredh me bredh
kështu,o shpirti im?
nga të palarat
e botës pelim
 
Këtu s' jam
atje s’më lënë,
o nënë
qenia ime e ndarë në dysh
në udhëkryq

________


RRËFIMET E POETIZUARA TË SHABAN CAKOLLIT

Haxhi Huhaxheri që në fillim po të them një TË FALEMINDERIT të madhe që më solle poezitë e Shaban Cakollit te faqja. Në të vërtetë, ndërsa po i lexoja poezitë, më dukej se jam me të dhe në prani të tij, disi i heshtur po i lexoj. Këto fjalë sikur po ia them atij gjatë një pleqerimi poetik të dy miqve të penës, sikur të ishte gjallë dhe jo tashmë i ndjerë. Nuk është kurtoazi kjo që do të tjem fjalë të mira për poezinë e Shabanit.
E pranoj se nuk e lexova me aq vëmendje, e se nuk do të thotë se përsëri nuk do të kthehem te leximit i tyre, përjetimi dhe ndërgjegjësimi nga vargjet e tij. Pra, nga leximi disi i nxituar, i dorës së parë e të pamjaftueshme, vërejta se Shaban Cakolli në poezinë e tij ka stilin e rrëfimit të poetizuar, disi me evokime, cilësimit të shembullit e të fenomenit të paramotivuar nga ai. Secila poezi kishte diçka më vete, kishte simbolikë të derdhur nëpër fjalë, nëntekst të riformësimit ideo-artistik të tekstit të pathënë drejtpërdrejt, kishte shpirt të ndryshur dhe që mëton të depërtojë deri te sensi i lexuesit që e josh dhe që e përkrah.
Si thotë në njërën nga këto poezi për poetin, edhe vet Shaban Cakolli është krijues që brenda i djeg një oxhak. Aq bukur e portretizon shmëtinë e pëllumbit të huaj, gjuhën e të cilit nuk e kupton, sepse është i jovetes dhe i rremë, por që në fund rropos mënyra të humanizimit të tij, jo të fundit vrastar me tragjikë. Pra, me pëllumbin personifikon një shpend(regjim) gënjeshtar mbi qiellin anas.
Vendlindja, atdheu, populli e ndjekin si hija e vet poetin. Ka dhembje edhe për rrugën e dy Drinëve, ka mllef mospajtimi kur ia vrasin këngën me vdekjen e nënës, por nuk e shqipton se ç’ nënë është, biologjike(individuale) ose metaforike(etnike). Sikur me vrasjen e këngës i vritet Arbëria, për të cilën shkruan se është më e hershme se hëna. Edhe për Kurbetin, në të cilin e përjeton veten se nuk është(gjendje zombiane, ask i gjallë e as i vdekur), kurse atje(në vendlindje) nuk e lënë; kurbetin e karakterizon si të mallëkuar, të nemur.
Ka edhe shumëçka të shkruhet për poezinë e Shaban Cakollit, por këtë herë i përshfaqa vetëm disa impresione të mia kalimthi, me lutjen më të fisnniktë që Zoti ta kënaqtë në parajsën e merituar!


                                                                                             Fadil Curri, poet dhe kritik letrar

_________
Biografia e autorit
Shaban Cakolli, u lind në Krilevë të Dardanës në vitin 1958. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, të mesmen në Dardanë, kurse studimet në Univerzitetin e Prishtinës. Nga mosha fëmijërore u frymëzua për shkrime, kulturë dhe veprimtari kombëtare. Si i ri punonte me rininë e fshatit në grupe letrare, ku nxirrte gazeta të murit. Me shkrime dhe kulturë vazhdoi edhe në shkollimin e mesëm dhe univerzitar. Ka botuar shkrime në poezi, prozë dhe publicistikë në gjitha gazetat që botoheshin atë botë në Kosovë, ku edhe tani boton në gazetat dhe revistat që botohën në diasporë e Kosovë.Ka udhëhequr jetën kulturore në vendlindje dhe mërgatë. Në Gladbeck ishte sekretar i SHKA "Aleksandër Moisiu" në kryesinë e Bashkimit të Intelektualëve Shqiptar në Mërgim(BISHM), është në Kryesinë e Lidhjes së Shkrimtarëve Artistëve dhe Krijuesve Shqiptar në Gjermani LSHAKSH. Ka botuar në gjuhën shqipe, gjermane dhe turke. Është i përfshirë në 18 antologji në gjuhën shqipe, një gjermane në mërgim dhe Kosovë. Poashtu, ka lën në dorshkrim edhe disa libra të përgatitura për botim. Ndërroj jetë në Gjermani, më 27.07.2014.

_______
Përgatiti: Haxhi Muhaxheri

Montag, 25. August 2014

Bedri Tahiri - Tre tregime

 
Katarzë
 
Liria është thelbi i shpirtit dhe i mendjes,
aty ku s’ka liri, mendja dhe shpirti thahen si bima pa ujë.
(Sami Frashëri)

      Kur qe larguar nga shtëpia, e ëma plakë e kishte përcjellë deri te shtegu i lëmës. Aty, pasi kapërcyen trinën me thupra lajthie, mpleksur si gërshetë nimfash, u ndanë pa frymë e gati pa thënë gjë me gojë. Memecëllëku i asaj zymtësie fliste vetë,
të keqen vëllai. Sytë e tyre qenë lëbyrur nga lotët. Fjalët u kishin tretur si qiriu i djegur në fundin e shandanit.
      -Biro, kudo që të shkosh, vendin tënd mos e harro!
       Vetëm këto fjalë kishte arritur t’i mërmëriste nënëshkreta, duke mbllaqitur nofullat e gropëzara me ata dy dhëmbë që i kishin ngelur si të grabujës së shkallmuar prapa stogut të sanës gjysmë të kalbur. Ai e kishte shikuar drejt në sy, ishte kërrusur për ta puthur në ballin e rrudhosur dhe nuk kishte arritur të nxirrte zë nga goja. Vetëm me një lëkundje të lehtë koke, miratoi kërkesën e saj.
      Dhe, me këmbët zvarrë, fare ftohtas mori atë rrugë të farmakosur. Këtë po e bënte, jo nga qejfi, por nga zori. Ishte një kohë e pakohë. Zullumi i hasmit shekullor kishte arrirë kulmin. Cerberët ardhacakë po bënin kërdi mbi vendësit autoktonë. As shtëpinë e tyre kurrë nuk e lanë të qetë. Njëherë i qenë vardisur të atit, që e quanin ballist. E patën torturuar aq shumë sa në trup ia ngjallën krimbin e vdekjes. Me javë e muaj lëngoi në shtrat, i mbështjellë në lëkurë ogiçi, të regjur në kripë. Zaten, ajo e zezë edhe ia solli vdekjen e hershme, pa i mbushur të gjashtëdhjetat...
      I njëjti avaz nisi edhe për djaloshin. Disa herë i rrahur e i dënuar për pjesëmarrje në demonstrata. Ato, edhe do t’i kapërdinte disi, por kjo e fundit, ftesa për shërbim ushtarak, i vuri kapak së keqes. Ah, jo qebesa, jo, ia bëri vetes. Kurrën e kurrës nuk do t’i shërbëjë armikut tim. Pas gjithë atyre mynxyrave, të shkonte e t’i bënte argat dreqit! Jo, jo. Të pashpirtët, kohëve të fundit kishin zënë që t’i vrisnin tinëzisht e përdhunisht lulet e rinisë shqiptare dhe paskëtaj t’i quanin vetëvrasës! Hajde, mendjeligësi, hajde!
Dhe, pasi e grisi, fët e fët, ftesën e tretë, të nënvizuar me laps të kuq, vendosi ta braktiste vendlindjen e dashur dhe ta linte nënoken të vetmuar e të mbytur nga mërzia...
... Ecte ngadalë e mendueshëm. Largohej e largohej, gjithnjë me kokën prapa. Fjala e fundit e nënëlokes nuk i shqitej dot nga mendja. Atë e kishte ngulitur thellë në mendje dhe do ta bartte vath në vesh.
      Edhe ajo e shkreta, aty kishte ngelur kërcune dhe nuk lëvizte dot nga vendi. Këmbët nuk po e shpinin tutje. Me dorën thatuke, që mezi e mbante gjysmë të
ngritur, mbështetur mbi kërrutën dredharake prej thane, e përcolli derisa ai u fsheh në kthesën e madhe te Lugut të Llubureve...
      E gjora plakë! Sokolin e kishte të vetmin djalë. Ai ishte drita e syve të saj. Pa të nuk mund ta mendonte as edhe një natë të vetme. Kurrë nuk e kishte ndarë nga vetja. Thënë të drejtën, për të qe gëzuar gjithë katundi. Edhe trarët e shtëpisë patën lotuar nga gëzimi, siç i thonë një fjale. Një djalë pas pesë vajzave, të cilat nuk i kishin rrojtur as nga gjashtë muaj. Krismat e mazerës patën jehuar në shtatëdhjetë e shtatë lugjet e Qyqavicës mitike. I shoqi, xha Ujkani, një mesoburrë, me sull e me kanun, një pajtimtar zemrash që ndante mirë drejtësinë, fjala e të cilit zinte vend në çdo kuvend, qe gëzuar shumë dhe ia kishte shkrehur tri herë sipas traditës...
      Për të qenë, gjatë lindjes i pati ndihmuar shumë “mamia”, siç e quanin të gjithë hallën Halë, plakën kurrizdalë, pa asnjë dhëmbë në gojë, pa të cilën do të vdisnin shumica e lehonave në këtë malësi të braktisur e të lënë pasdore nga njeriu e nga Zoti. Ajo ishte e regjur në vaj e në uthull dhe nuk ia hante dot qeni shkopin. Kishte parë e kishte përjetuar shumçka. As vetë nuk e mbante mend sa e sa kërthiza kishte prerë. Të djemve e të vajzave. Zakonisht, ajo luante edhe rolin e nunit, vetë ua caktonte edhe emrat. Askush nuk ia bënte dysh mendimin e saj, sepse edhe ia qëllonte.
      Ashtu pati vepruar edhe asaj radhe. Të porsalindurin e pagëzoi Sokol. Ashtu ishte, i shëndoshë, i zhdërvjelltë e symprehtë. Tamam Sokol mali. Ndoshta e kishte menduar edhe kreshnikun, Sokole Halilin, i cili u kishte përballuar sulmeve të shtatë kralave. Ku ta dishë! Dhe, për të duhej kujdesur paksa më shumë. Lë që nuk duhej ta shihte syri i keq, por ndërmori edhe masa të tjera mbrojtëse. Shtatë net radhazi, sipas zakoneve ilire, foshnja i kaloi në odën e burrave, pranë Mëkroshit. Për shtatë net, në gjirin e lehonës qëndroi një dërrasë e mbështjellë mirë me hyram e me lulakun kuqezi, në mënyrë që shtriga t’i thente dhëmbët çatall, nëse provonte për t’ia pirë gjakun...
... Këto po i mendonte nënëshkreta dhe ende qëndronte aty ku qe ndarë me shpirtin e shpirtit, edhe pse muzgu krahëzi kishte mbuluar vendin.
      As shtëpia nuk e tërhiqte gjithaq brenda. Burri i kishte vajtur në atë botë para një dekade. Ashtu, qyqe kalli vetëm, do ta hanin ato mure të çara e të blozuara nga vjetërsia.
Sidoqoftë, jeta, sado e hidhur, duhej jetuar. Po, edhe ashtu, mordja e zezë të sillet vërdallë e nuk të merr dot, pa iu mbushur mendja vetë. Madje, si për inat, po e kërkove, ajo ikën prej teje si djalli nga temjani. Kështu i ngjiste edhe hallës Fatë. Çdo natë kur errëj e çdo ag kur çelej, ajo e luste Zotin t’ia merrte shpirtin. Por, kot.
      Sakaq plasi edhe lufta çlirimtare. Malet u mbushen me luftëtarë të lirisë. Sa gëzohej kur i shihte ata trima që vdekjes i thoshin plaç, aq edhe ngushtohej. I vinte keq dhe ndjehej si e turpëruar që nga dera e saj e njohur denbabaden për trimëri, nuk kishte dalë një pushkë liridashëse. Interesant, kishte ca që bënin çmos për t’i larguar djemtë nga zjarri i luftës e kjo mërzitej që të vetmin djalë nuk e kishte përkrahë çlirimtarëve. Këtë ia tha një ditë edhe komandantit të katundit, i cili po kujdesej edhe për plakën.
      -O djali jem, po ua kam lakmi që po u dilni zot këtyre trojeve, por zemra po më çahet dysh për djalin që nuk është në mesin tuaj!
      -Rrofsh oj Nënëloke që po na jep zemër e sa për djalin mos u merakos se, nëse në damaret e tij ka gjak të babait që e lozi aq mirë dyfekun dhe të kësaj nëne trimëreshë, së shpejti do të trokas në derën e madhe të lirisë!- ia priti ai, duke e përqafur përmallshëm
Dhe, ditët ecnin lumë. Liria trokiste në çdo cep të Arbërisë. Trimat tanë thurnin himne lavdie. Lugetërit e kukuriqët po e hanin veten me dhëmbë nga marazi. Planet e tyre djallëzore po u shkonin huq. Kufiri i mallkuar vëllandarës po shkrinte nga gjaku i valë i vullnetarëve që kishin mësyrë këtej, ku matej burrëria.
      -Tak- tak- tak,- u dëgjuan tri krisma të thata natën e errët sterrë, në derën e plakës, mbërthyer me ngujore druri.
      -Kush tallet më mua, mos je vdekja që të kam thirrur disa herë?!- mezi erdhi një si mërmëritje e përgjumur nga brendësia vrastare e asaj vatre gjysmë të fikur.
      -Jam djali yt, Sokoli, oj Nënëloke!
      -Të thashë, mos u tall me mua, nëse je vdekja, nuk ta hapi dot se tashti nuk jam e gatshme për të vdekur, po e pres lirinë që po agon...
      -Sokoli jam, oj nëna ime e dashur!
      -Sokoli...Cili Sokol, ore...Mirë...mirë... po e hapi veç...
       Ciatja vajtuese e derës ia shtoi edhe më ankthin natës. Nënë e bir ballë për ballë. Ajo, ashtu siç e kishte lënë. Ai, katarosh, me armatim e me uniformën e bukur të UÇK-së, që i rrinte për shtatë palë qejfe.
      -Nënë!!!
      -Bir!!!
       Hëna, si nuse e praruar e vellobardhë, u shfaq midis resh dhe ndriçoi qiellin e mërrolur. Dy silueta ishin shkrirë e bërë NJË. Sytë e tyre oqean lotësh gëzimi. Një spastrim shpirtërash nga malli i mbledhur lëmsh për vite me radhë. Një katarzë e paparë aristoteliane. Pa fjalë e pa zhurmë. Shkëlqimi i një meteori mbi kokat e tyre, që përfundoi tek Kroi i Marës, spikati trupat e tyre si të fosilizuar para derës së shtëpisë...
      -Ogur ndjellamirë,- thanë që të dy përnjëherësh, dhe u kujtuan të futeshin brenda.




Gurreci
 
Guri i rëndë në vend të vet.
(Populli)

        Aty takoheshin për çdo ditë. Ajo e kishte shtëpinë fare pranë, ndonjë pesë- gjashtë litarë samari. Ai vinte nga larg, nga pasbjeshka e thatë shkëmbore, diku më shumë se tre çerekë ore. Gurreci ishte vendtakimi i tyre. Një emër i bukur dhe shumë domëthënës jo vetëm për ta. Pa e parë vetë me sy vështirë ishte ta përfytyroje atë fenomen natyror. Nën atë gur, mbi pesëtonësh, që rrinte gati pezull, si një dhëmbë elefanti, ngulitur në dheun e kuqrremtë argjilor, krijoheshin sumbulla të kristalta të ujit bilur. Ah, sa interesant që ishte. Mrekullia vetë. Pikat në formë shiu, në gjithë barkun e tij, mbuluar me myshqe e algje, krijonin një mozaik mahnitës. Edhe artisti më i spikatur do t’ia kishte lakmi asaj përsosmërie mjeshtërore. Poshtë tij, në guralecët strallorë, që shkëlqenin si rruaza të qelibarta fosforeshente, qe formuar një si cekëtinë uji, ku shuanin etjen kryesisht barinjtë, po edhe njerëzia mbarë që rropateshin atyre bokrrinave bereqetpakëta. Ai ujë rridhte edhe përroit tatëpjetë, duke ndaluar vende-vende për të krijuar puse për bagëtinë, dhe dilte tej tek këmbët e kalasë së vjetër dardane ku e kishte pasur selinë trimi i parë drenicas Milosh Nikollë Kopiliqi.
        Vasha bukuroshe, zeshkanja me sytë e shkruar e me një lyth nën mjekër që veç ia shtonte bukurinë, quhej Fatë. Familja e saj vinte andej nga një vendbanim i skajshëm i Kreshbardhës ilire. Në fakt, ishte një gur i lëkundur nga vendi i vet, andaj edhe rrokullisej lehtë para rravgimeve të jetës hileqare. Pra, rrënjët e shpienin tej e tej, në vatrat stërgjyshore të dhimbjes sonë kombëtare, në Toplicë...
        Këtu, ku ishin sot, qenë vendosur vonë, diku midis dy luftërave botërore. Edhe pasurinë e kishin të pakët. Një arë dhe një copë mal gjithsej. Bagëtinë e kullosnin gjithandej nëpër djerrinat e përbashkëta e më shumë edhe këtej përroit.
        Djaloshi shtatëgjatë e i heshtur, me flokët ngjyrë gështenje, krehur në anën e majtë, ishte vendës, siç i thoshin një fjale. Denbabaden kishin qenë këtu. Emrin ia kishte lënë gjyshi. Ai quhej Arbër. Katundi i tij kishte bërë nam gjatë historisë. Jetonin dhe gjallonin me këngën e bukur të grykëhollave liridashëse. Përherë luftëra, beteja e sakrifica. Me një fjalë, ata ishin aty që kur qe kurdisur kjo botë. Po, po, të vjetër ishin shumë sa nuk mbahej mend nga askush zanafilla e tyre. Kjo dëshmohej me fakte kahdo që rrotulloheshe. Ja, kryekatundi ishin Varret e katolikëve! Tutje, në të mëngjër, Kodra e kishës! Më mirë se gjetkë kjo vërtetohej edhe me Livadhin e Kolbibës mu afër Gurrecit, ku ata takoheshin çdo ditë dhe loznin për shtatë palë qejfe...
        Gjurmë lashtësie hetoheshin edhe në ritet fetare, trashëguar nga paganizmi i hershëm. Buzmi festohej dhe respektohej si përherë. Druri i madh vëhej në zjarr dhe përcillej me ritualet e zakonshme tradicionale. Elemente të besimit të hershëm haseshin edhe në përditshmëri. Ta zëmë, gjyshja e tij, një malësore e ndershme e bujare, kur gatuante pogaqe në çerep, atë e shponte me maje luge në formë kryqi. Edhe në odën e tyre të madhe, që kurrë nuk rrinte pa mysafirë, gjyshi, një babaxhan sederli, ndjesë pastë, kur e ndante mishin e pulës, rrëcokun e ndante në formë treshi, e kalonte një në mes dhe të tretit ia jepte gjysmën...
        Dashuria e tyre e pathënë gojarisht lëshonte shtat në zemrat e tyre të padjallëzuara. Zatën, tek të rinjtë, fjalët janë të tepërta. Dashuria e vërtetë është mememce. Atë fjalët veç e varfërojnë.
        Dhe, ditën ecnin me vrap ujku. Zemrat e tyre përherë e më të hapura. Gojëkëqinjtë xhelozë llomatisnin papra dhe thurnin intriga. Aq u bënte atyre. Uji i Gurrecit e dinte rrugën e vet. Fjalët e hallkut e vrimat e gardhit...ia bënin njëri- tjetrit dhe vazhdonin avazin e tyre të lumturisë. Nata që i ndante u bëhej shekull. Ende pa aguar mirë ata ishin aty ku ishin ndarë në të perënduar të diellit. E kishim mbaruar edhe një kalibe, mbuluar me dushqe e fierishte që të mbroheshin nga dielli e nga shiu dhe...Në mesditë i mbilnin delet. Tasat me qumështin dëborë i fusnin në ujin e ftohtë te Gurreci dhe i lënin derisa vënonin pakëz mazë...
        Mirëpo, një ditë ngjau e papritura. Djaloshi u zgjua si zakonisht, me vullnet e me plot energji dhe mësye andej. Përpjetën e Udhës së Bregut, e kapërceu si me krahë dragoi. Për çudi, edhe delet sikur ia kuptonin dëshirën dhe ecnin pa e ulur kokën nëpër tufat e rralla të barit mbanë rrugës. Ende pa arrirë në vend, i erdhi një melankoli e zymtësi sfiltëse. Ca mornica ia kapluan shtatin dhe këmbët zunë t’i dridheshin sikurse njëherë moti kur e kishte zënë egjra e bukës së grurit, bluar në mullirin me ujë në Kudrinë.
        O Zot, ishte në vete apo nuk po i bënin sytë?! Delet e vashës nuk po dukeshin gjëkundi. I fërkoi sytë dhe, edhe njëherë shikoi kujdesshëm rreth e përçark. Vallë, mos e kishte zënë gjumi apo, mos e dhëntë Zoti, të ishte e sëmurë! Jo, qebesa nuk qenka, bëri me vete dhe u ul galuc ta merrte veten. Edhe ogiçi i tij, me këmbanën e madhe, sorollatej poshtë e lartë lëndinës, të quajtur Kodra e kulaçit, pa mundur të zinte vend askund. Ishte mësuar të përzihej me delet e vashës e të provonte brirët me kolegun e vet galan...
Në zemrën e djaloshit u hap një gropë e madhe sa vetë përroi që kishte përpara. Eci deri nën Gurrec dhe ra në gjunjë të njomte buzët që i kishin zënë një pëllëmbë shkrumb. Për herë të parë i shkoj mendja që guri mund të shembej e ta zinte përfundi. Dhe, nga droja, nuk pati guxim ta shuante etjen deri në fund.
       -Do të ngjitem lart tek shtëpia e saj, - i tha vetes dhe me hapa të ngathët u nis andej. Kur kapërceu radhët e kumbullave para shtëpisë së saj dhe Laroshi nuk ishte në stelë, e mori me mend se diç e pazakontë paskësh ngjarë brenda asaj nate kobtare. Madje, as gjeli kryengritës, që guximshëm përherë në këtë kohë ia thoshte këngës së tij symbyllas maje avllisë, nuk po bëhej fare. Gjithandej, nëpër oborr, gjë e gjallë nuk pipëtinte. Dera e shtëpisë e mbërthyer me ngujore druri, ndërkaq ajo e stallës hapur krah me krah. Hajde botë, hajde! Nuk kishte dilema, ajo, pa paralajmërim, kishte ikur njëherë e përgjithmonë nga kjo shtëpi...
Siç u kuptua më vonë, ashtu kishte ngjarë. Vasha me gjithë familje kishin ndërruar truallin. Kishin vajtur në Turqi, tek të afërmit e tyre, që dikur më herët, me visikat e rregulluara në Shkup, ishin rrokullisur asaj rruge të pakëthim...Sa e vërtetë qenka ajo thënia se gurin që luan nga vendi e vërvisin edhe erërat...
        Bota djaloshit ndryshoi për treqind e gjashtëdhjetë shkallë. Kjo u ra në sy të gjithëve. Ai e zuri shtratin dhe më nuk dilte as nga shtëpia. As nuk hante, as nuk pinte. Shpejt u bë asht e lëkurë. Prindërit u merakosën shumë. Nuk lanë derë pa trokitur. Të mjekët e të hoxhallarët. Askush nuk i bënte derman. As barërat, as hajmalirat.
       -Qyqja, magjitë do të ma marrin në qafë djalin!- mërmëriste me vete nënëshkreta dhe s’lënte vend pa kontrolluar, mos po haste ndonjë lëmsh penjsh laramanë apo tufë flokësh.
        Por, kot. Veç zemra e tij e dinte diagnozën e asaj stërkeqjeje...
        Edhe kur e mori veten, rrallë i lëshonte delet. Edhe kur e bënte këtë, kurrë nuk shkonte andej nga Gurreci. Nuk i besonte vetes se mund t’i përballonte atij tundimi trazues.
       Dhe, një ditë i thanë se Gurreci ishte gremisur. Guri që rrinte as në tokë as në qiell, kishte përfunduar në tokë. I uruari, sigurisht edhe ai e kishte përjetuar rëndë mosrealizimin e asaj dashurie të çiltër. Dashuria i mbante edhe yjet në qiell, thoshte një poet yni mendjendritur. Një e vërtetë e pamohueshme...
       Vajti për ta parë dhe për t’u bindur vetë. Lotët i vërshuan faqeve të mërdhizura, kur e pa se ai më nuk po lotonte si dikur. Lotët iu kishin tharë që kur kishte prekur tokën...
Sakaq, tutje, në anën e poshtme të tij, pa se si ridhte uji kristalor. Ca kujtime iu ringjallën dhe i erdhi një afsh rinor...
      -Edhe Ajo do të kthehet një ditë mu si ky ujë që nuk shteron kurrë!- ia bëri vetes me bindje të plotë dhe, për herë të parë në jetë, ia mori një kënge të vjetër kurbeti...

Galicë, 26 dhjetor 2013







Rikujtesë...

Njeriu është i lirë vetëm atëherë
kur i shërben së vërtetës.
(Sami Frashëri)

       Që kur kishte mbaruar lufta dhe vendi ynë gëzonte lirinë, katërmbëdhjetë e ca vjet më parë, rrallë i kishte rastisur të kalonte atyre shtigjeve, të cilat i njihte pëllëmbë për pëllëmbë dhe mund t’i kalonte edhe symbyllas. Asajde kishte kaluar fëmijërinë dhe rininë. Sa qe kalama fare, tufën e deleve dhe dy lopë të zaifta i sillte atypari, edhe pse nuk kishte kullota të mira. Atyre bokërrinave gurore, me ca shkurre që rriteshin për gazep dhe kurrë nuk arrinin të bëheshin as dru për zjarr, mbinin ca barishte të ëmbla, të përziera me lule çaji e me një lloj fshese çufërrake, vegjetacioni i të cilave asnjëherë nuk dihej kur fillonte as kur mbaronte. Verë e dimër thujase ishin të njëjta. Madje, shkemëza, shkurre me zemër të kuqe që shfrytëzohej edhe për çaj, dhe dëllinja, gati përherë ishin të pandryshueshme.
       Konfiguracioni i tyre gjasonte në samar breshke, të ndara me lugje të thella që vështirë kapërceheshin. Me rëndësi ishte që ruajtja e bagëtisë ishte e lehtë, nuk kishte ara me bereqet përreth, andaj nuk kishin çka të dëmtonin. Në Lëndinën e vockël midis kodrash, që gjasonte në sofër kreshnikësh, kënaqëshin duke lozur vënojsash e rrasash.
Ah, gati harrova, ore ua marrsha te keqen! Në Lug të Behramit, të parët tanë dikur i patëm çelur disa ara, të cilat i soste hëna, siç thoshin me qesendi burrat e mençur. I kishin prerë drunjtë, i kishin nxjerrë cungat me rrënjë dhe i kishin lavruar me buaj e me qe. Hajde mendjekrisur, hajde! Për t’i punuar ishin të lehta fare, por në to nuk bëhej gjë, përveç tërsherës. Edhe atë të bekuar nuk e lënin të rritej lepujt e breshkat që ishin me bollëk. Disa herë patën provuar ta kultivonin edhe misrin, por ku të lënin derrat e egër, të cilët e lavronin edhe tokën. Aty pati edhe ai një arë dhe kurrë s’do të harrojë sa hiqte kur u dërgonte bukën prashtarëve. Kështu, dalëngadalë ato edhe mbetën djerrina...
       Toponimet disi i pëlqenin shumë dhe edhe sot i ngjallin admirim. Kërshi i Lepurit, Lluburet, Lugu i Behramit, Roga e Blinit, Sordovi, Logjja, Shpatet, Kroni i Drumit, Vorret e Hysen Berishës, Gojfilja, Kërpnaja, Gurra, Shtojtë, Guri i Bardhë...
        Edhe kur u burrërua nuk ua ktheu shpinën këtyre vendeve frymëzuese. Sillej e mbështillej dhe tek to gjente prehje shpirtërore e qetësim nervash. Me një fjalë, u qëndroj besnik, ashtu siç edhe ato kurrë nuk e shikuan vëngër. Kur lodhej nga mësimet dhe nga puna mendore, ua mësynte këtyre bregoreve gjysmë të zhveshura, me kokën tej e tej në qiell dhe mushkëritë i mbusheshin ajër të pastër e tiktaket e zemrës ritmonin më mirë.
        Dhe, sot, fundjavën e parë të dhjetorit 2013, luftëtari i lirisë, Dardan Kuçi, tek po rrinte në shtëpi dhe natyra kishte veshur vellon e bardhë të nusërisë, e kaploi një dallgi e tillë. I la të gjitha menjanë, u shtrëngua si për front, mori pushkën e gjuetisë e gjerdanin me njëzet fishekë dhe kaptoi andej si me krahë dragoi. Gripi cfilitës, që për dy ditë rresht sa s’e kishte plandosur për toke, zuri të lëshonte pe posa mori atë rrugë. Eh, kështu e paskësh kjo punë, ore lum vëllai, virgjëria e natyrës mëmë nuk lejonte sëmundje as flamosje brenda gjirit të vet.
       Thënë të drejtën, kësaj here nuk doli për gjah. Jo, ore jo. Kështu, kur një tufë thëllëzash iu trembën para këmbëve, as që i shkoi mendja të qëllonte. Madje, në një shteg, edhe një dhelpër me një pulë në gojë, grabitur në kotecin e ndonjë shtëpie bri malit, ia preu rrugën qetë- qetë, ky nuk u trazua fare. Thejshtë, kësaj radhe kishte dalë veç për të ecur e për t’u çmallur nëpër ato shtigje të luftës së fundit çlirimtare e për të rikujtuar çaste nga ato beteja...
       Te Kërshi i Lepurit bëri pushimin e parë. Mu në maje të tij, tek një çarr i vjetër xhuxh, i cili prej se mbahej mend i tillë kishte qenë. As nuk rritej, as nuk zhvillohej, veçse trashej tepër ngadalë e pahetueshëm. I shkreti, nuk di si përballonte, kur mbi atë shkëmb nuk rrinte një pikë uji. U ul fare pranë tij. Sa ishte lodhur! Mezi ngopej frymë. Pas pak i hodhi sytë andej nga dhiarja që të shpiente në Qafëmalin, ku ndodhet Vorri i Hysen Berishës. Sipas rrëfimeve të më të moshuarve, të cilat kalonin kufijtë e reales dhe merrnin trajtën e legjendave, aty, kush e di se kur, kishte ngjarë një hata çmendëse...
      - Nëjse, kësaj radhe nuk po lëshohem më tej, tek e largëta, po ndalem tek e afërta, - mërmëriti me vete, duke u dhenë fre mendimeve...
     ...Edhe atë ditë kishte zënë pozicion në këtë vend. Po, po, mu në të njëtin vend. I kujtohej saktë. Ishte java e parë e prillit 1999. Binte një shi i imtë dhe bënte ca ftohtë. Një fillimpranvere, përplot me beteja të përgjkashme. Sapo kishin dalë në pikat që po i mbanin suksesshëm tash e tre muaj. Sa e sa herë cerberët e përtej Tunës kishin provuar të depërtonin Vargmalit të Qyqavicës që ndan Galicën e Ashlanin. Forcat e hasmit tonë shekullor, të pozicionuara e të përqendruara me arsenalin më modern ushtarak në Taraxhë, tek Pishat, siç dukej, kishin planifikuar që kësaj here të depërtonin gjithsesi midis kësaj zone të lirë, e cila e kishte trazuar edhe vetë kryesatanain.
       Dielli kishte bërë tre hostenë rrugë kur tre tanksa zinxhirorë uturinin me një fuqi mahnitëse dhe si somnabulë nuk i priste gjë e gjallë. Me lehtësi shtypnin gurë e drunj që u dilnin përpara. Para dhe pas tyre këmbësoria piromane. Sypërdalë e gjaketur nxitonin si hijenat tinëzare për të shfryrë mllefin e tyre mbi farën e lirisë që po bulëronte hareshëm. Me hanxharë e una në duar, zbatonin planin e tokës së djegur.
       Trimat tanë, gjakftohtë e sypatembur, nuk loznin dot nga istikamet. Ishin në tokën e vet dhe nuk kishin ku të shkonin, ore u plaçin sytë qafirëve trutharë. Dhe, qëndronin e qëndronin. Gjakatarët sojzinj me javë e muaj ishin përpëlitur për ta marrë Sukën e Madhe të Galicës, por kot. Ajo sikur kishte diçka profetike. Ishte e pamposhtur. Edhe në kohën e Azem Galicës kështu kishte qenë, e lirë dhe e panënshtruar. Kryetrimi njëherë aty ishte sulmuar beftë, por ia kishte dalë faqebardhë. Madje, një plumb i armikut i kishte ngelur në sumbullat e xhamadanit të tij dhe paskëtaj qe përhapur fjala se Azem Galicës nuk ia lë as plumbi...
       Sakaq uturima u dëgjua fare afër. Rrugës se Bregut, të cilin e kishin hapur austriakët më 1917, po vinte një kolonë e gjatë gjakpirësish. Në ballë të saj ca paramilitarë e mercenarë trupmëdhenj, me koka të rruara tas e të lidhura me shami të kuqe, me gjoksore përplot bomba e kama të mëdha, me armatim të llojllojshëm e me nga një vodkë, gëllënkat e të cilave ua ngrohnin gjakërat e ua largonin tremën. Marshimi i tyre përcillej edhe me britma e zhurmë mbytëse...
      -Zjarr!- oshëtiu në të dy anët e kurrizit bjeshkor.
       Dhe, grykëhollat liridashëse ia krisën gurgullimë këngës së tyre. Lugjet përreth mbajtën iso dhe përcollën kushtrimin: O sot, o kurrë! Trupmadhi nuk po ipej edhe pse trupi iu bë shoshë. Karikatori i tij u zbraz kuturu dhe pa efekt. Pasi u hepua pakëz e zbrazi shishen e rakisë me fund dhe i dha zor ta hidhte një bombë me bisht drejt trimave tanë. Por, jo. Fuqia e lëshoi dhe u kalamend majtas e djadhtas. Para se të binte në tokë, ulëriu si bishë mali: Unë jam rus!...Unë jam rus! Tek këmbët e tij u përplas edhe tjetri që ishte larë në gjak...Pak më tutje edhe dy të tjerë zhgërryheshin në baltën e skuqur e të qullur. Gjaku i pistë karpatian përlyeu tokën e pastër të Arbërisë së Vogël...Edhe ca të plagosur po përpëliteshin me vdekjen. Të tjerët zunë të zvarriteshin se prapthi si gaforrja...
       Pas një ferre murrizi dëgjohej një gjysmëzëri i mekur e si i përvajshëm. Nga radiolidhja e tij dilte një zë kukuvajke që kërkonte përforcime e ndihmë për tërheqje...
       Derisa këto kujtime po i rëndonin si gurë mulliri në kokën e tij, këmbët e kishin shpjerë në vendin e ngjarjes. Shtresa e hollë e borës nuk e lejonte ta përcaktonte saktë vendin, ku deri vonë kishin ngelur pellgje gjaku të atyre që kishin guxuar të shkelnin tokën tonë stërgjyshore...
       Pasi qëndroi edhe pak në atë udhëkryq, me histori të mistershme e enigmatike, mori në të mëngjer. Hiç më shumë se pesëqind metra më tutje, në të rrëzuar nga Ashlani, kishte qenë Shtabi i tyre. Oda e Lah Ramës nga Luboveci qe bërë Shtab i luftëtarëve galicas. Aty hanin, aty pinin, aty pushonin, aty flinin, prej aty shpërndaheshin nëpër pikat e vrojtimit e po prej aty niseshin edhe nëpër frontet e luftimeve. 
       Eci deri afër saj, por për të shkuar brenda nuk shkoi dot. Nga aty bartte shumë kujtime, të mira e të hidhura. Aty qe mjekuar edhe vetë, kur mori plagën në këmbën e majtë nga cifla e një granate, hedhur nga kodra e Kutllofcit. Çudi, atë ditë as që e kishte menduar rrezikun. Më në rrezik kishte qenë kur nga Prekazi e kishte qëlluar me rafale një pragë vdektare, edhe pse me të gjitha konventat ndërkombëtare kjo armë ishte e ndaluar të përdorej kundër njerëzimit. Por, ja, u plagos kur nuk e priste. Ishin në pushim dhe po bënin shaka me kuzhinierin, një mesoburrë humorist që të bënte të qeshje edhe në prag të vdekjes... Granata pati prekur majën e lisit të madh, aty pranë shtëpisë, dhe kishte plasur, duke shpërndarë ciflat vdektare në formë rrethi...
       Eci e eci. Shikonte e rikujtonte. Ja edhe gropa ku kishin vendosur një minë antitanksë dhe ku qe dëmtuar një kamion serb përplot ushtarë. Ashtu, ende e pambuluar plotësisht, si një gojë e shqyer kuçedre, të shtinte tmerrin. Edhe lisat e mëdhenj, ende lëngonin nga plagët e granatave.
       Deri te Roga e Blinit nuk ndaloi asgjëkundi. Aty u ndal dhe i hodhi një sy Drenicës. Moti i kthjelltë i mundësonte të kapte gjithë vendbanimet deri tek Rezalla, Likoci e Abria. Aty ku qe ndalur ishte pika më e lartë e këtij Vargmali që lidhte Qyqavicën me Zmiqin, Gërmovën e tutje me Kolashinin. Nuk ishin stacionuar kot mu këtu tankset serbe, në marsin e vitit 1999, duke bombarduar gjithandej dhe Shtabin e UÇK-së në Likoc. Këtu, fill pas çlirimit të Kosovës, kishte gjetur qindra gëzhoja të topit të quajtur Haubica. Një të tillë edhe sot e ruan si relikt të asaj që nuk duhet harruar...Ah, zuzarët e djallit! Sa i përcjellin amanetet e të parëve. Në këtë vend qe vendsour edhe topi kryesor i Zhupanit, i cili kishte ardhur më njëmijë e pesëqind ushtarë për ta rrethuar Azem Galicën, më 15 korrik 1924...
       Në cepin e poshtëm të Logjeve ende kishte gjurmë betejash të përgjakshme. Aty ishin edhe istikamet tona. Ca kanale dredharake, me shikim nga Pishat e Taraxhës, ku kishin zënë vend zuzarët shpirtkatranosur. Skeleti i një veture, që me mund e patën vendosur aty ku bënim roje, i përkujtoi shumçka. Dorën në zemër, në roje dilnin të gjithë, edhe ata që nuk kishin veshur uniformën e UÇK-së. Madje, edhe të moshuarit. Luftëtarët duhej të pushonin e të merrnin forcë përtëritëse. Në fillim, në atë veturë, kishin vendosur edhe listën e orarin e rojtarëve, gjë që shpejt u menjanua, ngaqë kishte rrezik për ata që ende lëviznin pak më lirshëm...
       Kur dielli fundosej pas Bjeshkëve të Nemuna dhe një erë e ftohtë zuri të përcëllonte si brisk rroje, Dardan Kuçi u kujtua të merrte tatëpjetën drejt katundit, i cili po zhytej në zymtësinë e një nate të ftohtë dhjetori. Shëtitja shtigjeve të luftës sikur ia kish te lehtësuar shpirtin dhe trupin.

Donnerstag, 21. August 2014

Farida Ramadani - Një tufë me poezi


Make-up
 
Make-upi i qytetit,
më befason.
Make-upi yt,
më magjeps.
Të shpirtit,
s’ta kuptoj!
Ngjyrosur,
i paformë,
sakatosur,
shpërfillur…,
përzierje vitesh,
kapërcim limitesh.
 
 
Stinët pasohen
 
Bulëzat ujore,
rreshtuar në vesën e vjeshtës.
I mblodha,
“Pallat” rruazash ngrita...
Frika se mos shkriheshin,
asqë ndodhi …,
deri në stinën tjetër,
arritën monolite.
Më befasuan,
të lidhura qëndruam miqësisht,
leksion jepnin paqësisht...
 
 
Fustanbardha
 
Bukur topin po e mban,
por më gjatë a mendon?
Jeta s’është vetëm penallti,
po ka shumë vështirësi...
E burri i shkretë veç pret,
shtiret i gëzuar me demek,
se ajo topin nuk ia jep,
gjithmonë do ta gjuajë vetë!
Sot pak martesa po rezistojnë,
maninë e ndarjes kanë në gjak,
s’ po dinë çfarë është familja,
çfarë është burri apo fëmija!
Po nuk është, moj fustanbardhë,
Jeta si një përrallë!
Po atë ta kalosh në harmoni,
duhet shumë të sakrifikosh,
të japësh vlera, të punosh,
të mbushësh ato që ke bosh...
Jeta e lumtur do t’ju shkojë,
po e kuptove, se s’ është lojë.
Dashuria është një thesar,
a e ke kuptuar vallë?!
Njerëzimi e ka humbur,
kërkoje, të mos jesh e mundur!
Te vetja duhet ta gjesh,
të vlerësosh fustanin që ke veshur.
Bukuria flet me të ultin ton,
mirësitë e tua vlerëson.
Për atë që rri zgjuar për ty,
që ëmbël në zemër i ke hyrë...
Jeta s’është vetëm një ditë,
por një mal i tërë me dritë,
që po munde, e mban ndezur,
derisa, në çift, të keni vdekur!
Edhe ju o krushqi, e shoqëri,
mos rrini me krye në hi,
jepni përvoja të bukura,
për çifte familjesh të lumtura!
 
 
Nuk përkojnë…
 
 
Disa kanë 24,
disa 32,
disa... ku ta di…!?
Të mërzitura fjalët,
s’ artikulohen njëlloj,
se dhëmbët ndoshta,
s’përkojnë me karakterin,
apo karakteri me dhëmbët.
Prandaj fjalët bëhen çorap,
njerëzimi dot s’po i kap.
 
 
Injorancë e skaduar
 
Mjaft më...
Boll...
Mjaft më...
Boll...
Ritual i përsëritur,
për të gjithë
bërë pis.
Boja po ju rrjedh,
koha jashtë i nxjerr.
Vepra e tyre skëterrë...
S’i lënë të lëvizë dot,
si hije në një qëndrim bosh.
Edukatën kanë larguar,
me injorancën bashkuar,
vetveten kanë mohuar,
por thellë rrënjë lëshuar,
vështirë për t’i asgjësuar...
 
 
S’jetoj pa ty
 
Mbi gjethet e thara,
ndjej hapin tënd,
tek largohesh,
si goditje,
në thellësi të qenies sime.
Pyes veten:
“Ç’bën?”
Marr guximin,
shpejtoj hapat,
duke rendur…
E kuptoj,
pas teje jam i çmendur.
 
 
Di të ec...
 
Di të ec...,
edhe nëse ti më ndalon.
Di të ec...,
edhe nëse ti reagon ndryshe.
Di të ec...,
edhe nëse ti s’më kupton.
Di të ec...,
edhe nëse ti s’më jep ndihmë.
Di të ec...,
edhe nëse ti, s’ke besim tek unë...
Di të ec...,
se kështu më pëlqen.
Di të ec...,
se jeta ime vlen.
 
 
Sfidë ndjenjash
 
Shpirtrat s’u takuan rastësisht,
Ndjenja s’qe atje gabimisht.
Folën me gjuhën e heshtjes.
Jehona e refrenit të mekur,
si një oaz virtual i thekur.
Spiranca puthjesh me sy,
ofshamë e shpirtit.
Të puthurat në imagjinatë,
qëndruan shumë gjatë...
Sfidë me heshtjen,
mik me buzëqeshjen.
Mendime të hallakatura,
buzëqeshje të zjarrta,
emocione të brishta,
përfshirë në fjalë të pista...
Të shkalluar në imtimitet,
dashuri si forcë me vullnet,
si uragan epshor,
jehojnë klithmat...
Të vetmit dashnorë
mbi muret e heshtjes.
Yjet e strukur qeshën,
pikat e shiut u nxitën,
si magnet u thithën.
Si një masazh mbi supe
te njëri- tjetri, pa hezitim,
u dorëzuam me nxitim...
 
 
Kiki im
 
S’e di pse në fillim s’të doja?
Ndoshta, mirë nuk të njoha.
Çdo ditë që ka kaluar,
u fute në zemër, pa kuptuar...
Je i vetmi që s’ke llafe,
buzëqesh me mimikën tënde,
ham...ham..., kur jam e vrenjtur,
nuk hidhesh, kupton i heshtur.
Ndjek lëvizjet e mia,
shoqëruar me lajkat e tua.
Kupton, kur jam e gëzuar,
më ndjek, si i dashuruar.
Qetësi shpirtërore krijon,
nuk je kafshë, je human,
je shoqërues shumë i mirë.
Eh, Kiki...
Me një të lehur,
shqetësimet mi fshin.
Je i pari që më pret,
natën dërmitjet m’i ndjek,
tashmë pa ty s’mund të rri,
të “përqafoj” shumë Kiki!...
 
 
Pentagrami: “Zog i lirë”
 
 
E mbaja lehtë në dorë...,
mërmëriste, si me “gojë”...
Fjalëcicërima pa kuptim,
i dilnin nga shpirti...
Kur desha ta pyes unë,
mbylli sytë për gjumë!
Heshtaz cicëron,
veten në vlerësim zogu i lirë,
Të gëzueshëm dhe pa lëvizur
e ndjej në “fluturim”...
S’e kuptoj gjendjen e tij...
Disa thonë për të: “Lum si ai!”
Por unë bie në mëdyshje :
S’ia dalloj fytyrën,
as në brendësi “ngjyrën”...
Një lot, papritmas, i rrëshqiti
e pas të parit, tjetri u nis,
lart kokën ngriti,
m’u duk sikur kuvendoi me Zotin...,
ky zog i lirë...
“Këndo, këngën e zemrës!...
Të paktën provoje,
ta ndjesh veten...”-
i thashë në fjalorin tim.
Dikur u tha loti,
ndaj rinisi cicërimin...
Përsëri ngriti kokën,
s’pushoi këngën e lumtur :
“Ciu... ciu...”.
Sikur kishte tërë botën,
m’u duk
në melankolinë e përfshirë...,
si në një simfoni zogu pa kthim...
Dikur... e thellova kuptimin,
ndaj vendosa kënaqësisht :
T’i jap lirinë.
E lëshova në ajër ...
U largua, duke cicëruar,
thithte ajrin e munguar
dhe prej andej
më përshëndeste
me krahët pendorë të tij .
Cicërimi gjallëroi malet,
lulet shkundën petalet,
nga duartrokitjet, të bukurat nota,
herë të “buta”, herë të “forta”.
Në hapësirë cicëronte
dhe vijonte të rrihte krahët,
zogu im i lirë...
Në pentagramet qiellore,
shkruhet me ciu-ciu:
“Lum si unë për këtë ditë!”


_______
Nga libri "Pikrturoj në qiell"   

Dienstag, 19. August 2014

Endri Nazarko - Cikël poetik


Në kafe me atë

Në kafe me të
Se ç’ndjej ca dëshira
E hesht, nuk nxjer zë
Mbase është më e mira.
E kuptoj kur e kap fiksimi
Se fjalët nganjëherë s’i mendon
Si në nota gëzimi, trishtimi
Ndjen se gjithnjë fiton!
Në kafe me të
Ku unë nuk jam më gazetar
Ndihem si pikat mbi “Ë”
E nuk e di ç’më gjen e se çfarë.
Mbase ajo ka nevojë për dikë
Dikë që veç ajo e don
E nganjëherë muhabetin në mes ta lë
E nis diçka tjetër kërkon.
Më duket si robot nganjëherë
E nganjëherë më shumë se njeri
Hap e mbyll çdo derë
Për ta patur para syve s’do fantazi!




Të prisja.

I frikuar nga aroma jote
Si mes hijesh ika
Sikur të jem zhdukur prej një epoke
Nuk e kuptova pse mes hijesh prita.
Të prisja aty ndër shkrime poezish
Ku fjalë ënëruese prej kohësh mendoja
Ku shpirtrat e poetve asnjëherë nuk bashkohen
Por si poet ndoshta dashuroja.
Në mungesë të ajërit që më duhet
Pa kuptuar largësinë të ndjej
Të prisja aty ku ndoshta me kamarjerët luhet
Ku dëshiroj gjithmonë të vërej.
Të presësh ndonjëherë është e kotë
E kupton që treni ka ikur para se ti të shkosh
E hapa përpara është ne këtë botë
Por sërisht vazhdon të kërkosh…
Të prisja kur e dija që ish kot
Aromën e frikuar e sytë rrëzëllitës
Nuk ka vënd në këtë botë
Për të pritur në “mest të ditës”.



Pa titull.

I lexoj poezinë dhe statuset i kontrolloj
Femrën e ngurtë jam duke kërkuar
Ndoshta autori s’di të dashuroj
Ose si autor asnjëherë s’e ka provuar.
Ajo është ndryshe
Vallë gurët ngrohin më shumë?!
Siç shtegëton çdo dallëndyshe
Si gurët që freskohen në lum.
Me flokët kaçurela të gjata
E ecejakjen e shpejtë
Ashtu siç e mundon vapa
Dashurohen me të pa të drejtë.
Seriozitet dhe e qeshur e fortë
Si në përralla të ekzistonte
Si dëbora e bardhë dhe e ftohtë
E si shiu që e miklonte.
Më pëlqejnë netët, ditët me re e me shi
Se e di që gjej diçka reale
Por kanë filluar mendimet në to të më shkojnë tek ti
Duke menduar t’i’a nis në ëndra një përralle.
S’është si dikur që shkëmbenin letra
sot letrën ma lexon në teknologji
por fjalët sërisht të vërteta
po më dalin si me magji.



Unë dhe ti….

A sikur të zgjasja dorën të të prekja
Dhe në fasadat gjigande të notoja
Për mua s’do kish më emër vdekja
E me qiejt e dashurisë do qëndroja.
Ende ndjej luhatje në zemër
Tik e taket kur të kam përballë
Edhe kur nuk të thëras më në emër
Edhe kur puth heshtjen tënd në ball.
Vetëm dhe një çast ta prekja dorën tënde
Dhe me të qëndroja në largësi
Do ndjeja ëmbël tingujt e kësaj kënge
Vdekja do lodronte në flakë dhe urtësi.
Ah sikur ta zgjasja dorën për të të prekur
E të qëndroja lotueshëm nëpër shi
Nga gëzimet do të isha ndjekur
Gëzime që krijohen veç nga ti!




Prindër

Mbi shpinë i mbajnë shigjetat e jetës
Dhe mëngë përveshur na rinë pranë
S’do ia ndjeja respektin vetes
Sepse pa ju bota ime s’do të ish aq oqëan.
Prindër në zemër ne u kemi
Jemi poshtë urrave të jetës me kokën lartë
Nuk e dimë se të mbrojtur nga ju jemi
kërkojmë botën të shijojmë me në dorë një hartë.
Kur shigjetat binin furishëm
Unë nuk i shikoja
Nëse s’do kish ndodhur ashtu
Mbase jetën tashmë s’do e dashuroja!
Prindër që u dua aq sa jeta
Na rritni ashtu me halle e me shpresa
Të vetmet dashuri të vërteta
Të vetmit që skanë vënd për ndëresa!



Vetmi…

Cigarja s’ma heq stresin,
Por unë përsëri e tymos,
Kujtimet sërisht të tilla mbesin,
E unë vazhdoj e dreqos!
Mbase s’di ç’bëj në këtë vënd
E në herësirë vazhdoj të shkruaj
Ku për morale s’ka më vënd
Se me veten po ndihem i huaj!
E kam një hall,
Eh, sa më rrëndon
Po ku janë ata që më donin vallë
Përse gjithçka më mungonë?!



Vargje!

Dua një përshëndetje në netët me shi
Në qoshet ku erë nuk frynë
Atje ku mbase nuk na sheh njeri
E në bisedë me ne askush nuk hynë.
Dua një puthje në buzë,
Edhe disa lutje për mua
Një ëndër të shthurur kur edhe unë të lus
Një fjalë dashurie, fjalën TË DUA!
Do të puth ëmbël
E në buzët të lënkosh
Që kur të largohesh, të ndihesh vëngër
Mua të më kujtosh!
Më pas drejt shtratit kur të shkosh
E të mendosh për një puthje
Aty do e kuptosh
Se jo gjithçka lind nga një lutje.
Do largohemi pa pritur se kështu qe e shkruar
Se nuk do duam të ndjejmë më lëndime
Se do themi ishim dy të dashuruar
E më pas thjesht ka qënë e dashura ime!
E ti, ike pa fjalë atë natë
Dhe unë që përpiqesha të të kuptoja
Doja të të takoja prapë
Por kuptova se me atë ide po gaboja.
Ne ty që jam i dashuruar
Edhe pse s’të njoha mirë
Të jem pasuruar apo edhe varfëruar
Pa ty asgjë s’do kisha dëshirë!
Mendoja çdo natë
E në fund asgjë s’rezultoi
Kur mendimet fillova t’i analizoja prapë
Cingërima rimendimi më shkaktoi!
Dhe e dija që dita e martesës do të vinte
Kjo ishte për ty,
Por jo që në sy lot do të më linte
Atë çast do kisha dashur ta ndanim të dy!
Sa ditë të vetmuara e netë të qeta
Ku shkruante shpirti im I lënduar
Ku zemra e dinte që të donte sa jeta
E vërtet kokë e këmbë qe dashuruar.
Sikur zemrën dikujt t’ia falja edhe unë
Mbase s’do e kisha kaq të vështirë
Kjo për shkak se të dua shumë
Ose ndoshta se jam bërë për mëshirë.
E ditët shkojnë, shkojnë ngadalë
Ikën muajt dhe ditët lënguan
Nisi si një përrallë
E si tragjedi përfunduan!




Koha ishte për dashuri

U vrenjt,
U bë stuhi
Në qiej filluan fluturimin më të mëdhenjt
Zogjtë shtegëtar që provuan dashuri.
Zuri shi
U bë përmbytje nëpër brigje
U poq mishi
U ndot gjaku ndër çifligje.
Jashtë stuhi
E brënda tufan
Të mbuluar në një suitë dashurie unë dhe ti
Të dashuruar nën jorgan.
Ishte koha për dashuri
Por unë veç imagjinoja
Kur në ëndra më shfaqeshe ti
Nëpër muret e dhomës të kërkoja.
 
____________
Marrë nga Galaktika Poetike "ATUNIS"

Freitag, 1. August 2014

Shaban Cakolli, burrë fisnik i shqiptarisë.

Në vend të In Memoriamit
 
Shaban Cakolli, u lind në Krilevë të Dardanës në vitin 1958. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, të mesmen në Dardanë, kurse studimet në Univerzitetin e Prishtinës. Nga mosha fëmijërore u frymëzua për shkrime, kulturë dhe veprimtari kombëtare. Si i ri punonte me rininë e fshatit në grupe letrare, ku nxirrte gazeta të murit. Me shkrime dhe kulturë vazhdoi edhe në shkollimin e mesëm dhe univerzitar. Ka botuar shkrime në poezi, prozë dhe publicistikë në gjitha gazetat që botoheshin atë botë në Kosovë, ku edhe tani boton në gazetat dhe revistat që botohën në diasporë e Kosovë.Ka udhëhequr jetën kulturore në vendlindje dhe mërgatë. Në Gladbeck ishte sekretar i SHKA "Aleksandër Moisiu" në kryesinë e Bashkimit të Intelektualëve Shqiptar në Mërgim(BISHM), është në Kryesinë e Lidhjes së Shkrimtarëve Artistëve dhe Krijuesve Shqiptar në Gjermani LSHAKSH. Ka botuar në gjuhën shqipe, gjermane dhe turke. Është i përfshirë në 18 antologji në gjuhën shqipe, një gjermane në mërgim dhe Kosovë. Poashtu, ka lën në dorshkrim edhe disa libra të përgatitura për botim.

Shaban Cakolli ishte veprimtar i shquar i mërgatës dhe bënte punë shumë të madhe në prezantimin e krijuesve letrar dhe të veprimarive kulturore e shoqerore. Ishte mik i mirë, njeri shumë i afërt dhe komunikastiv. I donte dhe i respektonte koleget letrar, miqte dhe farefisin. Ishte bashkëpunëtorë i shumë gazetave, revistave dhe mediave dhe portaleve elektronike. Të gjitha reaksite e respektonin, sepse ai ishte punëtor i palodhshëm dhe i furnizonte me shkrime që bartnin vlera të pamohueshme.
 
Shabani, që nga fillimi ishte bashkepunëtorë edhe i Portalit tonë "Ora shqiptare" dhe i Revistës ekektronike "AlbPlanet". Ai e jepte kontributin e tij duke na dërguar shkrime të ndryshme për vepritaritë kulturore të mërgatës shqiptare, prezantonte krijues dhe artiste të ndryshem nga e gjithë hapsira shqiptare, prezantonte librat e kolegeve të tij, shkruante recensione dhe vlersime letrare, jepte mendime për ngjarje të ndryshme politike dhe trajtonte tema nga jeta e përdishme. Me nje fjalë, Shabani ishte i papritueshëm dhe i pandalshëm. Por mbi të gjitha, ishte njeri fisnik dhe e donte njësoj çdo pëllëmbë të atdheut.
 
Shaban Cakolli, ndrroj jetë më 27.07.2014 në Gjermani.
 
Me ikjen e Shabanit, ne humbëm një mik të mirë dhe bashkëpunëtorë të zellshëm, mërgata humbi një veprimtarë dhe intelektual të shquar, njerzit e letrave e humben një kolege që e shkruante bukur dhe më shumë dashuri poezinë...
 
Qofte i përjetshëm kujtimi për këtë burrë fisnik të shqiptarisë !
 
 Haxhi Muhaxheri
 
 
___________________
 
 Agim Gashi: Me vdekjën e Shaban Cakollit, humbëm një njeri të ndritshëm, një mërgimtar plot dhimbje e mall për atdheun, një poet me plot vargje të dala nga shpirti i tij njerzor, një pishtar të dijes që ndriqoi atdheun e kombin deri në frymën e fundit.
 
Agim Metbala: Shaban Cakolli ishte një njeri fenomenal me shpirt manar, një poet i sinqert pa asnjë kalkulim që vargjet i nxjerrte nga thellësia e shpirtit e të qiltërt ashtu si e kishte ai zemrën dhe shpirtin e pastër, një poet që i respektonte dhe i donte të të gjithë poetë të tjerë, një poetë që ndjente kënaqësi t'i prezentonte të tjerë e të shkruante vështrimet goxha të gjata e profesionale, një atdhetar i devotshëm.

Ismet Jonuzaj: Shabani ishte një shembull se si duhet me qenë bashkëkombasi e intelektuali dhe miku!
 
_____________________ 

Poezi kushtuar Shaban Cakollit
 
 
Liman Zogaj

KUR OFSHAMA KTHEHET NE JEHONE

Mikut, poetit Shaban Cakolli

Tani e mesova fjalen tende te fundit:
-„Limano,do mjeshter po punojn
Ne gjoksin tim“.
Nuk i besoje lajmit...
As vdekjes
As varrit ne Krileven e zemres.
As nuk e neneshkruaj ikjen
Ndarjen, harrimin, Aiii.

Ne skenen e Teatrit
Atje,
te livadhet e luleve
Premiera shfaqet
me do rekuizita te thyera.
Nje ze ne eter
U be pake heshtje
Pak ushtime
Pak lot,
ne qepallen e henes mbi keneta.
Ne udhen neper shkretetira
Kur erarat na i fiknin kandilat
Kerkonim drite te re
Per planitin qe digjej.
Shaban Cakolli
Mos u vono shume
Ta falim vetem nje sy gjume
Dhe eja me penden e pa shterrur,
me lahuten e gedhendur me qershin e rrezes
eja
me vargun per Ylberin
qe ti lidhi trojet Ilire
si nje buqet me Mimoza te kuqe.

Mergimeve
Nuk e dim, a jemi te gjalle
A te vdekur
A jemi buze varrit
A ne tryezen ku e kafshoim pelimin
Qe na e vret
kalendarin e buzeqeshjeve
Te djegura.

Miku im
Vetem Ikjen Nuk e Neneshkruaj.

 
 
 
 
Makfire Maqedonci Canolli

PSE PO IKUN POETËT?

Pse ikun poetët kështu nga kjo jetë
krejt pa pritur fare pa na përshëndetë,
vargjet ua lënë zogjëve për kujtim
e në heshtje nisen rrugës për në amshim!

Vallë pse poetët po na ikun me të madhe...

mos janë mërzitur nga kjo jetë plot halle?
Apo ndoshta po i kaplon thellë në shpirtë mërzija
pse nëpër luftra po masakrohen fëmija?!

Pse kështu u ndave poeti Cakolli
cili engjëll në krahë përjetësisht të morri?
Mos vallë vetë e lute ti Perendinë
të jeshë për këtë festë me engjëjt në amshim!

E di se të dogji thellë në shpirtë ty malli
e ke shprehë në vargje me lotë mërgimtari,
i lehtë ty të qoftë dheu i Kosovës loke
për jetë do të kujtohet vepra e fjala jote!

Pusho ti i qetë në ato lëndina
me mikun e madhë poetin Podrimja!
Vargjet që ua latë zogjëve amanet
do të recitohen nga brezi në brezë!

Qoftë i përjetshëm kujtimi i tij!
 
 
 
 
Lumturi Plaku

DEDIKUAR SHABAN CAKOLLIT

A je përmëndur se ç’dëm ke bërë në këtë vit,
o muaj korrik?

Pse i vrave fjalën e i prishe këngën atij bilbili,
që dhe pse lindur në Dardani
e emigruar në Gjermani,...

pa u tërhequr e pa u lodhur asnjë minut,
s’ndaloj pa shkrua, poezi e proza e gazetari
e opinione për çdo problem, hall e mundim,
që vriste, dëmtonte gjithë kombin e tij?

Pse i shove dritat,
që i ndizte kudo me shkrim e fjalë
ai atdhetar intelektual,
ai prind i denj, burrë i nderuar,
ai shok besnik, komunikues,
me fjalë bindëse me çdo njeri?

Në muajin korrik u nda prej jetës
një burr i nderuar, i rrallë, fisnik,
kultura humbi një intelektual,
Me vepra pa fund, me fjalë të rrallë.
___________________


Poezi të autorit Shaban Cakolli
 
 
KA KOHË
 
Ka kohë
që jam duke u ngjitur
Lugut të Blertë
të Gërmisë.
 
ka kohë që ujë pi
në krojet e fëminisë.
 
Ka kohë
që më janë ngatërruar kohët
dhe nuk e di kur fillon e kur mbaron
Ëndrra.
 
 
 
ZHGËNJIME
 
Evropën e krijuan së pari
me mite e legjenda.
 
Erdhi nga antika
në katër këmbë
në përrallat moderne
me urinë e Kronosit.
 
Djepi i saj
ku i dhamë qumësht legjendash
ende përkundet bosh
në gërmadhat e Ballkanit.
 
 
 
LEGJENDA E ROZAFATIT
 
Një fëmijë
kërkon gji
nga guri.
 
Nëna e murosur
me qumështin e saj
ruan qytetin e Shkodrës
nga ushtat e helmuara
të legjioneve romake.
 
Më kot babai
fëmijës së vet
i rrëfen rrugën e përgjakur
deri te kënga e lahutarit.
 
Ai s'do të kthehet
pa i pirë dy-tri pika qumësht
nga legjenda
e këtij shekulli.
 
 
 
DUKE SHIKUAR ORËN
 
Një shekull iku
duke shikuar
diellin me zenit.
 
Ku mbet ora jonë
që mat rrjedhën e gjakut
në histori?….
 
Pena ime gërryen mbi letër
hieroglifet
me të cilat kam shënuar
kronologjinë
e lindjes
deri në perendim
të epokës së gjakut.
 
 
 
DRURI I JETËS
 
Liliane Perrin-it
 
Ajo vdiq në nëntor
dhe flamujt e fateve tona
i zbritëm në gjysmështizë.
 
Liliane Perrini-i,
medalon i përjetshëm
ne do ta mbajmë të varur
në kujtimet tona.
 
Ajo iku në nëntor
dhe vjeshta hyri me verdhësi
në visoret e ëndrrave
duke shkundur gjethet
në Drurin e Jetës.
 
 
 
ËNDRRAT
 
Na mbytën ëndrrat
e dheut të huaj
 
Edhe netëve të pagjumë
bredhim të përhanshëm
hapësirave të bleruara
të vendlindjes.
 
zgjohemi
me ëndërr në qepallë,
dhe ngrysemi mbi pjalm gjumi
në bebëzen e lulëzuar.
 
Vetëm një grusht
dhe Kosovë
do të na sjellë
pushimin e trupit
dhe qetësinë e shqisave tona.
 
 
 
ROJA E TUFËS
 
Kur këndon Baca Nazif
fotografitë në mur lotojnë
nga malli:
"Ngjitet tufa me këmborë,
u prinë dashi me kurorë…"
 
Në karrige ahu
që ka lëshuar gjethe
rri ulur duke i rënë kavallit
i zgjon bylbylat e mallit
në kopshtet e largëta
nëpër këngë.
 
Nëpër mure zhagitet
hija e dashit të therrur kurban
për festën tonë të motmotit.
 
 
 
MALLI PËR FSHATIN E LINDJES
 
Arën me grurë e solli
në dhomën e stolisur
me kallij të vendlindjes.
 
Këtu në këtë qytet të huaj
as gruri se ka ngjyrën
e bebëzave tona:
është jeshil si zhapini
tek rrezitet mbi shkëmbij.
 
U poqën kallijtë në dhomë
nga malli ynë
ngjyrë bakri.
 
 
 
PLAGA E KURBETÇARIT
 
Është plagë
e nuk mbyllet kurrë
 
as nëzemër,
as në shpirt.
 
Stinët ndërrojnë,
datat në kalendar,
akrepat qarkojnë
rrathët e ferrit.
koha rri e ngrirë
në kujtime.
 
Plaga ime kullon
gjak
pika-pika
mbi kujtime….
 
 
 
SHAMIJA
 
Ma dha shaminë
që pat fshirë
lotin që ia shkrumoi faqet.
 
Kur u zgjova nga gjumi
me të i fshiva kujtimet
e lëndimet e zhubrosura…
 
Po njelmësinë e mërgimit,
 
me se do ta fshija,
me se do ta hiqja?
 
 
 
RASAT E MËRGIMTARIT
 
Një jetë e nemur
e lakuar nëpër
rasa.
 
Në emërore:Iliri!
në kallëzore:Dardani!
në rrjedhore:Kosovë!
 
Thirrorja është zhdukur
se nëna s'na dëgjon.
 
Emri ynë
edhe sot lakohet
nëpër histori.
 
 
 
NË KUJTESË
 
Dikush qan
mos po qaj unë?
 
Me ninullat të bukura
mí ndizte nëna
dhe qirijtë qiellorë
mbi kokë.
 
Mbi kokë,
pleqëria se ç'm'i shkundi
borërat e Sharrit
e duke bredhur meridianeve
ninullat e nënës s'mú ndanë.
 
Dikush qan
mos po qaj unë?
 
 
 
MALLI
 
Kur e lash shtëpinë
dhe ika nëpër botë
nëna deri te pragu i shtëpisë
më përcolli me lotë.
 
Ika unë i mjeri
nëpër baltë e terr,
nëpër shteg ylberi
vajta drejt në ferr.
 
Dielli rri i ngrirë
në qiellin e huaj
duke ma ngrohë jetën
me javë e me muaj.
 
Rrudhat e pleqërisë
s'ma shuajnë atë zjarr
që në vendin tim
të kem një copë varr.
 
 
 
REFREN KURBETÇARI
 
Kafka të ngjitura për lëkurë
që jetën s'e shijojnë kurrë
duke kujtuar lodrat e fëminisë
vrapin e bagëtisë në fushë
mallin që është përzier në këtë tymnajë.
 
Kush do túa ushqejë shpresën
ata që kurrë s í sheh të qeshur,
Rini e mbështetur për mur
deri kur?
 
 
 
KROI I AHUT
 
Nën shiun plak
diku në mal
buron me currila
uji kristal.
 
Rrjedh uji ngadalë
malit tatëpjetë,
siç rrjedh nëpër vite
malli im për jetë.
 
Një ylber kujtimi
rrjedh nëpër mote
prej zemrës sime
deri te zemra jote.
 
 
 
BYLBYL I LUMTUR
 
Ti në kafaz
unë mes natyre
ti këndej
e unë
matanë pasqyre
 
Ti lart në qiell
e unë poshtë në tokë,
as për një shekull
s'bëhemi shokë.
 
Eja të ndërrohemi
për shekullin e ri.:
unë pëllumb
ti bëhu njeri.
 
 
 
DITË E VONUAR
 
Si pikë uji nga shkretëtira
bëhu oazë
dhe mbushi burimet
që t'i freskosh zemrat e djegura
nga vapa qiellore.
 
Dhe eja
ditë e ëndrrave të bardha!
 
 
 
NËNA
 
Fjalë e qëndisur
me shkronja ari
te kokat e shqiponjës
në flamur.
 
U rritëm nëpër shekuj
në prehrin e saj,
me bazybenë
që na e lidhi për qafe
bredhim nëpër histori.
 
Edhe sot në kurbet
në ëndërr netëve dimërore
më flet.
 
 
 
DALLËNDYSHES
 
Shko në kopshtin tim
këput veç një mollë
ma sill t'i marr erë
të bëhem erë e saj.
 
Ma sill një lulëkuqe
me ngjyrë të flamurit
t'ma zdriti udhën
e shtegun nëpër terr.
 
 
 
KËNGË QYQESH
 
Në pullazin e shtëpisë
tubohen qyqet.
 
Netve me hënë
majë oxhaku
heshtjen mortore
vetëm kënga e tyre
e prish.
 
Mbështjell me ëndrra kobzeza
nëna mallkon
këngën e tyre mortore.
 
 
 
PARA XHAMISË SË MADHE 
NË PRISHTINË
 
Në Prishtinë
para kafenesë"Besa"
bërlyket shpresa për çdo ditë.
 
Para Xhamisë së Madhe
tubohet mëngjeseve rinia
për të shitur rininë e vet.
 
As me pishë as me qiri
kurkund s'gjen
mall më të lirë në treg.
 
 
 
BOTA E TJETËRSUAR
 
Shekuj me radhë
po lind
engjëj dhe tiranë.
 
Rruga ku takohen
shtruar me të zeza,
mbretëri e tyre
shtrihet në varreza.
 
 
 
DHEMBJE
 
Ngricë përjashta e ngricë përbrenda
ku të gjejnë zemrat pak ngrohtësi
dashuria ku do të shkrijë?!
 
Duke pritur ata që ikin
duke pritur ata që s'vijnë
më të vocërr po bëhen fëmijtë.
Po Gjeto Basho Muji kur do ta kapë thikën
për ta mbytur frikën?
 
 
 
NETËT PA GJUMË
 
Dhoma fle
po shtati im sé ndjen qetësinë:
mendimet bredhin nëpër visore,
qelizat ëndërrojnë sferat e dritës
ndërsa eshtrat parandjenë se do të bjerë shi.
 
Në mua s'ka qetësi:
zemra troket në një portë
ku e dashura ime qëndis
pajën e fëmijëve tanë të palindur.
 
Në një ëndërr hap një dritare:
fluturat e dritës vërshojnë nëpër perde
dhe shëndrrohen në fluska drite.
 
Zgjohem dhe shënoj në ditar:
notat e një kënge të harruar
në një legjendë.
 
 
 
PËLLUMB I HUAJ
 
Ai nuk e njeh
qiellin tim
që e ruaj në bebëz.
Di të fluturojë
vetëm mes reve me tym
që na i ngulfasin
mushkëritë tona fshatare.
 
Më kot shikojmë nga qielli
ai asnjë lajm nuk do t'na e sjellë
nga shtëpitë tona mbuluar me mall.
 
Edhe gugatjen
e ka në gjuhë të huaj
As dreqi s'i merr vesh
figurat që bën
tek fluturon nëpër qiell.
 
Më mirë është t'ia vënë
një degë dafine në sqep
dhe të lutemi të na sjell paqe
në këtë globin tonë
gjysmë tokë
e gjysmë ujë loti.
 
 
 
NË PRITJE
 
A do të kthehet ndonjëherë
si zog shtegëtar
për të marrë vezën e harruar
në pullazin tonë.
 
si stalagmit mijëvjeçar
pres i shtangur
fluturimin e tij nga vendlindja
unë Ago Ymeri vetë.
 
 
 
VENDI IM
 
Natë për natë
shëtis visoreve me hënë
buzë lumit,
fushave me grunaja,
pyjeve të gjelbëruara.
 
Krojet gurgullojnë në gjuhën e këngës
bari pëshpërit
baladën për Rrushen e Rexhës,
era zgjon mallin
e fjetur në zemër.
 
Natë për natë
bredh bulevardeve të ëndrrës
dhe në shtëpi nuk arrij kurrë.
 
 
 
RRUGËT E MIA
 
Jam udhëtar
që kërkon Itakën e vet.
 
Meridianeve të Europës
shetita,
nëpër hotele luksoze
kam fjetur
dhe asnjë çast pushimi
nuk pata
 
As buka s'pat shije
as uji i kroit,
pa i prekur nëna ime.
 
Shesheve të qyteteve
u mungonte aroma e blirëve
të buzërrugëve të mia.
 
Dhe vazhdoj rrugën
dhe s'di kush më shtyn
e në Itakën time s'arrij kurrë.
 
 
 
BOTA E MASKAVE
 
Është bërë bota si laraska
krijon fytyra me dy maska,
një dje,
tjetër sot,
nesër duket si robot.
 
 
 
NË BRENDI
 
E sotmja
qan të nesërmen,
të dyja në shpirtin tim ndeshën,
unë mes tyre përpiqem
të arrij triumfin.
 
 
 
PISHTAR DRITE
 
Fadil Sylejmanit
 
Pishtar drite
në qiellin e shqipeve:
e sjell pranverën në stinët tona,
ngrohtësinë në kujtime,
shënon vitet e dritës,
që arrijnë nga stërgjyshërit tanë.
Meshtar i të dielave tona
kur besimtarët
bien në gjunjë
tek predikon të ardhmen.
 
Qiri i Naimit
që shuhet për të bërë dritë
për poetin e tretur
në bardhësinë e letrës.
 
 
 
I HUMBURI
 
Kur deshi të kalojë
nëpër pragun e dy stinëve
u rrëzua në gurin e moshës.
 
Buza i rrodhi qumësht
se ende dhëmbët e qumështit
s'i ishin ndërruar çunit.
 
Tashti ndjek gjurmët e stinës
duke ëndërruar mustaqet e misrit
t'i rritën nën hundë.
 
 
 
USHTRIMI I DURIMIT
 
Digjet si Ago Ymeri
për fjalën e dhënë:
besë sot
a ka ndër burra?
 
Thinjat e durimit iu nxinë
dhe rishtas iu zbardhën
nën flakën e ftohtë
që digjet nëpër fjalë.
 
S'ka zjarr që ia pjek
kulaçin
që ia gatuan e bija e mbretit.
Ai do të kthehet
pas nëntë vjetëve
te nusja e vet.
 
 
 
MALLËNGJIM
 
Motra kur u bë nuse
hapi portat e ngujuara
të një stine të re.
 
Qerrja e kuqe me katër rrota kohe
kaloi mbi fëmininë e saj.
 
Motra iku!
Ç'zog do të këndojë
në drurin e manit
mallin e saj?
 
 
 
ELDORADO
 
Aty sundon vetëm një stinë:
gjethet thahen
në bebëz
ku bën vapë tropikale.
 
Aty mbretëron vetëm një kohë:
Doruntina do t'mbetet pa u martuar
se treqind krushq
kanë humbur rrugën
deri te shtëpia e saj.
 
Çika potureshë këndon
balada
me një kurorë gjaku në kokë.
 
El Dorado është
ëndrra jonë shekullore.
 
__________
Poezitë janë marrë nga përmbledhja poetike "Tokë Dardane"