Sadik Përvetica - Dy tregime satirike

PO DAL PËR NJË GOMAR!
 
(E keqja ka jehonë të madhe, ndaj dëgjohet shpejt, thonë, megjithëse për njeriun më mirë do të ishte po të ndodhte e kundërta…)
-…Ku mbeti, vallë?! Kah paska shkuar?! – u habitën të gjithë njerëzit e shtëpisë së madhe të xha Metës, fqinjit të parë të Hardahushit, të cilët, si zakonisht, edhe atë ditë, ktheheshin: ca një nga një, e ca në grupe. Ishte familje e madhe ajo e xha Metës, pensionistit, i cili, kohëve të fundit, shumë rrallë dilte nga shtëpia dhe i cili, tani kalonte kohën, herë duke dëgjuar lajmet, herë duke shkruar diç në ditarin e jetës…
Ndaj, secili që kthehej në shtëpi, atë ditë, menjëherë kuptonte se në shtëpinë e tyre kishte ndodhur diçka e papritur…
-Ç’u bë me të?!
-Kur ka dalë…?
-Kah ka shkuar?! A e ka parë kush?!
-Ku mbeti, vallë?!
Kështu pyetnin njëri-tjetrin të gjithë njerëzit e shtëpisë së tij atë ditë. Shqetësimet e tyre ishin shumë të mëdha. E…të gjithë tashmë e kujtonin vetëm fjalinë e fundit të tij: “Po dal për një gomar…!”
-Çfarë gomari, mor?! A jemi qytetarë, a nuk jemi?! Pastaj… Pastaj, ai qëmoti e ka lënë zotshpillëkun. Apo, (ruana Zot) mos ëshë çmëndur njeriu?!
-Ai gjithmonë ka qenë shumë i hollë nga mendja, megjithatë… Njeriut kurrë nuk i dihet…!
-Zatën, po të kishte përmendur ndonjë lopë, hajde, de, ngase lopa milet. Po gomari…?! Ç’i duhej sot gomari atij dhe neve?!

 +++
-Mos rrini duarkryq, mor burra, por …Hajde: nisuni dikah! – urdhëroi menjëherë Hardahushi, posa arriti dhe…kuptoi si ishte puna
-Paj, duhet të dalim dhe ta kërkojmë dikund, por… kah t’ia nisim? – hamendej njëri nga meshkujt e shtëpisë.
-Paj… Së pari nisuni kah më të afërmit, pastaj shkoni kah…kah më të largëtit, sepse… gjithmonë kështu duhet – foli Hardahushi, i cili,…një kohë pati punuar edhe si mësues në një fshat, ndaj… menjëherë iu kujtuan ato katër parimet pedagogjike që i kishte mësuar qysh në bankat shkollore: 1.Prej të afërmes, kah e largëta. 2.Prej të njohurës, kah e panjohura. 3.Prej të lehtës, kah e vështira, dhe 4.Prej të thjeshtës, kah e ndërlikuara…
-E, po të mos e gjejmë as nëpër shokë, as nëpër miq, atëherë duhet, pa humbur kohë, ta shpallim edhe në gazetë humbjen e tij – foli një tjetër.
-Mirë, de, mirë! Njëri le të niset, kah shtëpitë e bijave, të hallave e të tezeve…Pale, mos ka shkuar dikund atje… - foli edhe fqiu i fundit, i cili iu bashkua turmës së njerëzve që po rritej në oborr.
Në ndërkohë arritën (mbase rastësisht) edhe disa miq dhe shokë të shtëpisë.
-Ç’paska ndodhur, vallë, në shtëpinë e tyre? – pyeti veten njëri nga ata, derisa po afrohej pranë grumbullit të njerëzve.
+++
-…Çfarë gomari, ej?! Ku do ta mbajë gomarin në qytet xha Meta?! – u dëgjua zëri i njërit nga të pranishmit.
-Jo, mor, jo! Nuk është e mundur… Ç’i hyn në punë gomari atij tani?! – pyetnin njerëzit, të habitur.

+++
Papritmas, duke u mbajtur në një shkop të drurit, xha Meta u duk në derë të oborrit. “Vallë! A po më bëjnë sytë, apo…ç’janë gjithë këta njerëz në oborrin tonë?!” – pyeti veten ai, derisa të gjithë, gati përnjëherë, u nisën drejt tij.
-Ku ishe, o njeri?! – filloi ta qortonte së largu, e para plaka e vet.
-Babë! A je mirë?! Ç’u bë me ty?! – e pyeti edhe djali i madh, derisa të gjithë të tjerët po pritnin në ankth përgjigjjen e xha Metës.
-Gjysh! Të gjithë ne u bëmë shumë merak për ty – iu hodh në përqafim njëra nga mbesat e vogla xha Metës.
-Ëëëëë! A për këtë qenkeni tubuar? Ja, pra! Edhe unë po ju rrëfej menjëherë: …Më nevojitej një gomar për një …një karikaturë, ndaj dola dhe … e gjeta. Ja, shikojeni – zgjati një letër nga duart e të tjerëve që po pritnin me aq kureshtje shpjegimin për humbjen e tij.
Të gjithë u afruan dhe po shikonin: Ishte një gomar i vizatuar në mes dy sanëve që po digjeshin…
-More, burrë! Më duket se nuk është koha për këso hajgaresh sot! – filloi ta qortonte njëri nga fqinjtë – moshatar dhe shok i fëmijërisë i xha Metës.
-Paj, pikërisht edhe unë ashtu po mendoj – ia ktheu, shumë seriozisht, xha Meta tjetrit. Mirëpo, e keqja jonë – kombëtare- sot qëndron pikërisht këtu: Të rrimë dhe të mahitemi me vetveten, në kohën kur shtëpia jonë po digjet, apo…t’ia nisim punës – turfulloi nëpër hundë xha Meta, shumë i mërzitur...

 

DODA DHE MODA

Në odën e burrave ( ku ishte i pranishëm edhe Hardahushi, sepse…A mund të bëhet diku ndonjë tubim, e të mos jetë aty edhe ai?!) qëlloi edhe një njeri shakaxhi (mos na lashtë Zoti kurrë pa ta!). E thërrisnin: Dodë.
Dikush nga të pranishmit që e njihte mirë, e luti Dodën që të fliste diç për aktualitetin në skenën dhe në jetën shqiptare të atyre ditëve.
Doda ngurroi në fillim, sepse...(Ky i fundit e shihte edhe Hardahushin aty, ndaj…) Mirëpo, kur lutjes së të parit, iu bashkuan edhe ca të tjerë, duke e nxitur me fjalët: “Hajt, Dodë, hajt! Folna diçka”, Doda, me një buzëqeshje të veçantë ( si ai këngëtari që akordon paraprakisht telat e çiftelisë), u ul këmbëkryq, u mendua pak dhe, duke dredhur kokën, ia filloi:
“Hëm! Mor burra…Është një punë…Është njëfarë veprimi, të cilit, ndoshta unë nuk po ia di emrin…Është një sjellje e përgjithshme jona, një sellje aktuale, pra, por shumë e çuditshme, të cilën ne shqiptarët sot, duhet ta … të gjithë së bashku. Mirëpo…ja që emri i asaj pune…, i atij veprimi, apo i asaj sjelljeje, tani mua nuk po më kujtohet saktësisht…Hëm! Oh, bre! Qysh më doli nga mendja?!…Fillon, më duket, me tri shkronjat e para: D,E,M…Mirëpo…Mirëpo vazhdimi nuk po më kujtohet. Oh, bre! Ndihmomni dikush, ju lutem, ndihmomni”
-Mos është fjala: demokraci?- pyeti, i pari, Hardahushi.
-Jo…Nuk është, por…ka lidhje me të – i shkoi buza në gaz Dodës.
-Mos është fjala: demonstrim? – pyeti tjetri.
-Oh, bre!…Shumë e afërt me të, por… as ajo nuk është – gjegji Doda.
-Mos është fjala: demografi? – e gjeti edhe një fjalë që fillonte me ato shkronja, një tjetër.
-Ka lidhje edhe me atë që e përmende, por…nuk është. Aiiii-ih! Qysh më doli nga mendja – i vuri në garë të gjithë për gjetjen e fjalës që kërkonte, Doda, i cili vazhdoi: Shumë në modë dhe shumë aktuale është sot ajo ndër ne, por…!
-Mos është fjala: demarkacion? – thirri njëri nga të rinjtë atje nga fundi i odës, i gëzuar që gjeti edhe një fjalë, e cila fillonte me po ato germa.
-Shumë ka lidhje edhe me atë fjalë që përmende ti, por…nuk është as ajo – foli kinse me keqardhje, Doda.
-Demolim? – pyeti njëri që dikur kishte pasur shumë punë me ata që kishin vepruar sipas kuptimit të asaj fjale.
-…Ka lidhje në kuptim edhe me atë, sepse edhe ajo punë emërtohet me atë fjalë (që nuk po më kujtohet)! Zatën, edhe ajo demolon e shkatërron çdo gjë që vë përpara, por…
-D,E,M?! Mos është: demi? More, mos është mëzat?Tarak? – u ngut e foli edhe një tjetër.
-Besa edhe tarak është sa të duash ai që vepron sipas kuptimit të asaj fjale. Megjithatë…as ajo nuk është – qeshi Doda.
-Shih, shih! Prej demokracisë, erdhëm deri te taraku! Dhe me të gjitha këto fjalë paska lidhje ajo farë fjale; ajo farë pune; ajo farë sjelljeje! Tash njëmend, edhe mua po më intereson puna e saj: cila koka ajo fjalë që paska lidhje me gjithë këto fjalë – foli një plak, pranë Dodës.
-Paj…Siç thashë, ajo është tepër në modë sot ndër ne, axhë – vazhdoi Doda, gjithnjë po me atë buzagaz dhe me atë mjeshtri të të folurit, me të cilën nxiste masën për të menduar…
Gjithkund, kahdo që të sillesh, veprimnet e saj ndër ne i sheh me sytë tu, por…Shumica prej nesh i mbyllim sytë dhe veshët pranë saj, sepse…Ajo paraqitet me fjalë të ëmbla; të buta e mikluese; me fjalë që janë në modë sot! Është fjalë që e ha pazari më së shumti, dhe askush gati nuk mendon më gjatë për pasojat dhe dëmet e mëdha që sjell ajo, gjegjësisht veprimi i saj: shkatërrues, mashtrues e verbues – e sillte dhe e sillte fjalën tërkuzë, në mes gjithë atyre njerëzve, Doda!
-Mos është fjala: demagogji, or? – pyeti njëri që nuk kishte folur ende, deri atëherë.
-Hëëëëëh! Të lumtë, se…! Pikërisht ajo është – foli Doda, me gëzim që erdhi deri te fjala aq e dëshiruar (dhe duke e vjedhur me sy nga pak Hardahushin, i cili gjithmonë e kishte gojën plot...)
-Domethënë, ajo fjalë, me sa po kuptoj unë –foli prapë plaku – përfshika të gjithë ata njerëz që ndryshe flasin, e ndryshe veprojnë?
-Ha-ha-ha! Paj, pikërisht ashtu është. Ti shumë mirë e ke kuptuar, axhë – sqaroi prapë Doda, derisa plaku vazhdoi prapë, me habi:
-Njëmend, kjofarë sjelljeje sot është përhapur shumë ndër ne, megjithëse edhe feja e ndalon! Mirëpo…Hëm! Boll shumë njerëz, njëmend paraqiten me fjalë shumë të mira para të tjerëve, kurse, në tjetrën anë, kur ua sheh punën…! Hëm! Qysh i thatë asaj fjale, qysh?! Shpjegomani edhe një herë, mos pritofshi – i luti plaku të pranishmit.
-De-ma-go-gji! – ia përsëriti një i ri, i cili ia sqaroi edhe kuptimin e mirëfilltë të kësaj fjale: Veprim shumë mashtrues dhe shkatërrues, i cili sot, për fat të keq, prek gjithë kulturën tonë; pastaj politikën, diplomacinë tonë të brendshme dhe atë të jashtme…! Demagogjia shkatërron arsimin, shkencën si dhe gjithë punën e mbarë e të domosdoshme kombëtare – pikësynimin tonë kryesor…
-Njëmend qenka tarak se jo mahi, kjo farë fjale! Tash edhe unë e kuptova – përfundoi plaku.
-Tarak me brirë që mbyt dhe shkatërron çdo gjë në heshtje – e plotësoi mendimin e të parit, edhe një tjetër.
-Izën, o burra, se…kam do punë edhe sot – kërkoi leje, i pari, Hardahushi,(të cilit, me gjasë, nuk i pëlqeu fort loja me fjalë - e Dodës, ndaj…) Vetëm pak më vonë, …duke qeshur nga pak, filluan të shpërndaheshin edhe të tjerët.