Vera Pelaj dhe "Ama e fjalës"

Recension

LIBËR ME VLERË 

PËR GAZETARINË

• Vera  Pelaj, “AMA E FJALËS”, intervista, botoi “Faik Konica”,  Prishtinë, 2014,  251 faqe, ISBN: 9789951064873 
    
  Ajo që e bënë shumë të veçantë këtë libër është fakti se të intervistuarit e gazetares Vera Pelaj janë personalitete të fushave të ndryshme të dijes e artit, por edhe të politikës e të shkencës. Ata përfaqësojnë mosha të ndryshme dhe vijnë nga gjeografia e etnikumit shqiptarë gjithandej dhe jashtë tij! 

Shkruan: Ajete ZOGAJ 

Struktura e librit 

Libri me intervista “Ama e  fjalës” i gazetares Vera Pelaj është një libër mjaftë domethënës dhe sikur ka simbolikën në vetvete. 

Mbase, vet titulli i librit e cytë lexuesin duke i shtuar kërshërinë për lexim, për përmbajtjen e intervistave, mbarështimin e pyetjeve dhe përgjigjet e të intervistuarve. Janë përgjigje që paraqesin fjalën e përzgjedhur, apo siç thuhet ‘tharmin e mendimit’ apo  ‘amën e fjalës’.  Pra, në këto intervista ravijëzohet mendimi i përzgjedhur dhe mesazhi i qartë i dhënë në përgjigjet e të intervistuarve i përcjellë tek lexuesi dhe dëgjuesi, (meqë këto intervista ajo i ka zhvilluar për radio).

  

Ajo që e bënë shumë të veçantë këtë libër është fakti se të intervistuarit e gazetares Vera Pelaj janë personalitete të fushave të ndryshme të dijes e artit, por edhe të politikës e të shkencës. Ata përfaqësojnë mosha të ndryshme dhe vijnë nga gjeografia e etnikumit shqiptarë gjithandej dhe jashtë tij! 

Intervistat e këtij libri autorja i ka sistemuar sipas rendit alfabetik duke filluar me poetin e mirënjohur kosovar Ali Podrimja (tani më i ndjerë) me titull “Kosova është gjaku im që nuk falet” intervistë kjo siç thotë autorja e zbardhur pas vdekjes së poetit, për ta përmbyllur me një intervistë të vet autores me titull “Vrapi i unëve të uritur duhet të vdesë!”,  të zhvilluar nga gazetarja  Raimonda Musliu në mars të vitit 2013.

  

Pas intervistës me të ndjerin Ali Podrimja autorja sistemon intervistën me poetin Agim Gjakova, pastaj Agim Vinca, Amik Kasoruho, Alfred Moisiu, Anton Nikë Berisha, Behar Gjoka, Bajram Sefaj, Blendi Fevziu, Dom Lush Gjergji, Edi Shukriu, Filippo Landi, Flutura Açka, Ismail Kadare, Ilire Zajmi – Rugova, Irena Gjoni, Ilinden Spasse, Jeton Kelmendi, Marie Gusho, Mazllum Saneja, Ndriçim Ademaj, Ramiz Kelmendi, Sylejman Aliu dhe Shkëlzen Gashi.  

Eleganca dhe mjeshtëria artistike gazetareske 

Edhe pse ky libër i takon zhanrit të gazetarisë, eleganca dhe mjeshtëria artistike gazetareske e autores e bëjnë këtë libër me vlerë artistike, model jo vetëm  për librat e zhanrit të gazetarisë por në përgjithësi për artin e fjalës. 

Të themi kushtimisht ‘sekreti’ i një interviste të suksesshme është mbarështimi i pyetjeve të gazetares (it) si dhe njohuritë e përgjithshme që ajo (ai) duhet t’i posedojë. 

Leximi i këtyre intervistave na shpalos në mënyrë shumë artistike peshën e fjalës e mendimit, të thënë pa ekuivoke nga protagonistët e librit (në këtë rast të intervistuarit e gazetares Pelaj) të cilët pa hezitim shprehim idetë dhe mendimet e tyre, sugjerojnë e  japin vërejtje... Janë të zhgënjyer, por edhe shpresojnë, rrëfejnë dhe kthehen në retrospektivë... 

Zhgënjimin të cilin po e përjetojnë sot shumë shqiptarë e shpreh edhe i ndjeri poeti Podrimja në intervistën e tij ku ndër të tjera thotë: “Ne, nuk dimë të sillemi me intelektualët! (faqe 9) apo siç shprehet “Atdheu nuk vidhet, as s’vritet luftëtari i tij” poezia “Zero”, (faqe 11). 

Janë përgjigjet e disa prej të intervistuarve që shpërfaqin realitetin e hidhur të jetës kulturore të Kosovës ku sipas tyre strumbullari i kësaj stërkeqjeje është Ministria e Kulturës dhe politikat e saja të gabuara zhvillimore.

  

Në pyetjen e gazetares se a është i politizuar libri dhe trajtimit të tij më shumë si mall se sa si vlerë, lexojmë përgjigjen pa ekuivoke të A. Gjakovës, “Përveç politizimit, ai është komercializuar dhe përgjegjëse për të janë strukturat pushtetare kulturore që po drejtojnë me konceptin e  menaxhimit ekonomik përfitues” (faqe 16),  apo “Deri tash Këshilli i Librit në Ministrinë e Kulturës librin e ka parë si mall, pra mall për përfitim... Në treg ai po tregtohet pothuajse thjeshtë si mall, pa u merakosur shumë për vlerat”, (faqe 17). 

Lexuesi i këtij libri do të ketë rastin të lexoj intervista shumë të realizuara me studiues të letërsisë si: Agim Vinca i cili shpalos vlerësimet e tij për poezinë patriotike që sipas tij do të shkruhet përderisa të ketë kombe mbi dhé. 

Me mjaft interes është edhe intervista  e autores me Alfred Moisiun intervistë kjo e cila lexuesit i sjellë shpjegime interesante të z. Moisiu për librin tre vëllimesh të kujtimeve të tij nga jeta dhe veprimtaria e tij si politikan dhe ushtarak i shtetit shqiptar (Shqipërisë) si dhe si president i Shqipërisë, i cili porositë të gjithë ata që duan të shkruajnë libra me përmbajtje historike duke u shprehur se, “ Historia është shkencë, shkenca bazohet në fakte po dhe në kujtesë të njerëzve. Por kujtesa, mendoj unë, duhet të jetë e ndershme”.

  

Në këtë intervistë Moisiu rikujton edhe vitet kur Kosova përjetonte mizoritë e regjimit të Millosheviqit si dhe angazhimin e shtetit shqiptar në atë kohë. “Në vitin ’98  ne kemi qenë në një konferencë vjetore, që organizonte NATO-ja, ku ishte një sallë me 500 pjesëmarrës, duke filluar nga zv. komandantët e lartë të NATO-s... Moisiu tregon se kishte marrë fjalën: “Thashë: në çoftë se  NATO–ja, është e krijuar për të mbrojtur vlerat  e civilizimit evropian dhe të demokracisë, atëherë, duke parë indiferencën ndaj atyre që po ndodhnin në Kosovë, unë nuk e di pse duhet NATO-ja, në qoftë se nuk ndërhynë? Dhe pati reagime ndaj fjalës sime....”. 

Në shumicën e intervistave të këtij libri vihet në thumb Ministria e Kulturës dhe disa nga veprimet e pamatura mirë të kësaj ministrie, “Ministri i tanishëm, ditët e para të detyrës së tij, i hoqi nga zyra e Ministrisë fotot e Ibrahim Rugovës dhe të Nënë Terezës, duke dëshmuar në këtë mënyrë skajshmërisht “kulturën” e vet, më mirë mjerimin e vet shpirtëror e shoqëror. Çka mund të presësh prej një ministri të tillë? Ta ndihmojë kulturën? Ta zhvillojë kritikën shoqërore e letrare? Në raste të këtilla nuk të mbetet tjetër pos të zgërdhihesh! (Intervistë e Anton Nikë Berishës, faqe 63). 

Intervistë shumë e realizuar është edhe intervista me Dom Lush Gjergjin i cili në opinion njihet edhe si biografi i Nënë Terezës, apo intervista me shkrimtaren Flutura Açka. Ajo në këtë intervistë pasqyron mendime dhe vlerësime interesante  për  punën e saj si krijuese, poete dhe botuese e cila për letërsinë shprehet kështu: “Letërsia nuk mund të qortohet pse nuk i ndryshon fatet, sepse ajo nuk diktohet, por vjen vetë si nevojë, si një shkarkesë, edhe në qiejt e ngarkuar të kohëve të reja shqiptare”, (faqe 131). 

Intervista e autores me shkrimtarin e shquar Ismail Kadare, i sjellë lexuesit mendimet dhe vlerësimet pa ekuivoke të tij për letërsinë, për politikën dhe gjeostrategjinë shqiptare. “Militantizmi i skajshëm partiak është sëmundje e re që po bën kërdi tek ne. Në çoftë se kjo patologji nuk luftohet, ajo do të sjellë tri të këqija të mëdha: rrezikimin seriozisht të demokracisë, thyerjen më dysh të kombit, ftohjen me aleatët perëndimor”.

  

Gjithashtu Kadare në intervistën e tij vlerëson lartë edhe të ndjerin poetin Ali Podrimja duke e cilësuar një veçori të tij, “Ai, hynte ndër ata që vërtetë mund të jenë kampion të mirënjohjes”.

  

Intervistë me mjaft interes për lexuesin është edhe ajo e zhvilluar me Sylejman Aliun e cila është fokusuar kryesisht në librin “Filozofia e krrokamës”, (Rexhep Qosja në pasqyrë). 

Ndërkaq në intervistën me Shkëlzen Gashin shpërfaqen disa nga peripecitë që e përcollën autorin në nxjerrjen në dritë të librit biografik për Adem Demaçin e të cilin autori e quan edhe cenzurëkërkues. “Duke marrë rolin e censorit, më kërkoi t’i hiqja disa paragrafë që lidheshin me personalitetet: D. Mugosha, F. Hoxha, P. Majko, I. Kadare, F. Limaj, J. Krasniqi, A. Çeku, H. Thaçi, R. Haradinaj, V. Surroi dhe F. Sejdiu.” (faqe, 223). 

Përfundim: 

Libri i gazetares Vera Pelaj, “Ama e fjalës” është një libër i cili sadopak e plotëson mungesën e librave të fushës së gazetarisë. Lexuesi i rëndomtë dhe studiuesi i letërsisë, me leximin e këtij libri do të zgjerojë njohuritë e tij për fusha të ndryshme të dijes e të artit, të politikës e të shkencës, kurse përgjigjet e të intervistuarve na japin një pasqyrë reale të preokupimeve dhe zhvillimeve të përgjithshme të politikës gjithëshqiptare, në rrafshin diplomatik, kulturor e letrar. 

Autorja Vera Pelaj në librin e saj bënë përzgjedhjen e të intervistuarve të saj, mendimet dhe përgjigjet e të cilëve lexuesit i japin një pasqyrë shumë reale të asaj se çka po ndodhë ne realitetin tonë, por  edhe cilat mund të jenë rrugëzgjidhjet nga kjo situatë fatale për kombin tonë! 

Është gjuha e përzgjedhur dhe një sintaksë elegante ajo që e veçon librin e autores V. Pelaj, që e bëjnë një libër të dashur dhe sigurisht të kërkuar nga lexuesi. 

Mbase, ky libër do të jetë shembull i mirë për studentë të e Fakultetit të Gazetarisë dhe gazetarët e rij, se si mund dhe duhet të realizohet një intervistë e suksesshme. 

Krejt në fund përgëzojmë autoren Vera Pelaj për librin e botuar, kurse shprehim një falënderim dhe mirënjohje edhe për SH. B. “Faik Konica” e cila lexuesit shqiptar gjithnjë e më shumë po i sjellë libra me vlera dhe autor të realizuar! Libri ka 251 faqe, botoi Sh. B. “Faik Konica”, Prishtinë. 

Biografia e autores 

Vera Pelaj, u lind në Pejë. Pas mbarimit të gjimnazit, vazhdon studimet në Universitetin e Prishtinës, në Fakultetin Filozofik. U diplomua, në Letërsi dhe Gjuhë Shqipe, në vitin 2001 (me temën “Proza e Ernest Koliqit”. Në vitin 2002 fillon punën në Radio Televizionin e Kosovës, përkatësisht, në Radio “Blue Sky”, tani  Radio Kosova 2. Është drejtuese e emisionit për letërsinë “Universi Letrar”, dikur me emrin “Fokus Letrar” në Radio Kosova 2 dhe gazetare e prezantues e rregullt e lajmeve në Radio Kosova 1 dhe Radio Kosova 2. Vazhdon studimet në shkallën master në Universitetin e Prishtinës, në degën e Letërsisë, Drejtimi Shkencor dhe, shumë shpejt pritet ta mbrojë temën në këtë shkallë studimesh “Rrno vetëm për me tregue” të At Zef Pllumit. 

Gazetarja Vera Pelaj, është e njohur nga publiku shqiptar nëpërmjet intervistave të shumta, të cilat janë botuar në gazetat dhe revistat shqiptare në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Kroaci, Greqi dhe në ShBA. 

Në vitin 2010 ka botuar librin publicistiko-letrar “Klaeidoskop i letërsisë shqiptare” në Tiranë, përmbledhje kjo me intervista shkrimtarësh më të njohur nga të gjitha trevat shqiptare.  

Ky është libri i saj i dytë.