Donnerstag, 30. November 2017

Gruaja, Matematika, Seksi...

Seksi e vesh apo e zhvesh një grua?

Ideja të shkruaja mbi këtë temë më lindi nga personazhi femër i njërit nga tregimeve që po shkruaj. Gruaja nga e ndrojtur në seks fillon kërkon nga vetja, për të qënë zotëruese ndaj partnerit të saj, të cilin rrezikon ta humbë vetëm për këtë arsye.
Arsyeja tjetër që më tundoj të shkruaj mbi këtë temë është edhe një mentalitet midis përshkrimeve nga autori mashkull dhe autorja femër. Nëse nisemi nga koha, autorët meshkuj janë gjithmonë mbizotërues ndaj temave që trajtojnë mbi përshkrimin ndaj seksit, autoret femra janë më pak të guximshme, sepse paragjykimi është i dukshëm dhe reagimet, frika prej tyre e step një autore.
Seksi është erotikë, nëse përshkruhet nëpërmjet erotikës, gjuhës të saj natyrisht që jepet, shfaqet nëpërmjet bukurisë dhe përcillet tek lexuesi këndshëm. Gjuha e të shkruarit do i përshtatet mjedisit, njerëzve që e flasin? Nga studimet mbi seksin, të bërit dashuri ka një të përbashkët, meshkujve ju pëlqen që partnerja e tyre të flas me një fjalor “ të pistë”, kjo është një faktor që tërheqjen seksuale e shton dhe rrit adrenalinën në çift.
Një arsye tjetër është se fjala “seks”  më është dukur tabu si fjalë,kam qënë e pavendosur brenda vetes nëse duhet të shkruaj tregime të kësaj natyre, pra erotike dhe sa do gjykohem nga lexuesi. Kështu pavarsisht stilit tim të të shkruarit, një pjesë e imja përfshihet me romantizmin tim të ushqyer edhe nga librat klasikë. Më pëlqen të them: Bëra dashuri, ndoshta nga bindja ime që vetëm në dashuri dy trupa të dashuruar mund të jenë në delirin e kënaqësisë dhe arrijnë të gjitha etapat e të bërit dashuri. Pikërisht ky mendim vesh një grua dhe nuk e lejon të shoh përtej murit , i cili e izolon pas vitesh.
Romantizëm apo seks?
Sytë. janë elementi i parë që përcaktojnë tërheqjen, sepse sytë shprehin pastërtinë që ndjen dhe përcakton dëshirën për të qënë me personin e dëshiruar, për të ndjerë përqafimin, prekja e dytë e rëndësishme. Në përqafimin e partnerit marrim çfarë ndjesija jonë ka në ato momente. Na ka zhveshur syri dhe përqafimi, përjetojmë edhe pse trupi ynë është i veshur.
Puthja është aq e dëshiruar, e ëmbël sa humbasim tek mbyllim sytë dhe biem në delirin e dashurisë.
Puthjet të cilat ne gratë i duam aq shumë na zhveshin, na heqin ndrojen dhe na bëjnë të shprehim emocionin tonë për të shkuar më tej me partnerin. Është hap që na tregon se rruga e bukur e të bërit dashuri, seks është e çelur.
Mjedisi, nuk është dhoma, krevati ai që na tundon, por liria që duan dy partnerët për të qënë vetëm, vetëm dhe për të provuar çfarë kërkon rritja e energjisë së dy trupave të tyre. Kjo energji kalon në këmbim mes njëri tjetrit duke arritur pikën më të dëshiruar nga të dy partnerët pas seksit, ky është kulmi i cili trasmetohet në fytyrë dhe sytë e tyre dhe tregon nëse aty vazhdon lidhja e fortë.
Hyra në internet dhe lundrova mbi shkrimet që përcaktojnë jetëgjatësinë e një çifti dhe mbajtjen e pasionit mes tyre gjithmonë në ritëm. Thonë që pasioni shuhet me vitet dhe frika sidomos e gruas që humbet vëmendjen nga partneri i saj rritet.
Pse ka frikë një grua në raport me seksin?
Ka frikë se informacionin dhe përgatitjen e trupit të saj e mban të izoluar nga njohjet dhe njohuritë mbi lojën e seksit. Vitet kalojnë dhe në vend të zhvishet dhe të mos ketë ndrojë për si ndihet dhe çfarë do nga partneri i saj, vishet, vishet dhe paragjykon veten, aq më tepër në çfarë syri e sheh partneri.
Brezi ynë gjithmonë është paragjykuar nga një fjalë: Turp.
Turp sepse nuk duhet gruaja të jetë e para, por ajo ta ndjekë partnerin, në çfarë ai kërkon.
Gruaja ka instiktin e ndrojes, sepse mendon se paragjykohet nga partneri dhe lind një xhelozi e tij, ku ajo i ka mësuar lojrat e seksit. Kjo platitje, mos guxim shuhet vetëm duke biseduar të dy dhe provojnë lojrat, të cilat i japin lidhjes edhe më bukuri. Nga studimet e kryera mbi mardhëniet në çift, mes partnerëve, kjo bukuri zgjat 48 orë, reflektohet dhe pëlqimi për të qënë bashkë forcohet.
Tek ne, tabu, e paprekshmja në dukje mbi seksin, mbulohet jo vetëm vishet, mbulohet deri në fyt si me batanije.
Çfarë rrezikojmë ne gratë nëse nuk zhvishemi nga mentaliteti mbi seksin? Largimin e partnerit tonë, sepse dhe nga ana e partnerit është, ekziston frika nëse duhet me partneren time të kryej lojra të çmendura seksuale.
E para dhe më e rëndësishmja është seksi, loja e seksit.Kjo fjalë kaq tabu dhe kur thuhet, përmendet, shkruhet nga një grua që ka kaluar të dyzetat është për brezin si ne u rritëm një lule mos më prek. Pikërisht nga studimet e kryera përgjigjia është më pozitivja, kjo është mosha më ideale që mardhëniet seksuale kanë kulminacionin e tyre. Siguria dhe besimi mbi çfarë jemi pas një eksperience të gjatë na jep fuqinë seksuale dhe tërheqjen ndaj partnerit më shumë.
Për pikat erogjene tek një mashkull, të cilat rritin edhe më shumë dëshirën seksuale gjatë aktit, të të  bërit dashuri, seks kemi mundësinë të lundrojmë në internet dhe marrim informacionin. Jemi në kohë, ta shfrytëzojmë!



Përtej lakuriqësisë së saj, një tjetër grua

Ajo guxoj të realizonte këto foto. Janë ditët kur ne ishim bashkë. Ky moment është dita e fundit që u takuam. Një ditë e ngrohtë nëntori, megjithëse vjeshtë. Kishim të njëjtin vend ku takoheshim dhe shëtisnim. Ecnim dhe tregonim ngjarjet e ditës të njëri - tjetrit. Secili donte të fliste, tregonte si e kish kaluar ditën dhe në pauza të shkurtra këmbenim puthjet. Ne ishim dy njerëz që nga jeta kishim marr dhe përjetuar " dashuritë", dy njerëz që takoheshim për të këmbyer ndjenjat, emocionin që plotëson dëshirat seksuale. Tani që po të tregoj, mund të shprehem se ndiheshim mirë kur ishim bashkë. Në jetë bëjmë zgjedhje, marrëveshje. Kështu ishim ne, një zgjedhje, një marrëveshje.
Sa herë të tha të dua? Apo ju i shprehët këtë emocion? - e pyeta.
Një mbrëmje tek shëtisnim në rrugët e qeta të qytetit, më tha: Të kam thënë që të dua, më pas më puthi në buzë mbi dhjetë herë. Vetëm atë natë ndodhi. Unë asnjëherë. E dija që një ditë do ikte, do largohej. Trupin e saj nuk do ta prekja, përkëdhelja. Kam mësuar të jem praktik në lidhjet. Përtej lakuriqësisë së saj, admiroja qënësinë e saj, gruan.
Lenë gjurmë lidhjet e kësaj natyre? - e vazhdova bisedën.
Ne burrat, por edhe ju gratë, harroni, pra harrojmë. Erdhët ju që më kthyet në kohë, kjo foto. Në të kundërtën asgjë nuk do kujtoja. Ditët rrjedhin kaq shpejt sa ti duhet të shijosh jetën tënde, pa përmallime. Duart e mia do prekin lakuriqësinë e një tjetër gruaje, duhet të jetosh me emocionin dhe ndjenjën që një plotësim dëshirash seksuale të fal. Asnjë burrë apo grua nuk mund të pohoj të kundërtën ndaj kësaj të vërtete. Duam të jetojmë shëndetshëm dhe një nga pikat më kryesore të të qënit i shëndetshëm është raporti i marrdhënieve seksuale të jetë sa më aktiv. Unë jam praktik si e përmenda më lart. Kështu jeta vazhdon, dëshpërimet si hyjnë kujt në punë.  As juve. Meqë jemi në këtë bisedë po ju pyes: - Jeni e lumtur?
Natyrisht jam e lumtur, sepse e marr çdo ditë dashurinë. Po ju jeni i lumtur? - iu përgjigja me pyetje.
Lumturia është fjalë që veçon gjendjen e zakonshme nga gjendja më emocionuese. Pas një momenti kur bëjmë dashuri ne jemi të lumtur, e kemi kënaqur trupin tonë, i kemi plotësuar ndjesitë që e karakterizojnë kur ngacmohet truri. Në fund të fundit truri dhe ndjenjat realizojnë reaksionin zinxhir. Edhe nën kostumet e zyrtarëve më të lartë dhe në dukje serioz vidhet dhe përvidhet kjo dëshirë lumturie seksuale. Fasada fsheh qënien njerëzore. Edhe kjo grua në foto këmbeu me mua lumturi plotësimi dëshirash seksuale dhe emocion. Ju interesoheni për jetën e saj, doni të dini të pathënat e jetës që ka kaluar. Vet jeta që ajo kaloj deri sa unë isha me të dhe më tregonte ishte një aventurë e rrezikshme. Mundohesha ta kuptoja ndonjëherë po aq më dukej e pamundur të jetoje me kushtet e saj. Nejse, nejse, e njoha edhe unë kam çfarë kujtoj. Shpesh të kam pyetur: - Ku jeton ajo dhe nuk më keni kthyer përgjigje. E kam një fije të drejte ta di ku jeton.
 Sa rëndësi ka kjo për ju? - e pyeta.
Thjesht për bisedë. Sido të jetë, pavarsisht ku jeton, i takon tjetër kohe. Unë e kisha harruar. Dhe ajo më ka harruar. Jeta vazhdon.



Pse matematika është kaq seksi?

Kjo është pyetja që Profesori i Matematikës, Cédric Villani shtron në takimet e Tij me auditore Profesorësh dhe studentësh si dhe njerëz që jetojnë në të përditshmen me Matematikën.

Matematika është seksi, sepse ajo të tërheq në botën e saj të numrave, shprehjeve, ekuacioneve dhe integraleve deri tek shkalla më e lartë e saj me ekuacione diferenciale, integrale të shumëfishta etj.

Një matematikë seksi di si të të bëj për vete kur ti fillon ta prekësh botën e saj. Ashtu si seksi që ti duhet ta njohësh trupin e partnerit si aq mirë njeh trupin tënd në të njëjtën mënyrë ti prek çdo numër, shenjë, simbol, lidhëz logjike, të panjohur, shkronjë, shprehje, ekuacion deri sa hap pas hapi ti takon pikën kulminante, arrin ekstazën.

Seksi është emocion, ndjesi, pasion, rigjenerim, po kështu është edhe Matematika.

Matematika di të të josh, në çdo lagje të Botës së Madhe që na rrethon, kur ecën Matematika të gjithë kthejnë kokën. Ajo ka një vështrim të butë, një buzëqeshje të ëmbël, me një bukuri, sharm të lindur, me veprimet dhe nazet e saj ajo të fton ta ndjekësh, askush deri më sot nuk ka guxuar ta refuzoj.

Matematika është kaq seksi, sepse ajo të zhbiron, por ti nuk mundesh ta zhbirosh atë.
Ka intuitë, inteligjencë, ka qëndrim të ftohtë, indiferent që të çmmend dhe po aq e zjarrtë, përvëluese.

Të gjithë dashurohen me të por ajo përzgjedh.

Të jesh mik i saj, i dashur, duhet të njohësh mirë kodet  për ta zbërthyer.

Nuk është mendjelehtë. Ajo ka dashnorë të përjetshëm që nga lashtësia deri në ditët e sotme.

Të jetosh me Matematikën duhet durim mbi të gjitha pasion, pasion, pasion.
Ajo luan me durimin tënd, ajo të fton në lojën e saj, lojë e cila kalon edhe vite dhe nuk mund ta fitosh, madje humbet në labirinth, bie në kurth si Matematika di.

Partnerët, të dashurit i ka nga gjithë fushat e shkencës ekzakte dhe shoqërore, janë ata që e ndjekin në jetën e saj.

Seksi dhe Matematika janë me shenjë barazimi.
Çdo numër është, shpreh një simbol, një kuptim. Infiniti, i shtrirë në hapësirë, i vazhdueshëm, i pafundëm. Derivati, integrali me simbolikat e tyre dhe funksionet që mbajnë brenda vetes, ekuacionet, shprehjet të gjitha lidhen me proçesin jetësor si seksi.

Matematika është tabu, si seksi.

Matematika është notë, shkallë muzikore, tingull që jo të gjithë mund ta kthejnë në melodi, është art që jo të gjithë mund ta hedhin në telajo, është poezi që jo të gjithë mund ta shkruajnë, është pikë që ka lëvizjen e saj mbi trup që të eksiton, ashtu si trupi i një femre.Është e panjohura e mijëvjeçarëve që shkruhet në libra e libra e libra, flitet për të, si për seksin flasin.

Mister Seksi, Mister Matematika?

Na ftojnë në botën e tyre të përfolur herë heshturazi, herë me shpërthime vullkanike dhe bota merr Zhvillim.

Seksi dhe Matematika preken, ndjehen, japin emocion, përjetohen dhe Bota në këto momente merr Muzikalitet.

Muzikë, Poezi, Tablo, Hapësirë, Matematikë, Seks.

Dienstag, 21. November 2017

Pse ia kanë frikën hoxhallarët flamurit kuq e zi?

Nga: Gani MEHMETAJ

1.

Para festës së flamurit një pjesë e xhamive në Kosovë, në Shqipëri e në Maqedoni ziejnë nga tërbimi i hoxhallarëve të cilët shkumëzojnë kundër shpalljes së shtetit shqiptar, duke mos e thënë asnjë fjalë të keqe për pushtimin e territoreve etnike nga Serbia e Mali i Zi. Vajtojnë me përulësinë e pjata lëpirësit pse u dëbua Turqia, ndërsa nuk u del asnjë ofshamë  a psherëtimë pse nuk u bë shteti shqiptar ashtu si duhej të bëhej, në tërë hapësirën shqiptare. Një hoxhë agresiv i Shkodrës e vë në ballë të xhamisë vulën e sulltanit gjakatar që vrau mijëra arbëror. S'ka zog shqiptari a pushtetari që mund t'ia heq këtë shëmti. Apo nuk duan, sepse dikush ua ka shkel bishtin më këmbë? Ajo që bëri hoxha me mentalitet anadollaku, është njëjtë sikur në xhami të Kosovës të vihej fotografia e Millosheviçit, vrasësit tjetër të shqiptarëve. Hoxhës së  Shkodrës feja e tij ia ndalon të vë portrete të Sulltanit gjakatar, ndryshe do ta bënte.

Po në Shkodër dy-tre ditë para përvjetorit të pavarësisë dikush hodhi koka "kurbanesh" në rrugën e këmbësorëve, mbase për t'i paralajmëruar shkodranët se Turqia do të kthehet një ditë më gjak e koka të hequra. Dikur po këta shpirt shitur për të nxitur vëllavrasje shqiptarësh, hidhnin koka derrash nëpër xhami. Shkodra po përdhoset nga islamikët muajve të fundit si asnjë qytet tjetër, pikërisht pse dikur ishte simbol i veriut shqiptar nga Prishtina deri në Shkup e Tetovë. Kërcënimet islamike e detyruan organizatorin ta bartë ndeshjen në Elbasan.



2.

Kreu i BIK-ut në xhaminë kryesore të Prishtinës e ka vënë dhe e ve në spikamë flamurin turk,  ndërsa kurrë nuk e ka vënë flamuri shqiptar. Po në këtë xhami e në xhami të tjera ka qëndruar dikur për festa shtetërore flamuri serbë e jugosllavë. Kreu i Bashkësisë Islame të Kosovës  e lavdëroi Sulltan Muratin vrasësin e mijëra arbërorëve. Po ky hoxhë servil një herë e lavdëroi Gulenin, duke e krahasuar më shenjtorin e myslimanëve, pastaj e kafshoi gjuhën dhe e  lavdëroi Erdoganin, duke u përpjekur të përmirësonte gabimin e parë, meqë Erdogani e bëri armik, Gulenin, ish-pejgamerin e kreut të BIK-ut. Servilizma të tilla nuk ndodhin askund tjetër në botë. Dhe ai qëndron në krye të organizatës së vet në mënyrë të paligjshme, falë qëndrimit puthadorë e mbështetjes së hapur turke.  Pushtetarët tonë nuk duan ta prishin më Ankaranë. Hoxhallarët që mendojnë e veprojnë ndryshe janë margjinalizuar, ose ndiqen. 

3.

Nga simbolet kombëtare pjesë e konsiderueshme e hoxhallarëve e urrejnë flamurin kombëtar, por kurrë nuk kanë folur më urrejtje apo më përbuzje për flamurin serb, në emër të  të cilit Serbia  vrau mijëra shqiptarë. Hoxhallarët u thonë besimtarëve të festojnë, ose të kujtojnë luftërat e përgjakshme okupuese arabe e turke, por kurrë nuk u thonë, festojeni 28-nëntorin, ditën e shpalljes së pavarësisë, apo nuk u thonë festojeni ditën e kthimit të Gjergj Kastriotit në Krujë. Nuk ka klerikë fetar në faqe të dheut, sikurse hoxhallarët tonë që punojnë kundër kombit e shtetit të tyre. Dhe askush nuk i pengon. 

Është e habitshme se si pjesës jo e pakët të hoxhallarëve  nuk u del kurrë nga goja asnjë fjalë e keqe apo ndonjë mallkim kundër Serbisë që masakroi aq shumë shqiptarë të pafajshëm, nuk u shkon as nëpër mend të paraqesin në predikimet e tyre  krimet turke ndaj shqiptarëve, por nuk u shpëton pa i mallkuar heronjtë shqiptarë që kontribuuan në luftën kundër perandorisë turke, nuk u shpëton pa gënjyer për historinë e shqiptarëve, duke e propaganduar versionin serb të historisë sonë. Kur predikojnë nëpër xhami, ata nuk e përçojnë fjalën e Zotit, ata bëjnë politikë kundër interesave tona kombëtare, na turpërojnë e dëmtojnë rëndë, duke mobilizuar të rinjtë që të luftojnë për islamin, por asnjëherë nuk kanë predikuar që ta luftojmë pushtuesin serbë. Ata e përçojnë fjalën e djallit që i cyt të denigrojnë heronjtë, të fyejnë flamurin kombëtar, duke e lartësuar ish pushtuesin. 

Në fëmijërinë time pjesë e  madhe e  hoxhallarëve pa fije turpi e lavdëronin Jugosllavinë. Sipas tyre Jugosllavia po na jep bukë, liri e të drejta më të mëdha në botë. E madhëronin Titon, të cilin herë e venin para Zotit, herë pas Zotit, apo e barazonin me Zotin. "Tita dhe Zoti na e fali jetën", çirreshin shumë prej tyre, duke harruar se mijëra shqiptarë të Kosovës e të Maqedonisë nuk mund ta dëgjonin këtë lavd, sepse ushtria serbo-malazeze e Titos i vrau mizorisht.

Dikur hoxhallarët e shitur, ngurronin ta shanin më aq pafytyrësi flamurin kuq e zi, sikurse e shajnë sot, megjithëse ishim nën okupim. Atëbotë kishin frikë nga të rinjtë që do t'ua bënin kokën me xhunga në terrin e natës larg nga sytë e UDB-së që i mbronte hoxhët. Është e habitshme që askush nuk u reagon, as nuk ua tharton turinjtë atyre që flasin kundër Ditës së pavarësisë, kundër flamurit shqiptar dhe kundër Gjergj Kastriotit. Kush i mbështet aq fuqishëm sa të bëhen të pafytyrë e trima kundër shqiptarëve, kur dihet që historikisht pjesë e madhe e hoxhallarëve janë treguar burracak.

Pse ia ka frikën një pjesë e konsiderueshme e hoxhallarëve flamurit kuq e zi mu si djalli që ia ka frikën kryqit? Druajnë se do të mbeten pa fonde? Nuk janë shqiptarë as nga nëna, as nga babai? Janë mendërisht të sëmur? Por një gjë dihet një pjesë e tyre janë më fytyra të vrerosura nga tehuajësimi e çnjerëzimi që kanë përjetuar.
__________
Huazuar nga gazeta botasot.info

Freitag, 10. November 2017

Besnik Mustafaj: “ZOOPARKU” I ZIJA ÇELËS

Romani i gabimeve të njeriut shqiptar? Në “Ora e Zooparkut”, Zija Çela ka shndërruar në lëndë romaneske perceptimin e vet individual për kakofoninë e madhe të historisë së postkomunizmit. (Gazeta Panorama, 9 nëntor.)
Posaçërisht me romanin “Ora e Zooparkut”, botim i Toena 2017, Zija Çela shfaqet si pjesëtar i racës së shkrimtarëve të mirëfilltë, të cilët janë të aftë ta shndërrojnë vetminë e tyre në gjenerator të fuqishëm për imagjinatën, duke arritur kështu ta kuptojnë kohën që jetojnë, kam parasysh këtu dramën e njeriut të kësaj kohe dhe ta shprehin këtë dramë.
“Ora e Zooparkut” nuk është një roman me kode, që i drejtohet një kategorie të caktuar lexuesish. Nuk e teproj po të them se çdo lloj lexuesi do të gjejë në kë libër atë që kërkon nga nga letërsia dhe madje do të kënaqet, mjaft që secili të ruajë qasjen e vet ndaj tekstit. Për një lexues intelektual, Zija Çela ka dhënë kësaj here një roman postmodern të fuqishëm, me një strukturë narrative shumë komplekse, ku autori është pjesë e tekstit, madje duke lënë peng në subjekt për një çast edhe njeriun e tij më të afërt, vetë Zonjën Çela me dhimbjen e saj të rrënjosur siç është e rrënjosur vija e horizontit, përtej të cilit nuk ka më botë për vështrimin e saj. Për një lexues nismëtar, ky është lirisht një roman aventurash, ku ngjarjet mbështillen e shpështillen duke ruajtur me masë suspansin, pa u bërë kurrë të mërzitshme. Ka aty personazhe të udhëhequr nga drejtësia, ka personazhe me karakter të dobët, ka personazhe të ashpër, mirëfilli me shpirt kriminal, siç ka edhe personazhe plot humanizëm, me vullnet të fortë e të zgjuar. Por asnjëri nga këto personazhe nuk mishëron vetëm një cilësi. Secili ka pak nga të gjitha, duke nxjerrë më në pah njërën, çka i bën protagonistët të vihen lehtësisht në marrëdhënie me njëri-tjetrin edhe kur në themel të kësaj marrëdhënieje është dashuria, edhe atëherë kur është urrejtja apo qoftë edhe interesi. Për një lexues tjetër, ky është kryesisht një roman dashurie, plot me enigma të seksit e të pasionit, me përshkrime të bukura të jetës së trupit të femrës e të mashkullit, qoftë kur kjo jetë trupore udhëhiqet nga impulse e qoftë kur ajo udhëhiqet nga logjika. Ka në këtë roman dhe realizëm të drejtpërdrejtë për lexuesit, që kërkojnë në tekst përshkrime dhe tablo sociologjike, siç ka edhe realizëm magjik, për të kënaqur ata që në prozën romaneske kërkojnë një hiper-realitet. Rudolf Marku thotë: “Një rrëfim në vetën e parë, ashpërsisht realist, me trajektore gjithë zigzake kohore e hapësinore, por ku retrospektivat duken iluzionisht si vazhdim linear i rrëfimit”. Më pas, ai shkruan: “Romani ‘Ora e Zooparkut’ është thellësisht modern, pa synuar që të jetë i tillë.”
Më duket veçanërisht e rëndësishme të ndalem pak te vlerësimi i Rudolfit se ky roman është modern, pa synuar që të jetë i tillë. Si mund të jesh modern, pa synuar që të jesh i tillë? Rudolfi ka formuluar kështu një koncept thelbësor që e dallon shkrimtarin moderrn në kuptimin gjenetik të fjalës, nga ai i shtiruri, i cili beson te spekulimi dhe shkrimin e shndërron fund e krye në artific. Zija Çela në këtë rast nuk rreket ta manipulojë lexuesin, duke bërë me mjetet e tij gjuhësore atë që bëjnë shumë femra sot me operacionet plastike. Stili, thotë Aristoteli, është vetë autori. Prej nga mund të shtojmë se teknikat e shkrimit, sado të rëndësishme që janë, mbeten vetëm një aspekt i stilit. Për të folur konkretisht, do të thosha se në “Ora e Zooparkut”, Zija Çela ka shndërruar në lëndë romaneske perceptimin e vet individual për kakofoninë e madhe të historisë shqiptare të postkomunizmit.
Një ndërmarrje e tillë ka kërkuar po ashtu nga autori një sy të mprehtë për të qëmtuar çfarë ishte rrënjësore dhe çfarë rastësore në fatin e personazheve të kësaj kakofonie historike, për të cilët, në mënyrë të përmbledhur, mund të thuhet se nuk ishin të përgatitur kulturalisht dhe as psikologjikisht për ta jetuar natyrshëm lirinë. Një tëharrje e tillë paraprake për të ruajtur vetëm çfarë ishte rrënjësore në përmbajtjen e këtyre personazheve, ishte e nevojshme për jetën që ata do të kishin më pas, tashmë si protagonistë të romanit. Një moralist, por jo autori, kurrsesi jo autori, do të gjykonte se ky është romani i gabimeve të njeriut shqiptar të çerekshekullit të fundit, kur edhe në botën tonë të vogël, ashtu si në mbarë botën e madhe, vdiqën më në fund ideologjitë. Pikërisht ky perceptim përbën themelin realist, mbi të cilin lartohet ngrehina letrare e këtij romani, ngrehinë kjo brenda së cilës termi ‘realizëm’ fiton një përmbajtje tjetër nga ajo që ka në të folurën tonë të përditshme.
Një ndërmarrje e tillë ka kërkuar nga autori një vetëkontroll të fortë për të mos iu dorëzuar joshjeve nga episode veç e veç, të cilat në vetvete mund të ngjanin të bukura e me tharmet për t’u zhvilluar gjatë, por që do ta zhbalanconin ngrehinën romaneske. Një fjalë goje kjo, por në fakt është në llojin e asaj vetëpërmbajtjeje që i nevojitej Uliksit për të mos ndjekur sirenat. Sado improvizues e spontan që është Zija Çela gjatë shkrimit, tipar ky që zbulon poetin brenda tij, ai e ka megjithatë të qartë Itakën ku do të mbërrijë dhe nuk hutohet gjatë rrugës, gjë që i jep rrëfimit të tij një qartësi, një dinamikë dhe një ritëm të lartë. Një ndërmarrje e tillë kërkonte medoemos dhe një zotërim shumë të mirë të gjuhës, për t’u shprehur jo në mënyrë aproksimative, siç presupozohet se e mbart ndonjëherë qasja hiper-realiste apo realizmi magjik. Jo. Gjuha e Zija Çelës ka në përgjithësi saktësinë dhe harmoninë e zemberekut të orës. Kështu, Zija Çela ka arritur me këtë roman atë, që Mehmet Kraja e quan “sintezë autoriale”.
Ato, që një moralist do t’i quante zgjedhje të gabuara të njeriut shqiptar, për romancierin Zija Çela janë në të vërtetë shfaqje të nepsit, të cilin njeriu shqiptar, i pushtuar nga vrulli për të thyer tabutë, nuk e mbante më dot nën kontroll. Nepsi për paranë, nepsi për seksin dhe plot të tjera më pak rrënuese. Sipas mësimeve ungjillore, nepsi është një nga shtatë mëkatet kapitale. Në këtë kuptim, “Ora e Zooparkut” është kryesisht një roman mbi nepsin dhe pasojat e tij shkatërrimtare. Vetë titulli i romanit e orienton lexuesin drejt prapamendimit të autorit. Për më tepër, kjo parabolë përforcohet drejtpërdrejt në tekst, me skenat ku qytetarë të Tiranës shkojnë vullnetarisht të veshin gëzofët e kafshëve të zooparkut, por jo për t’argëtuar, siç do të shkonin për të marrë pjesë në një karnaval pranveror. Diçka krejt tjetër, subkoshiente, i shtyn të luajnë plot ankth një copë herë ca role, për të cilat nuk kanë lindur, por janë bërë fatkeqësisht gjatë rrugës.
Do të nënvizoja si një vlerë të shtuar e që buron pikërisht prej perceptimit zanafillor faktin se autori, në gjithë këtë përshkrim kompleks, i ka shpëtuar për mrekulli kurthit të cinizmit. Ai nuk tregohet cinik ndaj personazheve të veta, edhe kur i sheh ata të kenë rënë vërtet shumë poshtë në batak, siç edhe nuk i mëshiron. Në këtë përballje prej të mundurish me nepsin, personazhet e këtij romani nuk bëhen thuajse asnjëherë groteskë, pra, i shmangen edhe karikaturës, sepse ata i shoqëron individualisht edhe një dilemë herë e vetëdijshme e më shpesh e pavetëdijshme. Është dilema mes fajësisë me pafajësinë, e cila do të thosha, i bën ata dashje pa dashje simpatikë, domethënë njerëzorë.

Sonntag, 5. November 2017

Ramiz Kuqi: Cikël Poetik


BIE SHI...


(Një mikut...)

S’u lidhe kurrë
Në asnjë fjalë
Heshtjen
E ke mik të vargut

Në cilën stinë
Ai zog i grishmë
Bukurinē e nxjerr
Me këngë?
S’u lidhe kurrë!

NË IKEA

(Restoran)

Përtej xhamave shtrihen
Kodra të blerta
Dielli me dhëmbë
Njerëzit
Me bagazh malli
Ngarkuar nëpër udhë
Vargu im
Mbushur me shi!


SI NUK U BË

Njëherë
Një grush e fjalë
Të flas shqip
Në kullën e shekujve
Gur i ftohtë
Vjeshta ik pa zë
Veç shiun e lë pas
Gjethe të zvedhura rrugëve
Refrenin e lypësit
Me një strajcë në supe
Që i bie
Skaj më skaj atdheut
Që s'i falë asgjë
Si nuk u bë
Të qeshim një herë
Më zë
Deri në qiell
Të na dëgjojë Zoti
Toka
E çarë nga brenda
Si nuk u bë....


NJERIU

Është prej gurit
E lotit
Edhe kur zbraz
Një kupë me verë
E zbraz
Të vras dhimbjen
Është njeri
Edhe kur bie në gjunj
Për një varg lirik
Kur ëndrrat e përplasin
Deteve kodeve të pafund
Numrave rreshtorë
Njeriu...

FUND TETORI

Shtrij duart ta marr në dorë
Një zog vjeshtë
Lodhur nëpër qiellin gri
T'ia lëmoj puplat
Sqepin
E kanë lagur të gjitha erërat
Me shi !


FËMIJËT

(Pesë ëndrrave të vargut)

Janë si lulet në shpërthim
Botës i falin të virgjër dashuri
Po kur prindërit i shpien për lojra
Sytë u shkëlqejnë në si rreze dielli në liri

Kështu e do babin e mamin Lenti lazdran
Valltarja shtathedhur Melina që do gjyshen shumë
Kur iku dje Vanesa te qyteti me pulëbardha deti
U tund e shkund e tëra në lot si dallgët mbi lum

Dioni si burrë mban qëndrim serioz
Lentin e ka vëlla të dashur mik e shok
Me te ndanë edhe një grimcë cokollade
Në bebëza sysh nuk do t’ia shoh asnjë pikë lot

Kur vjen Lioni trup rrumbullak
Me flokë të gjata lëshuar mbi supe
Merr një cumpare i bie me dorë
E puth në faqe ika i thotë në mëngjes në shkollë

Mos ua vrani ëndrrat fëmijëve
Edhe kur qajnë për ndonjë lodër
Ata kanë ëndrra kur bien në gjumë
Sa lulet e gjethet që mbulojnë një kodër


STINËS

I kanë rënë thinjat
Si gjethet
Në duar të plasaritura
Kanë mbetur puplat
Zogjtë
Janë strehuar foleve
Me det
Sa rëndë qenka nata pa cicërimë !

Nata është ngrirë
Mbi qepalla të syve
Lodhur janë
Të gjitha ëndrrat !


KUR TAKOHEN

Ëndrrat
Erërat frengjive
Kullave
Do të ulen zotrat
Galuc mbi fjalë?

Stinët
U mërdhinë udhëve
U përflakën
Qenka zgjuar dita sot
Midis erërave !


Freitag, 3. November 2017

Sinan Kërpaçi: Cikël poetik

QËNDIS ME FILIGRAN

Dëshirat e përbashkëta
i kemi përmbushur me zjarr,
e kemi pjekur shoshoqin
në pika takimi
dhe s`jemi përshëndetur
me dorë nga larg.

Të nesërmeve tona
ti nuk u habite fare
kur zjarrin e takimeve
e gjete në vargje,
dhe më ndeze mua
për ditët e reja:

qëndisje me filigran
në gjergjef të dashurisë.

ÇEL GJETHI

Një puthje dorë e dytë, e tretë nuk e kërkoj,
as si dhuratë të bujshme nga një e bukur s`e dua:
parapëlqej shumë të djersitem një jetë
e vetëm të ngjitem degëve të tua,
puthjen marramendëse ta veshësh me fletë
si në stinën kur çel gjethi, o Femër.


Pyllin ta mbaj zgjuar me atë jetë-pemë
pa e reshtur shushurimën që krijon një e puthur.
Do kërcej hop-hop me akrobaci degë më degë
si majmunët që pashë te parku në Pekin
për puthjen me krahë, dorë e parë, vetë i dytë:
në hotel “Gongsjao” ne e ngritëm lart
si degë më degë dhe kat më kat.

Ta sjell puthjen mbresëlënëse, të gjallë
si krijesë me shushurimë shumë të vjetër
nga i largëti, i skajshmi, i pandari – kontinenti tjetër,
o Kokrra e Majës me një puthje majë,
o Femër në pesë kontinente me jetë
pa e numëruar dhe një të ngrirë.




NGA RRUGË QORRE

Vlerësimi i bregut për bukurinë – vlerësimi ynë
nuk është më pak se: “E mrekullueshme!”
e thënë njëzëri
për lozonjaren nazemadhe që kërceu
dhe u zhyt në Jon që nga shkëmbi.


Nuk gjej fjalë të them si e çan tani dallgën,
nuk di çfarë vlerësimi t`i jap
për mënyrën si noton:
largohet e largohet nga bregu dhe unë
e pas e fluturuara prej shkëmbit lë vetëm shkumë
dhe statuja në breg.

Si të dal nga një qorre t`i zë udhën në det?!
Kjo nuk është bukuri e shekullit njëzetenjë,
nuk është as e shekullit njëzet,
por jashtë kohe!
Si të shndërrohem nga statujë bregu në njeri
dhe t`i shfaqem bukurisë nga një rrugë qorre?!


DETI NA BËN VEND

Më qëndro afër, dua të mbahem fort
për detit jonian të Borshit dhe për ty,
duke lënë bregzallin pa “ti dhe unë” të shkretë,
duke u dhënë valëve çfarë kemi ne të dy.


Të ndodhë jo larg nga një tendë,
tendë-çergë,
ku merr gjumi arratinë dhe s`e di psenë.

Dita borshjane do ikë e bukur, o grua yll,
nata, po e Borshit, më e bukur do vijë,
me çlodhjen e pritur të kurmeve në shtrat.

Në s`i shtruam valët joniane si çarçafët
e bashkëshortorit që i nder ti në tela
harroje e dashur se bëjmë rehat pa këto vela.




KREHËRI I DIELLIT

Sot dielli në Malin e Gjerë nuk më lindi
si tridhjetepesë vjet më parë,
s`e kish në dorë një krehër
për balluken time dhe të asaj.


E pa një krehër për kaçurela
pse del në majë ky diell e kërkon vlera?!
Pse nuk fshihet gjakftohtë në re
të ruajë imazhin e asaj që pa dje –
ballukeve tona.
Vërtet nuk di të krehë më ai,
vërtet me rreze harroi të krehë?!

Nuk e mbaj mend si të puthja dje
pa mend e dashur, s`e mbaj.
Dimër qe, vjeshtë qe apo si tani behar?!
Vetëm se kur gjuante në Mal të Gjerë
nga flokët gjer në thua të kthente në ar.




HURMA NË BREG

E mbolli në tokë dhe në kujtimet e mia,
e rriti, e bëri tri bojë sa unë
nëna po me dorën e vet,
dhe sa u bë pemë për kokrra
“e braktisi”: deshi djemtë.

Në udhëtimet me det kokrrat e hurmës
më duken si far i ndezur në breg,
në udhëtimet me ajër më ndizen si yje
me një çelës nga nëna ime.

Më shfaqen të pjekura kokrrat e saj
herë si yje dhe herë si far
te tavolina ku shkruaj vjersha,
që i ka ngulur fort të katër këmbët
tek e rritura e nënës.




DO RRINË NË DET

Sot jam në bregun që më mungoi dje
me dëshirën të boshatisem disi
nga emrat e njerëzve
dhe të mbushem me emrat e peshqve.


Nuk më kërkojnë gjë, lahen në ujë,
dalin të padjallëzuar në sipërfaqe
dhe vështrojnë gojëhapur nga unë.

Te shezlongu e jetës mua di e pret
përhumbur në ca emra që e kanë lodhur
me një lodhje pesëdhjetë vjet.

Eja, e dashur, bëj si bëj unë, janë peshq
e nuk na ngjiten pas, do rrinë në det.
Eja, o e velave t`u mësojmë emrat.

Emrat e bukur, emrat e peshqve,
të harrojmë të lodhshmit, kallpët,
stresantët e njerëzve
në kohët jashtë kohe me justifikimin “moderne”.

Nuk vijnë nga fshati, nuk zbresin një qafë...
Eja, e dashur t`i takojmë bashkë,
eja, e dashur t`u mësojmë emrat
që i mbajnë në det prej shekujsh.

OKSIGJEN I RRALLUAR

Jam “Te Selvia”
në katin e trembëdhjetë
pa mundësi për më lart,
me të vetmen dëshirë:
të hidhem
dhe ta pres Mungesën
në Parajsë.


Mos të rri më vetëm
i vrarë përditë
nga dashuria
në lartësi
me oksigjen të rrallua.


MUGUÇALI

Muguçali nuk e ka një burim që t`i japë ujë,
përroi im e merr ujin që i duhet nga rrëketë,
rrëketë që i lëshohen me rrëmbim
nga Buzat e Kërpaçe
dhe ikën drejt Çullunarit me bujë.


Hajduti i Buzave, hergjeleu pa fre
e përplas dallgën deri te shtëpia ime
duke marrë me vete edhe gardhin e nënës.
Përroi im, zhurmëmadhi im
u vjedh buzave rrëketë dhe më shkon te këmbët!

Në Muguçal e putha poshtë qiririt të hënës
atë që desha ahere djalë:
ha e ha ai pritat e babait tim,
ik e ik ai për Çullunar,
binte në katarakte, ngrihej e përsëri po tutje.
Ajo hidh e unë prit ato puthje
përmbi valë të hergjeleut, përmbi valë.