Dienstag, 26. November 2019

Karakteri dhe arketipi i personazheve në romanin "Malësorja"


Shkruan: Shefqet DIBRANI

Romani “MALËSORJA”, i Nazmi Rrahmanit, si asnjë vepër tjetër letrare, e ka pasur ndikimin e vet në letërsinë shqipe, veçmas ka ndikuar në edukimin dhe formimin intelektual të gjeneratave të tëra tek shqiptarët në Kosovë dhe hapësirën e ish Jugosllavisë. Ky roman që nga botimi i parë në vitin 1965, është preferuar si lekturë shkollore për nxënësit e shkollave fillore, për klasat e larta, si dhe nëpër shkollat e mesme, qofshin ato gjimnaze apo të karakterit profesional.

Këtë roman kam pasur fatin ta lexoj gjatë shkollës së mesme, diku në vitin 1978. Padyshim, ky kontakt, me këtë vepër letrare, ka ushtruar ndikimin e vet, ashtu siç ka mundur të ndikojë edhe tek të tjerët, në varësi me situatat dhe rrethanat kur kjo vepër është lexuar dhe si referat është komentuar. Romani “MALËSORJA”, është roman i karakterit social, por si vepër e këtij zhanri e ka kryer misionin e vet shembullor, në planin edukativ, në aspektin pedagogjik dhe në konceptin patriotik, sepse nuk ka patriotizëm më të madhe se sa me edukuar dhe arsimuar një shoqëri të tërë. Pavarësisht kësaj, nuk mund të përjashtohet mundësia se tek autori mund të kenë ushtruar ndikim rrethanat shoqërore e politike të asaj kohe, por si vepër letrare romani është i zhveshur tërësisht nga ndikimet e politikës, sikurse edhe nga frymëzimet tjera patriotike.

Të gjitha ndikimet e mundshme të kësaj natyre lidhen me formimin intelektual të autorit, me atë frymëzimin e asaj kohe, për edukim dhe emancipim të shoqërisë, e cila në masë të madhe ishte analfabete. Kjo vetëdije dhe ky frymëzim intelektual, u përket atyre viteve kur një shoqëri e tërë ngarendte për tu shkolluar, për tu emancipuar dhe për tu ndryshuar, madje si vetëdije kolektive në Kosovë kemi përjetuar një lulëzim kulturor i cili prekte ndryshime edhe në rrafshin kulturore, arsimore, edukative dhe pedagogjike nëpër zona rurale dhe të lënash anësh nga kujdesi shtetëror.

Në tekstin e shtruar brenda romanit, ngjarjet e asaj kohe, rrethanat sociale e patriarkale, autori i ka përshkruar në mënyrë brilante. Thjeshtësia dhe modestia e shkrimit letrar, janë edhe një shtytje tjetër, një vlerë tjetër letrare, që manifestohet si një përshkrim i detajuar, prandaj qasja jonë ka të bëjë edhe me përkushtimin e atij brezi në aspektin edukativ e arsimor, në ndikimin e tyre në vetëdijen kombëtare, duke i apostrofuar aspekte të pabarazisë shoqërore, (edhe pse nuk është theksuar aq), dihet se në ato vite ekzistonte një vullnet dhe ishte ngulitur një vetëdije qytetare e cila ndikoi në ato ndryshime, e kjo kishte ndodhur falë përkushtimit të atij brezi i cili përmes angazhimit kulturor i dha këto porosi të fuqishme, kurse autori i ka përcill përmes formës së shkrimit letrar.

Jeta në fshatin rural në Kosovë, gjithmonë ka qenë e vështirë, arkaike dhe e ashpër për tu jetuar. Kurse për femrat, (duke i ditur zakonet arkaike e patriarkale), ka qenë edhe  më e ashpër për tu jetuar, për të punuar, për të përparuar dhe për tu emancipuar. Në romanin “MALËSORJA”, ajo jetë është përshkruar me të gjitha karakteristikat e asaj kohe, madje kjo vepër tregon se njohja e autorit me doket dhe zakonet e trevës paska qenë shumë e fuqishme, lidhja shpirtërore edhe më shumë, e kjo njohje  e mentalitetit ka nxjerr një përshkrim letrar të detajuar të këtij niveli, për ngjarje dhe ndodhi, andaj përshkrimi i veprës bëhet kaq i thellë, kaq përjetues, logjik dhe mjaftë përmbajtjesor. Zakonisht këto vlera e bëjnë romanin “MALËSORJA” të dalluar, të dashur dhe si vepër letrare më të respektuar. Sigurisht, janë këto vlera letrare e estetike, të cilat kanë ndikuar që romani “Malësorja” të përzgjidhet si lekturë e detyrueshme shkollore, si lektyrë e preferuar, lexim i sugjeruar, që iu dedikohej nxënësve të shkollave fillore dhe atyre të mesme kudo në hapësirën shqiptare, kuptohet më shumë në ato treva që kishin mbetur jashtë Shqipërisë Socialiste.

Gjatë hulumtimit kemi ndeshur në informacione të shumta, dhe sigurisht interesante e mjaftë inkurajuese, për përdorimin e këtij romani në të gjitha nivelit shkollor, pra që nga klasat e larta të fillores, nëpër shkollat e mesme e deri në universitete, në të cilat shihet ndikimi i pashmangshëm i këtij romani dhe i autorit në përgjithësi. Natyrisht nuk kemi ndeshur studime të shumta e shteruese, edhe pse as ato nuk mungojnë, por me sa kam kuptuar mungesa e një përpjekje për një bibliografi më të kompletuar është evidente. Librat bibliografik, sado të vështirë për tu bërë, janë  tabela rrëfyese për studiuesit dhe hulumtuesit, nga ku zakonisht dalin porosi të vyeshme, ide të caktuara për një vepër e cila arriti t’i përballoj edhe ndikimet politike, mjaftë të ashpra, që i prodhonin situata dhe ndikime nga politika komuniste e sistemit rozë jugosllav. Gjatë këtyre hulumtimeve kemi hasur në informacione, në të cilat shihet se romani “MALËSORJA”, është pjesë e programeve shkollore edhe nëpër universitete të tjera, aty ku mësohet Albanologjia, ku janë marrë fragmente për nevojat e mësimit akademik të shqipes, po ashtu fragmente nga ky roman gjejmë edhe nëpër libra “Gjuha shqipe”, për klasat e larta të shkollës fillore ose nëpër ato të mesme. Nëpër ato tekste shihet se si në mënyrë profesionale analizohen aspekte letrare të këtij romani. Pastaj e kemi ndeshur edhe si pyetësor nëpër testet e maturës dhe formave të tjera të matjes së inteligjencies. Çka do të thotë se nëse dikush do të merrej me këto aspekte, jo se do t’i sillte letërsisë shqipe një vepër të mirë bibliografike, por historisë së romanit shqiptar në Kosovë do t’i bënte një shërbim të madh, veçmas  nëse do të trajtoheshin edhe aspekte pedagogjike dhe ndikimi i këtij romani në planin profesional.

Kritiku letrar dhe studiuesi i letërsisë shqipe, akademiku dhe profesori universitar dr. Sabri Hamiti, ka bërë një studim të përmbledhur për romanet e Nazmi Rrahmanit, duke përfshirë edhe romanin “Malësorja”, por dr. Sabri Hamiti, edhe më vonë në kontingjentin e gjerë të kritikës letrare, nëpër disa fragmente do t’i rikthehet këtij romani dhe do ta citojë në kontinuitet prozën e Nazmi Rrahmanit. Ndërsa një studim më të kompletuar, për romanin “MALËSORJA”, vite më parë, e ka botuar profesori universitar dhe ligjëruesi i teorive letrare dr. Zejnullah Rrahmani, “MALËSORJA E NAZMI RRAHMANIT OSE ARTI I INTERPRETIMIT”, në të cilën janë analizuar në mënyrë të spikatur disa aspekte letrare e estetike të këtij romani. Por për t’iu rrekur një studimi më të kompletuar për romanin në fjalë, përveç këtyre njohjeve dhe përgjegjësisë profesionale, janë edhe njohjet e drejtpërdrejta me autorin, të cilin për vite me radhë e kam pasur redaktor dhe botues të librave, poetik e publicistik…

Montag, 25. November 2019

Pesë poezi nga Haxhi Muhaxheri

Haxhi Muhaxheri

DASMA E ZEZË

në dasmën e zezë
mungonin krushqit
me këmishë prej dielli
e
dylberet e zverdhur
shqelmonin tokën
duke lozur mbi muranë
vallën e shpendkeqës

nga djersë e kokës së tyre
u grisën plisat e nxirë
dhe një erë e lehtë
rrokullisi shtëpinë prej letre

24.11. 2019



MASHTRIMI

Keq të kanë mashtruar
Kosovë... Nëna ime

Ende nuk janë thyer
Të gjitha vezet e djallit

Në dasmat e përmortshme
Prapë këndojnë qyqet bre

Ëndrrave të zverdhura
Kaherë - çelin karafila të zi

E tokës - shtati po i dergjet
Prej damarëve të gjymtuar

3.10. 2019



ATA DHE HESHTJA

Thonë se qyshkur vrapuan
pas sheqerkave të djallit,
ata harruan çdo gjë tjetër.

Emrin... Nderin... Fisin e Plisin.

Gjakun e dëshmorëve harruan
dhe lotët e të shkretave nëna,
që ende vazhdojnë të kërkojnë
eshtrat e fëmijëve të zhdukur.

Harruan dhe gjëmën
e grave të dhunuara.
Oiiiii... Medet !

Më asgjë s'ju kujtohet bre,
bash asgjë...

Dhe heshtin e heshtin e heshtin,
heshtin porsi vdekja.

Zot, mos qofsha në lëkurën e tyre !

12.09.2019



SA HERË NDRYSHON MOTI
/ Një si poezi, për tre faqezi./

Sa herë që ndryshon moti,
më dhemb gishti i vogel
i dores së majtë.
Ai gishti që ma ke thyer ti JLL,
sall për hatër të hasmit.

Heu, ti mos pafsh ditë të bardhë!

Sa herë ndryshon moti
e më dhemb ai gisht,
të kujtoj edhe ty
o njeri me maskë,
që keq më preve në besë.
E tash...
tash ke veshur lëkurë engjëlli
dhe atje diku largë... largë,
( tej maleve e deteve )
ndërron shtatë fytyra.

Heu, ty tu ndaltë ora sonte!

Sa herë më dhemb ai gisht
më kujtohet edhe Xila,
i ziu Xilë i Kryshecit
qe tash digjet në ferr.

Heu, atij ju harroftë emri!
___
JLL - Jakup Llonqari. Inspektor famëkeq i UDB-së në Pejë.
Dy të tjerët kanë qenë informatorë apo hafije, siç i quante populli.



MALLKIM

Ti... 
Përditë ndërroje nga një emër
Që të fshihje gjurmët e krimit
E ti shpëtoje mallkimit 

Ti... 
Shpirtin shitur ia kishe djallit
Gjakun e t‘parëve përbuzje
Dhe kobin ia sillje sh‘pisë

Ti...
Mbillje kudo sall trishtim e vdekje
E diellin doje t’ja qorroje atdheut
Që sorrëzezat të këndonin qiellit

Heu, kurrë mos paç bukë në sofër!
Heu, mos t'leftë djal në votër!

Heu, kristë një pushkë e t‘marrtë bri për bri!
Heu, n’dakik t’dekës mos paç ujë me pi!

Sonntag, 24. November 2019

Buqetë poetike nga Fadil Halimi

Fadil Halimi

1. Shekulli i mortit 

Fundi  i shekullit  XIX 
Nuk është veç një rrëfim i legjendave, një mit…
Por shekull i mortit, i rrugëve të pakthim

Ishte një dimër i egër, binte shi i zi në pikëllimë
Iknim rrugëve të pakthim prej Naissusi për Tullar,
Rëfente gjyshi…

Sikur në shekujt  e legjendave
Pas lamë shtëpitë e braktisura
Ëndërrat, dashurinë, fëmijërinë

Me këmbë nën dhé baba
Shqyente orteqe malli e dhembje
Me vajin e nipit të posalindur

Këtej lumit të vrarë për herë të mbramë
Gjyshi e kujton këngën me fyell, lisat e gjallë…
Ato fusha të paanë, pa diell, pa qiell

Përsëritshëm prapa perdeve të mashtrimit 
Fati im po shkruhet me alfabet të panjohur
Sikur në shekullin e mortit



2. Armiqtë e atdheut

Lufta dhe vdekja
Nuk është historia që e kujtojmë sot
As rrëfimi i rrejshëm për heroin në bronz

Në kohën barbare 
Ka pasur më shumë dashuri  se sot
Atdheu im i vrarë në dritë të hënës

Tregimi i nisur për luftën dhe vdekjen
është ngatërruar në gjymtyrë të gjarpërit

Armiqtë e atdheut kanë gjak në shuplakë 
Dhe shkëlqim vrastar



3. Ëndrrat e ndaluara

Çdo mëngjes i lexon ëndrrat e mallit
Të ndaluara për këtë letër

Fjalët dhe çastet më të ëmbla 
i kam hedhur në lumë
Për të mos mbetur asnjë gjurmë

Përgjithmonë 
është ndarë rruga e gjatë e jetës
Për t’u takuar në stacionin e njëjtë

A besohet 
në të paarritshmën deri në frymën e fundit 
fluturojmë për t`i prekur yjet 

Sa herë fytyrat ndërrohen në pasqyrë



4. Kohë barbare

Hija ime krijon portretin tënd, frymën
Dhe atë që i mungon shpirtit
Hija jote
Flet me muret, me letrat e zverdhura
Para pasqyrës magjike rri gaditu
Vrasës të egër të ëndrrave jemi bërë
Si në kohët barbare
Kemi mbetur hije e gjallë, hije e vdekur



5. Libri i mosdurimit

Nën ombrellën e verdhësisë
Gjak i ndezur damarëve
Pëlcet harrimit të zgjatur

Me buzë të etura
A gjymtyrë të thyera
Ajrit të helmuar frymojnë

Në pasqyrën e thyer
Gishtat me thonj të përgjakur
Pikojnë deri në gjunjë të lidhur

Këtej lumit të gjallë
Kallet libri i mosdurimit




6. Portret torze

Në qytetin e andrrave të frikshme
Të përcjell trishtimi e hijet e gjalla

Në imagjinatë fluturon gjysma ime te ti
Dhe gjysma jote tek unë
Por kurrë s`u bëmë nji

Në portret torze shikimi i vizlluar
E buzëqeshja e ngrime
Janë mbyllur në rrugicat e jetës 

Qyteti asht shndërruar në pikturë të dekun
Shi plumbi bjen në plagën  e moçme
Dhe era i banë gjethet e verdha

Vetëm në imagjinatë
Ti ishe gjysma ime, unë isha gjymsa jote
Sa mirë që kurrë s`u bamë nji

As tash s’jemi ma
As qyteti i andrrave të frikshme



7. Përsëri, si në fillim

Përsëri, si në fillim
Do të rrëfejmë për ëndrrat 
për letrat e vizatuara në yje

Në atë vend të zhveshur e të mallkuar
i ndamë rrugët 
për të mos u harruar kurrë

Pas lamë ëndrrat në fluturim
Me sy të zmadhuar nga qielli

Sa më larg që ikim 
Dashuria rritet më shumë 
Dhe bëhet e përjetshme

Afërsia na trishton
Në largësi e paarritshmja na mban gjallë

Përsëri, si në fillim
Në gjysmë të rrugës marrim frymë thellë
duke e fshehur mallin në sy



8. Vendi i zbrazët i nanës

E mërkurë e ftohtë, akull në zemër
Ora 16:40,
Viti  2018

Çasti më i pafuqishëm e më i trishtueshëm 
Me u nda prej nanës 
Dhe me pa me sy fluturimin e saj

Fryma jote e fundit jeton në mua
Me erën e bukës
me mërzinë e dhembjen e pafundme

Nanë, të zbrazët e le vendin 
Në shpinë e rritës së nëntë fëmijëve
Duke i thurur andrrat më të bukura

Nanë, askush sikur ti 
Nuk ka ditur me çelë zemrën time
E me i shnoshë dhimbjet 
sikur sytë e tu magjikë

Afër teje, nanë
Gjithnjë diçka e bukur ndodhte

Dumnicë e Poshtme, 10 prill 2019



Fadil Halimi u lind më 21 qershor 1965 në fshatin Dumnicë të Podujevës. Shkollën fillore e mbaroi në vendlindje, të mesmën në Podujevë, kurse studimet e larta për Letërsi e Gjuhë Shqipe i mbaroi në Fakultetin Filologjik në Prishtinë. Me shkrime letrare është marrë që nga koha kur ishte nxënës. Ka punuar gazetar – korrespodent nga Podujeva për gazetat “Rilindja” e “Zëri”. 
Tash punon në arsim si arsimtar i Gjuhës Shqipe në Podujevë. Në vitin 1992 ka botuar përmbledhjen me poezi: ”Proces në kafkë” nga SHB “Rilindja” në Prishtinë. Autori Fadil Halimi do të na vije së shpejti edhe me përmbledhjen e tij të dytë poetike.

Freitag, 22. November 2019

Skënder Rracaj: GANI MORINA DHE DRAMA "ECJE DREJT LIRISË"

Skënder Rracaj
NGA MITI I LIRISË E DERI TEK ARRITJA E SAJ

Gani Morina:"Ecje drejt lirisë", dramë, SHB "Vorea Ujko" - Klinë.

       Me botimin e dramës "Ecje drejt lirisë" të autorit Gani Morina, Klubi i shkrimtarëve " Vorea Ujku " po dëshmon për se riozitetin e tij, përveç aktiviteteve të ndryshme letrare, duke arritur botimin e mbi njëqind veprave letrare, nën përkujdesjen e Prend Buzhalës, me vetëdije e përķushtim të pamohushëm kulturor, redaktor edhe i kësaj drame dhe pasthënie cilësore të poetikës së dramës, që hapë mundësitë e kënaqësisë së leximit.
       Gani Morina, më parë kishte përvojë si regjisor dhe aktor, për të sprovuar talentin e tij si dramaturg. Është kjo një sprovë e preokupimeve shpirtërore krijuese, tipologjinë e së cilës mund ta përkufizojmë sipas diskursit tematik, motivor dhe përmasave kohore dhe hapsinore që trajtohen në këtë dramë.
       Sipas metodave teorike, nëse drama shkruhet për tu lujtur në skenë, autori ia ka arritur këtij qëllimi krijues, duke ju shmangur stërngarkimeve tekstore, si për lexuesit dhe për shikuesit. Nē këtë mënyrë autori e ka ndihmuar edhe regjisorin e ardhshëm.
       Vlerësimi i shkrimit të historisë bashkëkohëse, sa duket i lehtë dhe i përafërt me ngjaret e përjetuara, po aq është edhe komplekse, pasiqë mund edhe të "keqkuptohen " dhe të përzihen diskurset fiktive me ato reale.
       Teksti i dramës " Ecje drejt-lirisë" jep mundësi përjetimi për të shijuar artistikisht, ngjarjet tronditëse të popullit tonë, si në aspektin shpitëror dhe fizik. Tundimet jetësore, janë trajtuar dramatikisht si me përpunimin e personazheve historike dhe atyre fiktive-imagjinative, të cilët i ka lëmuar mjeshtërisht, kryesisht, personazhin simbol të një gjenerate të viteve '81.
       Përmasat kohore dhe hapësinore shtrihe që nga Lëvizja Ilegale Kombëtare e deri në kohën e Paraqitjes Publike të UÇK-së, pas vrasjes së mësuesit Halit Geci në Llaushë të Drenicës, më 28 nëntor 1997.
       Autori, në këtë dramë, me sukses i ndërlidhë gjurmët dhe ngjarjet historike nëpër kohë, qe edhe për autorin ishin gravujë e pa shlyeshme Ide e lirisë, robërisë, Lirinë e shumëpritur, për të cilën u derdhë shumë mund e përvujtje ( Lëvizja ilegale deri tek Lufta e UÇK-së, dëshmi se Robëria nuk mund të mposhtet pa vetflijimin e UÇK-së.
       Ngjarjet, veprimet, motivet, situatat, figurat dramatike, na duken si prekje artistike, që veç sa ja shtojnë veprës vlerat estetike, duke kuptimsuar masën e leximit pa ndonjë ngarkesë tekstore, siç na thotë Mevlan Shanaj, duhet përkujdesur për mosngarkesën e shikuesve.
       Edhe sentenca e motivit ideor ndërlidhet pashëm më ngjarjet atdhetare dhe dridhjeve të ndërdymjeve, si të mposhtet robëria dhe ecjes drejt lirisë e përforcojnë tekstin dramatik siç janë kënga atdhetare në dasmë, prishja e dasmës nga forcat e ar.ikut, lēvizja atdhetare, pajtimi gjaqeve, si Shenjë e Bashkimit Kombëtar. Por edhe Hija e së ligës vije nëpërmes atyre që jo gjithherë vijnë për gëzime, figura dramatike që ishin në shërbim të djallit, që është Simbolika e oronikes kundër luftës përiri, sa është ironi po aq është edhe satirë therrëse.
       Autori i kësaj drame, Gani Morina e ndjen se kur duhet përdorur fjalën ironike, duke i përballur ngjarjet, faktet, idetë dhe veprimet e personazheve, gjendjen e tyre shpirtërore, deri tek interpretimi i realitetit jetësor dhe të vërtetës.
       Gjallërisë së dialogeve dhe monologëve u jep përmasë përkryrje të realizimit artistik.
Synim jetësor e artistik për të është ecje drejtë lirisë, siç thotë edhe titulli i kësaj vepre dramatike.
       Suksese, autorit!.
____
Lexuar në përurimin e dramës më 11. IX. 2006.

Mittwoch, 20. November 2019

Lule nga kopshti i poetit Ramadan Musliu

Ramadan Musliu

VATRA E SHUAR

Digjen trungjet
      e qershisë
me gjysmë në flakë
në vatrën e mbuluar me blozë

Gaca
prej kristali
vezullon
në xham

Drita u shtri me përtesë
     në të katër anët e horizontit
mbuluar me
flakën e purpurit
të kujtimeve

Në shuplakë e mbyll
atë gacë të fshehur
derisa të mos lëshojë
             tym
lëkura
           e të na bëjë të japim shpirt
duke qeshur me zë



VETEM NJË ARSYE

Çast e vetimtar
kur puthiten akrepat
kur dy kokat në shkabë
bëhen bashkë
kur vetëtin drita e syve

Durimi është fitore
kur e kalon kufirin e humbjes
të vënë me vija gjyku

Vjen si çast kur nuk e pret
hy nëpër vrimen e çelësit
nëpër të çarat e murit
dhe nëpër spiralen
që ndan dy hemisferat e trurit

Vjen duke mbyllur çdo
hapsirë boshe
në kujtime
kur duhet ngritur
    nga shtrati me baltë
si Gjergj Elez Alia



FTOHTËSIA E GJËRAVE

Nga retë e tymit
fusha është zverdhur
dhe pemët shkundën gjethet
nëpër dysheme

Pema e vitit të ri
zgjat degët me hala
deri të retë e tymit
mbi kokë

Kopshti i Edenit në perde
ka ndërruar pemët
sa duket si një lulishte
plastike
në vitrinë

Dritarja e dhoës përlotet
me vesë të ftohtë
nga malli për verën e qyqes

Hajde më bëhu gati
për stinën e gjumit të madh
që po troket pa ndalë
në portën e hapur



DUART

Si dy degë me copa akulli
ranë nga trungu
në dyshemenë e mbuluar me gjethe
durt e këputura
në mes. Një dhembje që s’pushon
përdridhet si spirale
nëpër asht

Të therurat nga palca
përzihen me të kuqtë e gjakut
që është ngrirë mbi gjethe

Vetëm gishti i vogël lëviz
si kokë e këputur zogu
tek përpëlitet nëpër baltë

Një gjilpërë e akullt rri pezull
mbi bebzën e shuar
kur dielli ka marrë trajtën e një amebe:
ndahet në një mijë qeliza të vdekura
për një sekondë

Ato ende mbledhin gjethet e ankthit
nëpër dyshemenë
e shtruar me pllakëza gjaku
diku
në një cep të një ëndrre



GISHTAT

Nëpër baltë
të verbuara kërkojnë
thonjtë e rënë
ato kokërrza të verdha
misri
që kanë lëshuar
rrënjët në gjak
                     fëshfërrijnë gjethet
                     e verdha nëpër ara
Frutat janë vjelë
para se të mugullonin
fara. Ata zogj të verbër
s'e dallojnë se s'e dallojnë
verdhësinë e thonjve
që kanë mbirë
nëpër mur. Rrënjët
                     Shtrirë janë thellë
                     në mish ku thithin
                     lagështi
                     nga kafka
                     e ndriçuar nga dielli
                     i pashuar i syrit
I harruam të vjelat
tashti vetëm në ëndërr
mund të mbjellim
atë që kemi korrur në jetë



NGROHTËSIA E GJËRAVE

Nga avulli i frymës në xham
peisazhet e perdeve kanë marrë
ngjyrën e fushës në varr

Ja një radh plepash
buzë rrugës renditur si mburojë
rreth mullarit pa çati
kurse matanë plepave
zvarritet kodra e argjendtë
duke pirë ujë në lumin jeshil
që rrjedh tatëpjetë kujtesës

Në taketuke rrinë fjetur
ngjyrat e hirit dhe psherëtimat
e një goje të përgjumur
mbi tryezë

Ca flutura të kuqe gjak vërtiten
rreth llambës gjigande
që duket si një diell
i varur në mes të dhomës
me një fjango të zezë në bisht

Dikush tha:
mblidh çaklat e ik
sa nuk të çeli lulja
në ballë
e nuk foli shtatorja prej fildishi
mbi komodinë



GJENDJE NEUTRALE

Lufta ime e fundit me veten time mbaroi
Me pat. Zbrita shkallëve në bodrum

ku më kish zënë gjumi. Çelësin e pata përbi
dhe s’pata më si të dal. Duart
i harrova në bedene mbështetur
për heshte tek vigjëloja retë e pluhurit
të kalorësisë që kurrë nuk do të arrijë.
Edhe në ëndërr më dhemb në shpirt
teksa ai nëpër vrimën e çelësit përvidhet
në astral. Një gjilpërë e harruar
më ther në palcë dhe askush s’ më dëgjon.
Vetëm jehona e klithjes shndërrohet në spirale
dhe më mbështillet nëpër asht.

Një dritë jeshile vjen nga syri im
në abazhur. Nëpër fushën e ballit hingëllojnë
kuajt duke u tërhequr zvarrë
nëpër orenditë e pluhurosura
teksa koha grindet me rrudhat
në trurin e lodhur për haloret e flokëve
të mi. Anash shkëmbinjtë e shpellës
me stalagmite me therin në zemër. Euridika
qanë për këngën e mbetur përgjysmë. I mbyllur mbeta
në ëndërr dhe nuk mund të zbres në pus
çelësin e humbur për ta gjetur
në një guaskë.



AKTI ABSURD

Dëgjoja në radio
lajmet mbi kohën e turbulltë
dhe zërat që fikeshin qetësisht
nga butoni nën gishtërinj

Doja të dilja nga realiteti paralel
nga ajo membranë e hollë
e gjërave pa formë
doja të dilja nga lëkura
me një të mbyllur të syve

Nuk e dua më rolin kryesor
ne këtë skenë pa dërrasat
që përbëjnë jetën
nuk dua më ta luaj Hamletin
në Danimarkën time të vockël 4 x 4

Zvarrë dola nga dhoma
duke lënë
një copë absurdi teatror
të derdhur kudo nëpër dërrasa

Më mirë është të mos jesh
se i ndarë në dysh
me atë membranë të hollë
mes sendeve
dhe fjalëve .



GOZHDA E NDRYSHKUR

Në një gozhdë të ndryshkur
varur është portreti i heroit
në gravurë

Në sfondin gri
duket një vend
nga vijnë luftëtarët e rralluar
prej betejave
të pashënuara
në histori

Aty më nuk kris pushk’ e vjetër
as teret barot’ i lagur
as mburojat
hiqen më
nga ku janë varur në mur

Edhe gishti
në qark i pushkës së vjeter
i ngrirë
ka mbetur
në atë kornizë

Në këtë gravurë
çdo burrë
me bërryla
hyn në histori
e çdo grua
qëndisë
flamurin me shkabën
pa krahë

derisa një ditë
të lakohet
ajo gozhdë e ngulur
në murin e vajit



PORTRET ME NGJYRA TË ZEZA

Nata rrëshqet
nëpër fytyrën tënde
nga terri
nuk shihet loti
as mimika
as hëna e fshehur në bebëz

Sytë e mi
tretur janë në boshësi
dhe nuk e shohin buzëqeshjen tënde
që po fundoset
në dy vrimat e faqeve

Re të zeza ranë mbi qiellin tënd
errësuan
             horizontin
nga shtrihen pyejet e pashkelura
deri te ajo flakë e fshehur në zemer
___
Nga libri: "Gjendja neutrale".

Vargje satirike nga poeti Sevdail Hyseni

Sevdail Hyseni


KOKA VEZORE

Mbi kokë të Vuçiqit
Dikush hedh një vezë
Ngrihet Vetëvendosja,
S’janë t’miat për besë !

Vezët i kem’ zier
Për Pashkë e Bajram,
Të lozësh me vezë
A nuk është haram ?!

Të kesh sot vezë
Do të jesh me fat,
Jo veç në protesta
Por edhe n’krevat !

Mendohet Vuçiqi
Shikon me çudi,
Sheh te Vetëvendosja
Një tjetër dredhi !

E kujton Sanxhakun
Deri në Luginë,
I thërret me radhë
Putin dhe Vulin…

Tani që i gjetëm
Vezët me gjithë pulë,
S’e kemi vështirë
Kush-kujt me ia ngul !

Nuk i dihet garës
Me këto marifete,
Kunjin më të gjatë
Le ta mbajnë për vete !




KOKA PA TRU…!

Nga vdekja e Sllobës
Kaluan shumë vjet,
E mister i mortjes
Ngjalli një sekret !

U mbushën gazetat
Me plot me befasi,
Truri i “Kasapit”
Iku në Rusi..!

Na këshillon Holanda
Mos kini merak,
Ata që kanë tru
S’i kemi në Hagë !

Po, mbetja mortore
Nën hije te Bliri,
Nuk ndjehet rehat
- Dreqi as i biri !

Qarkullojnë të thënat
Deri në skandal,
Slloba nuk ka vdekur
Na qenka i gjallë !

Kërkon t’i ketë pranë
Shokët kriminelë,
Ashtu si Mlladiqin
Karaxhiq e Sheshel !

Kështu e ka kjo botë
Shpeshherë acarohet,
- Kush fle me qen,
Me pleshta zgjohet ?!




VUÇIQI NË BUJANOC

Kur erdhi Vuçe në Bujanoc,
Desh i ngeli në fyt një koc..!

Me të kaluar nëpër Levosojë,
Nuk e foli një fjalë me gojë !

Mendon, nga t’ia filloj fushatës:
Këndej, apo matanë autostradës ?!

Të hamendësohej s’e shihte të udhës,
E ardhmja e Serbisë, matanë hekurudhës.

Struket ngadalë me shumë kusuritje,
Nuk sheh shtëpi, që s’është në shitje !

Mosni vëllezër serbë, lutet presidenti,
Qëndroni këtu, mos ikni nga vendi !

Kjo është vatra Juaj, çështje më intime,
E hapim kuletën për shumë investime.

Tek fliste Vuçiqi ndër serbët lokalë,
Shkëlqente premtimi sall elektoral.

Korrigjim kufiri - do të ketë garant,
I gjithë Bujanoci gjendet në ankand !




KUVENDI I GRAVE

I rrëshqet buza në gaz
Sytë e zezë mbush’ maraz
Kur e pyetën përse qesh
Me gjithë zemër çuar peshë
- Tha se burrin s’e ka burrë
As në ëndërr s’e sheh kurrë

Mirëpo, hallin ku e ke
I thotë Sala nuses s’re
Thua se burrin s’e ke burrë
As në ëndërr s’e sheh kurrë
Po a di Ti moj fisnike
Një fjalë t’urtë aq simpatike
Pse në popull thuhet pra
- Burri është për shtatë gra

E ti ngrihesh kritikon
Gjuhën brisk e praktikon
Rri ulur e s’punon fare
Burri yt moj burrë me halle
E ndan rrogën me mijë grima
Si t’i mbushë gjithë ato vrima

Me ngadalë tha zonja Hyrë
Merrni gjërat me të mirë
Duhet t’jeni shumë krenare
Sekëlldi t’mos keni fare
Vërtet burrin s’e ke n’shtëpi
Po t’punon në Gjermani

Zërin ngriti vithetrasha
Tha ku rafsha mos u vrafsha
Pse t’mërzitem për hiçgjë
Unë për shembull nuk e zë
Aspak burrë atë njeri
Që pa lidhje rri n’shtëpi

Burri është mik n’shtëpi
Pse mungon s’është çudi
Kasavetet zonja Suza
Si purtekë i dridhet buza
Mall e kam burrin në shtrat
Por kam shtëpi në katër kat

Flet me naze zonja Beti
S’e le t’ftohet muhabeti
Qiraxhinjtë t’mos ishin fare
Na zënë hallet për idare

Kukuriset zonja Sime
E kam burrin në studime
Dhe të shkretit tim burrë
Libër n’dorë s’i shoh kurrë

Flet ndër buzë zonja Maja
E dalldisur nga sefaja
S’di mosha është në pyetje
Apo kriza është në rritje
I ngarkuar gjithë me punë
Kurse unë s’mërzitem shumë
Sa për qejfe e argëtime
Del diçka dhe n’lagjen time

Burri im bën politikë
E dredh zërin zonja Mrikë
Gjithë shoqëria i rri rrotull
Ditë e natë punon për popull
Nuk ka kohë moj zonja Zizë
T’i kryejë punët e shtëpisë
E di mirë për çfarë detyra
Kemi nevojë zonja Lyra

Burrit tim shef i thonë
Nis bisedën si gjithmonë
Zonja Tule rrumbullake
Me një pamje qesharake
Por n’shtëpi nuk është çudi
Unë jam shef e jo Ai

I vazhdojnë llafet gratë
Deri vonë në mesnatë
Për ta nxjerrë pyetjen n’shesh
Me tamam siç thuhet shpesh
Pse edhe gratë e thonë pra
Burri është për shtatë gra!

Qesh e shkundet një buzellkë
I shtrin krahët si lejlek
Burrit kurrë s’ja bëjë hallall
Gruaja është për një mëhallë !!!



BRUKSELIADA

Pas kaq vitesh në Bruksel
Shkon Lugina me “bedel”

Ngase vet nuk qe në rend
Për t’u qasur përnjëmend

Në tryezën brukseliane
Me aq shumë opsione

Ky i fundit për korrigjim
Të kufijve pa kuptim

S’zgjidhet kriza jug – veri
As problemet Kosovë – Serbi

Pa Luginën u mor vesh
Dialogu shkon për lesh

O Hashim o President
Me shqiptarët s’e ke lehtë

Aq më pak me te tjerë
Që u ka marrë koka erë

Rrotullohen nëpër stile
Çdo veprim e kanë me hile

Kur Lugina është për festë
Dalin zëra për protestë

E për zgjedhje aq më shumë
Pse dhe jo Referendum

Nga Muçi Baba në Llukar
S’ka me mbet asnjë shqiptar

Pa u bashkuar n’emër t’Zotit
Si në kohë të Kastriotit

Me të mirat e kësaj ane
E Kosovën Evropiane

Dhe Luginën “tata-mata”
Të na rroj Brukseliada




LUGINA NË BERLIN..!

Për Samitin në Berlin,
Pyesin shqipet për Luginë:
A do t’gjendet në Kuvend,
Sipas rendit me agjendë ?!

Rendi i ditës, nuk çon peshë,
Po ngatërrohet lëmshi shpesh,
Nuk i gjendet fija për fare,
Bëhen burrat për pesë pare !

Keni parë dialog me bisht,
Që me t’ngulur qëllimisht ?!
T’i çon gjërat n’pambarim,
As bashkim, as korrigjim !

Pse gjermani pati “bllombë”,
Kur u bë bashkë si Komb ?!
Theu murin copë më copë,
Duke hyrë në Evropë!

E ne shqipet e Ballkanit,
Me atë zjarrin e vullkanit,
Marrim turr për atë pazarin….
E pa “hop” kërcejmë gardhin !

Pastaj, ngulemi me pa hir,
Duke thënë e kemi mirë!
Si ta kemi kur për besë
Jemi bërë pikë e pesë ?!

Disa lypim bashkim kombëtar,
E disa asgjë për farë...,
Bëhemi copë për pushtet.
E harrojmë se s’kemi shtet !

Si të bëhemi shtet Unik,
Pa koncept në politikë.
E t’mos flasim për Luginë,
Që ka ikur në Berlin !

Sa nga dhuna, sa nga puna,
Sa nga vendi me spiuna,
Që për hir të Babës Mbret,
U pëlqen Lugina shkret !




Ç’U KALL MALI..!

Nga Lugina e deri n’kufi,
U dogj pylli shkrumb e hi !

Thotë njeriu me shqetësim,
Ky s’na qenka korrigjim ?!

As nga minat me rrezik,
As nga zjarret me taktikë!

Çfarë bashkimi o shqiptarë,
Me t’shku’ pylli me hektarë !

Ta kthesh malin në lëndinë,
Mos t’bashkohesh me Luginë !

Pse atëherë të digjet mali ?
T’shkoj për lesh dhe ideali !

Nga urtia një gjë dihet:
-Shpija digjet, plaka krihet !




PËRTEJ KUFIJVE

Nga Morava tej Vardarit
Shpërthen zëri i shqiptarit
Në Luginë kemi shtëpinë
Deri n’ Nish edhe tapinë

Kemi besë, bukë e kripë
Edhe malet flasin shqip
Kemi Plisin – Letërnjofim
Krenarinë e kombit tim

Mijëra vjet në këto anë
Kanë jetuar t’parët tanë
Me disa regjime shtetërore
Duke ndarë tokat Arbërore

Deri sot në këtë botë
Nuk na shembën me të fortë
E në paqe edhe më hiq
Me të dashur e me miq

Vjen një ditë Lugina flet
Si dikur me dinjitet
N’ Referendumin për bashkim
Drejt kufijve me korrigjim

Drejt kufijve natyralë
Jo siç janë artificialë
Me vija të kuqe e të zeza
Që na ndoqën nëpër breza




DASMA PA NUSE

Çështja e Luginës...
Çmallet për çudi,
Nëpër kafet tona
Me meze e raki!

Shpërthejnë opsionet
Me nga një premtim,
Të urta të brishta
Siç thotë në vazhdim…

Fjalë e urtë devollçe:
- Si të bëjmë e si të themi,
Bir, o Muço kokë - demi,
Dasmë bëjmë e nuse s’kemi !




LUGINA E REFERENDUMIT

Kur u mbajt për bashkim Referendumi,
Luginën Dardane, thanë e mori lumi..!
Po që nuk e mori, me rrënjët e thella,
Nga se Ariu, s’nxirret dot nga shpella !

Brez pas brezi ruajti gjuhë edhe zakone,
Duke u përplasur, në shumë opsione…
Madje nxori n’treg, emrin e kësaj treve,
Nga Kosovë Lindore, në Luginë Presheve !

Kosova Lindore, nuk matet n’peshore,
As më pak nuk është, sikur zorra qorre,
Njerëzit e kufirit kanë thënë me të drejtë,
Janë si rrathë lakrori, që s’përtypen lehtë !

Le ta dijë Brukseli deri në Serbi,
Edhe ne n’Luginë, jemi kuq e zi.
Kuq e kemi gjakun e zi situatën,
Që kur na ndanë, si dita me natën !

Lugina e Preshevës, shtyhet në agjenda...
Ajo është vullkani, që zien nga brenda !
Nga flakët e saj ndizet gjithë Ballkani,
Për një plesht të vogël a digjet jorgani ?!

(Me rastin e 27 vjetorit të Referendumit të shqiptarëve të Luginës së Preshevës për bashkëngjitje Kosovës, pjesë e pandashme e së cilës ka qenë, gjithmonë, gjatë historisë)




VDEKJA E AKADEMIKUT

Kur u nda nga jeta, Akademik Idriz Ajeti,
Nga dhembjet me lot, ka qarë Alfabeti..!

Të gjithë germat shqipe, me tinguj mortorë,
E nisën në amshim, "Rrapin Shekullor"!

Pa qarë s’mbet, vendlindja prej Medvegje,
Që ka mbet e ndarë me gardh e me megje !

Këto ndarje u panë, në të pame e n’varrim,
Me një grusht njerëzish, mbushur pikëllim !

Kjo shoqëria jonë, me shumë “detyrime”,
Po si nuk e gjeti, një vend për ngushëllime ?!

Gabimet me thasë, i kemi n’praktikë,
A s’na ngeli Noli, me varr n’Amerikë ?!




POETI I SPICËS

( Sevdail Hysenit)

Në këndin e spicës
Krijuar këto ditë
Poet Sevdaili
Shumëkend e shpotitë

Ca spica ca kungja
Shumë mirë di me i gdhend
Për ca "burra të mirë"
N'këtë vend që mbajnë rend

Rendin e mbajnë mirë
Janë për çdo lavdatë
Spica t'"shkurta" u duhen
E jo shumë të gjatë

Kungjat i meritojnë
Dhe ca burra tjerë
Ngado që të shkojnë
Puna u lëshon "erë"

Spicat edhe kungjat
Kur s'bashku veprojnë
Asgjë nuk lënë mangut
Gjithçka rregullojnë

Spicat Sevdaili
Ua gjuan n'kurriz
Nuk "therrin" aq shumë
Se janë therrë murriz !

10.02.2019



PUSHTETI “ALTERNATIV”

Mik i dashur more vëlla
S’kapet zogu për hava

Dëgjo vëllaçkon ç’ka po t’thotë
Në Preshevë nuk thuhet kot

S’qeveriset vendi mbarë
Me debillë e kllosharë

Po qe do o mik i mirë
Ka hy sherri në çdo birë

Nuk mendon pushteti ndryshe
Veç në pare e “gjymbyshe”

Sa për art dhe informim
S’i ha palla asnjë grimë

Por një ditë pak nga pak
Ka m’i hy lepuri n’bark

Me qetësi e dashuri
Do të shkoj në Gjermani

Se Kuvendi pa shumicë
Shkon e ngulet mu në Spicë...




GRUSHTAT NË KUVEND

N’Kuvendin preshevar
Ndodhi një incident
U rrahën këshilltarët
Për një grusht pushtet

Ky konflikt banal
Erdhi pas fjalimit
Në Natën e Bajramit
Në Festën e Flijimit

Askujt nga Foltorja
Nuk i ra në mend
Ta kursej fjalorin
Nga sharjet n’Kuvend

Në vend që debatin
Ta vejnë në binar
Ata i ndërrojnë grushtat
Si t’ishin në pazar

Luftojnë për kolltuk
E pushtet fiktiv
Duke promovuar
Ndryshim alternativ

Shih nga ana tjetër
Vendi është në krizë
Po na vijnë kufijtë
Në prag të shtëpisë

N’vend të fushatës
Për Këshill Nacional
Ata kacafyten
Zhyten në skandal

E shefat e tyre
Që nesër n’mëngjes
I nisin urimet
Gjithë me interes

Gëzuar qoftë Bajrami
Me t’mira pa fund
Ndonëse rehatinë
S’e kemi askund




MADE IN LUGINA

Në jug të Serbisë
Shpaloset Krahina,
Që e quan veten
Made in Lugina !

Lugina e Preshevës
Shtrihet ne tre shtete,
Trekëndëshi magjik
Që lidh kontinente...

Po rastis njeriu
Të vijë në Luginë,
Mendon se ka hy
Diku n'Palestinë !

Nuk të kap syri
Gjësendi për farë,
Nga të gjitha anët
Policë e xhandarë !

Me kufij shtetërorë
Edhe me dogana,
Që bëhen kalimet
Në disa kolona !

Nuk e ha meraku
Njeriun e Luginës.
E fiton “idaren”
Në kokërr të shpinës !

I ka falë natyra
Të mirat varg e vi,
Edhe me dy nëna
Kosovë e Shqipëri !

Dy nënat dhe njerka
Tamam pite e pulë,
Ashtu si dikur
Qengji në fabulë !



PIKTORI DHE DOKTORI

Kuvendi shqiptar
Çmendet o mik,
Seancat plenare
Kthehen në cirk!

Tronditet Shqipëria
Aferë e skandale,
Me fjalë të pista
E shprehje banale !

Ku mbeti Etika
Kodi e Zakoni,
Në ç’nivel ka rënë
Medet, Institucioni ?!

Kapen në të shara
Piktori dhe Doktori,
Nga shprehjet bizare
Lumi seç na mori !

Llafet nuk kursehen
Nga fjalët me bishta,
Na shkoi me nder
F’tyra për dy gishta !

Kundërmon Kuvendi
Një erë me t’palara,
Njollosen shqiptarët
Fisi edhe fara !

Skuqet Parlamenti
Në sytë e publikut,
Sharjet a nuk janë
-Arma e të ligut ?!




NË PRITJE TË QEVERISË

Po e presim Qeverinë,
Të na vijë me të renë,
Ç’e do kur zvarriten
Punët si me tren..!

Si me tren klasik,
Që s’i dihet destinacioni,
E me disa parti
Pa lidhje koalicioni !

Pa një hap konkret
Deri në pambarim,
E me qindra vota
Që lypin numërim…

Ashtu zgjatet puna
Si një shkop magjik,
Për t’i sjell proceset
Me nder në rrezik !

Festat e nëntorit
Po vijnë me ngadalë,
E ne jemi zhytur
N’ vakum institucional !

Nga ky marifet
Askush nuk e di,
A kemi dhurata
Për Vitin e Ri ?!

Me këto dukuri
Të llojit njerëzor,
Struket Qeveria
Në gjumin dimëror !



KALI PA TAGJI

Ngarendi fukarai
Te Beu për ndihma,
- Ma jep një teneqe grurë
Se më doli fryma !

Beu fërkoi mjekrën
-Ti paske vdekur, o fatzi,
Pse po ma len kalin
Një ditë pa tagji ?!



ANGARIA

Pashai gomarët e fshatit
I mblodhi për angari,
Me të nuhatur Nastradini
Ikë dhe fshihet në shtëpi !

Mirë i thotë e shoqja
Ç’ke kështu, ti s’je gomar ?!
Derisa ta marrë vesh Pashai
Më del djersa mbi samar !



MUSHKA ME ZOG

Pashai Nastradinin
E zë mik shtëpie,
I jep një mushkë
Në shenjë dashurie !

Pas tri vjetëve
T'i kthehej tok,
Sipas porosisë
Mushka me zog !

Njerëzit i thanë
Nastradinit prore:
Po ku pjell mushka
A je çmendur fare ?!

Tri vjet janë shumë
Të dashur miq,
Për këtë marifet
Nuk mërzitem hiç !

Për gjatë kësaj kohe
O ngordh veshgjati,
E na merr të keqen,
O Pashain e zë taksirati !



LIDHJA SHEKULLORE

Turqia na ka sunduar
Pesëqind vjet me shpatë,
E tani po na “ushqen”
Me filma për çdo natë !

Nëpër ekrane televizive
Buçet kënga mesdhetare,
Në çdo cep të katundit
Ngre Xhamia me minare !

Kur e pyetën Erdoganin:
Pse në kulturë investime ?
-Tha na duhen shqiptarët,
Për “lutje” dhe “dëfrime” !



VJESHTA POLITIKE

Me frytet bashkë
Bien dhe gjethet,
Partitë në fushatë
Kaplohen nga ethet !

Kapen nga droja
E quajtur “Disfatë”
Duke mos kursyer
Mundin dhe paratë !

Disa do t’i humbin
Të gjitha me radhë,
Veç ata të mësuarit
Që rrinë nën dardhë !

Pastaj do të ulen
Edhe pak në peshë,
Me zërin e ngjirur
E veshët në lesh !

Flasin statistikat
Me gjuhën faktike,
Ka hy në sezon
Vjeshta politike...

Nuk është me rrezik
Aspak për shëndet,
Sillet ky “virus”
Në çdo katër vjet !

Prapë vjen retorika
Premtimet e buta:
“Si kopshti me lule,
Që nuk na jep fruta !”



ERDHI DITA..!

“Erdhi dita”, s’ka me pritë,
Nuk jetohet në Opozitë !

Kjo parullë me krekosje,
Zuri vend n’Vetëvendosje !

Është e bindur kjo parti,
Se do t’ngjitet në Qeveri !

E pret Ditën me gëzim,
Në fitore me çdo çmim !

Seç ngrihet në avantazhe,
E lazdrohet me sondazhe !

“Erdhi dita” mos “Beso.”
Nuk është Vota dosido... !

Pa përvojë në pazare,
Vetëvendosja dështon fare !

Do të mbetet e Zezë Ditë,
Si dikur në Opozitë !

Për t’vazhduar me këto mend,
T’i hedh vezët në Kuvend !

Kështu e kanë n’koalicion,
Kush - kujt "hilen" ia pallon..!



FUSHATA ZGJEDHORE

Një politikan arushan
Ç’e gjeti belanë
Fushata zgjedhore
Nuk i shkon për dore
Të fitojë vota
Provon medet
Meqë fort e do
Jetën në pushtet

Nga goja nxjerr
Ky farë oratori
Premtime shumë gjëra
Po si thotë të tëra
Sepse i ngel në grykë
E shkreta oratorikë

Qytetarët thanë me premtime
Nuk na mbetën qime
Në kokat me halle
Ti me ideale
Vjen midis nesh
Me fjalë kalavesh
Mjaft frazat e kota
Shkurt të duhen vota

Për ne mos qaj kokë
Deputet o “shok”
Kjo është e tëra
Mjerë masa e mjera!



BUDALLALLËK
E
MASKARALLËK !

Në një Katund
Me lumin në mes,
Ishin çuar peshë
Nja dy teknefes !

Për fatin e jetës
Të dy të zi,
Njëri shan Katund
Tjetri qesh shtëpi !

Me këta sojsëza
Nuk kalonte ditë,
Pa rënë në telashe
Pleqtë dhe të rinjtë !

Katundi të keqen
Nuk kishte qetësi,
Me një parazit
Dhe një belaxhi !

Po ky stil i jetës
Nuk ndryshon lehtë,
Kur nga Katundi
Zbritën në qytet !

Dhe zanat i vjetër
Nuk mbaron me kaq,
Njëri do biznes
Tjetri lyp haraç !

Duken sikur “Bossa”
Kravatë e jelekë,
Mirëpo, kanë harruar
T’veshin edhe brekë !

I pari vendosi
Të blej Autobus,
Ndonëse biznesi
S’është për baksuz !

I dyti politikën
E merr si model,
Mendon se pushteti
Qenka për dembel !

Këta dy mendjemëdhenj
Janë zhytur në stres,
Me fjalë e kopalla
Nuk bëhet biznes !

Ashtu siç duken
Ngelin për çudi,
Me budallallëqe
Deri n’pafundësi !

Me këto aventura
Nuk ndalen aspak,
I pari nxjerr mjekër
I dyti lëshon bark !

Pasulxhi e Duhanxhi
Vazhdojnë me hajgare,
Me biznes, kuptohet
Fitohen shumë pare !

Uroj të mos preken
“Bossat” pa kuleta,
Me një poezi
Nuk ndryshohet jeta!

Kush e di nga janë
Këta dy kallafatxhi ?
Do ta gëzoj pushimin
Një javë në “Victori” ?!




RIKTHIMI ZJARREVE

Zjarret prapë rikthehen
Në tokat shqiptare,
Ato vijnë t’qëllimshme,
Duket ashiqare…

Bëhen shkrumb e hi
Me qindra hektarë,
Shkurre, pisha, male
Përfundojnë në zjarr !

Flaka edhe tymi
Vazhdojnë n’pafundësi,
Askush nga këto zjarre
Nuk jep përgjegjësi !

S’japin llogari
Bëmat me taktikë,
Nga të cilat jeta
Vihen në rrezik !

Me këto marifete
Fare s’na bënë puna,
Po na shkon për lesh
Flora dhe fauna..!

Institucionet me nder
Nuk skuqen kur thonë:
-Malet janë mushkëritë
E planetit tonë !




PSE IKIN SHQIPTARËT ?!

Sikur të shpallej, një garë maratonike,
Shqiptarët radhiten, të parët në ikje !

Nuk ikin nga mendja, por ikin nga zori,
Nga ikjet e shpeshta, lumi seç na mori !

Ata që kanë ikur e kanë një pikëllim,
E shijojnë jetën me mall në mërgim !

Kafshatë e gurbetit, s’përtypet lehtë,
Të lidhet në fyt e s’të lë të qetë…

Ata që kanë ikur, për një jetë të mirë,
Të shkojnë e të vijnë, nuk e kanë vështirë !

Sidomos gjatë verës, për dasmë e gazmend,
Dhe për sa ahengje, që nuk mbahen mend..!

“Dita e Diasporës”, “Sofër mërgimtari”,
Si dhe “Promenada”, për qejf gurbetqari !

Sa shpenzojmë për "gëzime" me miq e shokë,
Askush s’do të ngelte, pa kulm përmbi kokë !

Kjo çmenduri e jonë, s’matet me kufi…
Kush e thotë se s’jemi popull gjymishli !

Po rastis gjermani, të vij para derës,
Mendon se shqiptari, martohet veç verës !!!



KËRMILLI NË BREGDET

U mërzit kërmilli,
Në guaskë të vetë,
Vendosi të shkoj,
Një javë në bregdet.

E doli si dalin
Nudistët bythëtrashë,
Lakuriq i zhveshur
Turravrap në plazh !

U çmendën turistët
Desh ngritën padi,
Çdo hap të kërmillit
Ndiqnin me bezdi !

I thanë të largohej
Larg-larg nga Ulqini,
Ose do ta çojnë
N’fabrikë konservimi !

U vërejt keq kërmilli,
Lëshoi jargë nga goja,
Me guaskë më falni
S’mundem të notoja !

Keni ardh’ me nder
Të laheni pa derte,
Po ju pse si morët
Shtëpizat me vete ?!




AS-AS-ët e HEM-HEM-ët

Në këtë kohë të çmendur, nuk di si të them ?
Na u mbush Lugina, As-As dhe Hem-Hem !

As-As-ët nuk n’grahen, as n’grehen pa fund,
Besa dhe Hem–Hem-ët, nuk lidhen askund !

N’Bujanoc të parët, kur ishin në pushtet,
Desh sa nuk e zhvatën dhe bythën e vet !

Po tani si duken këta As-ët e ngratë,
Sikur Qyqe bregu, malit t’u kukatë !

Mallkojnë të shfrenuar, për fatin e zi,
Duke sharë e shpifur, ndjellin lemeri !

S’pajtohen kështu, të ndarë pikë e pesë,
Po dhe e nesërmja, s’i ushqen me shpresë !

Në batak të zhytur, përpëliten me zor,
Nuk mund t’i tërheq, “Saba” me traktor !

Ashtu dhe n’Preshevë, Hem-ët n’pushtet,
Me gjitha të mirat, nuk ndihen të qetë !

Me mendje të krisur, sulen si të çmendur,
I bren nga thellësia, një marrëzi e vjetër !

Meqë koha ndërron, siç ndryshon një modë,
As-ët edhe Hem-Hem-ët, dehen bëhen rrotë !

Kur shohin rrezikun, sillen urtë e butë…
Nga loja djallëzore:”Tërhiq e mos këput!”




LUFTA PËR PUSHTET

U çmendën shqiptarët
Në luftë për pushtet
Nga brenda dhe jashtë
Shpërthejnë si tërmet

Nuk kursejnë fjalët
Me premtime shumë
Sharjet edhe shpifjet
Rrjedhin sikur lum

Anë e kënd Shqipërisë
Protesta pa fund
Nuk dhunohet vota
Si te ne askund

Po edhe n’Kosovë
S’është aspak më mirë
Dalin n’sipërfaqe
Maskat pa fytyrë

Fluturojnë karriget
Për një grusht pushtet
Kthehen Kuvendet
Në cirk të vërtetë

Por maskat shqiptare
S’janë pa origjinë
Ato rreth e rrotull
Sillen në Luginë

Me shumë opsione
Të mëdha e të vogla
E me do të tjera
Që nuk vlejnë për gogla

Për shtet të luftonim
Sikur për pushtete
Nuk do t’ishim ndarë
Në shumë “Vilajete”!




KA MË KEQ..!

Një që s’kishte krahun
E hiqej me të meta,
Donte sa më parë,
Të ndahej nga jeta !

Në kulm të ndërtesës
Hipi me siç thonë,
Për t’i dhënë hallallin
Jetës përgjithmonë !

Nga lart e sheh poshtë
Njërin pa krahë, ore
Që lëvizte shpejt,
Si i çmendur fare !

E pyet nga lartësia:
Pse kërcen o vëlla?
- Thotë më kruhen koqet
E nuk kam me çka...!

Ngreh kokën Çallaku,
Duke hequr valle...
Paska dhe më keq,
Në këtë botë me halle !



LEPURI NË BARK

N’fushatën zgjedhore
Na u sëmurë Miku,
Për pak sa s’na zuri
Për bishti rreziku !

Dhembjet cicëruan
Përmallshëm në t’zezë,
E kishim të ziun
Si “çelësin francez”!

Hynte për çdo punë
E dilte me nder,
Po, ja, u sëmurë Miku
Pa faleminder !

Me vrap në spital
Derdhëm lot për faqe,
Për pak sa si shkulëm
Vetull e mustaqe !

Mjeku tha gjakftohtë
Mos keni merak,
Mikut i ka hyrë
Lepuri në bark !

Merreni me vete
Në shtëpi ngadalë,
S’ka nevojë Turreci
T’shrihet në spital !



ORËT
E KRIZËS
DEMOKRATIKE

Shpërthyen të zëshme
Me vrulle patriotike
Orët e krizës
Demokratike

Ngarendën të shfrenuara
Gjithandej me fatalizëm
Dje të përgjumurat
Në komunizëm

I “mirëpritëm” orët
E dhembjes krenare
Nëpër protesta
Nëpër trotuare

Nëpër Kuvende
Me grushte e karrige
Përveç zjarrvënies
N’objekte publike

Po sot si duken
Të lumet medet
E kanë humbur rrugën
Në oborr të vet

Me zor i ngatërrojnë
Hapat maratonike
Orët e krizës
Demokratike!



SOJSËZI

Populli e thotë bukur shpesh,
-Dreqi s’ka dhen e shet lesh !
Shet ore laneti - qoftëlargu,
Sepse “malli” i vjen te pragu !

Krejt në rregull ç’i ka hije,
N’formë dhurate po për besë !
Prapa tij ndonëse fshihet,
Një botë plot me interes !

Nga ky fat në këtë krizë,
Kalon njeriu nëpër mend !
Por, ju lutem n’çfarë sistemi,
Soji i dreqit priti rend...?!

Në monizëm u gjet fare,
Për t’vazhduar edhe sot...
N’skenën tonë “plurale”,
Pa e ndërruar vesin dot !

Engjëllor me pamje qengji,
E qaf nipi e puthë daja...
Mirë e di ky lloj Sojsëzi,
-Me hesap hahet dyjaja !



VESHËT POLITIKË

Me veshët në krahë,
Zgjohemi çdo ditë,
Veçmas ata…
Që janë n’opozitë !

Fuqimisht ngrihen,
Për të marrë vesh,
Për të përgjuar
Ç’po ndodh mes nesh !

Por, shoqëria jonë
“Plurale”, “fisnike”,
S’heq dorë nga zakoni
I grindjeve politike !

Me sa mend Evropës
I themi ashiqare,
E kanë lënë veshët
Është shurdhuar fare !

Po ku jemi ne
Me të lumet bigë,
Flasim për unitet
S’e kemi n’praktikë !

Thonë gjatë historisë
Na janë shkulur shpesh,
Veshët muskulozë
Të strukur në lesh !



PENSIONI

Pjesët e trupit
Një ditë me pasion,
E lutën Zotin
Të dalin në pension !

Të parët u ngritën,
Dy sytë e ngratë:
-Jemi të lodhur,
Nuk shohim qartë !

Pastaj me radhë:
Veshët dhe këmbët,
Të gjithë me arsye,
I treguan dhëmbët !

S’ndiejmë as ecim
Me vrull si atëherë,
Zoti ua pranoi,
Lutjet me nder !

Në fund nga thellësia
E barkut piskamë,
Një zë i dobët,
Doli me ofshamë !

Dua që të shkoj
N’pension dhe unë,
Mu ka prish kandari,
Nuk jam për atë “punë”!

-Çohu! i thotë Zoti,
Kush je ti, dëgjon ?
- Me mund me u çue
S’lypi pension!




ARIU KARIZMATIK

Një Gjahtar mendjevrarë,
I mllefosur ndizet zjarr !
Merr në shenjë një Ari,
Do ta vras, gjithsesi…!

S’pranon këshillë e qortime,
Në Ariun s’ka lëshime…
Ka plaçkitur disa dele
Edhe mjaltin në koshere.

Ngjitet malit me ngadalë,
Kur Ariu i del përballë !
E zë pritën skaj një Lisi,
Mirëpo, pushka nuk i krisi !

Mbet i shtangur fatziu,
Çka po do i thotë Ariu ?
Zgjidh, s’të luti shumë,
Jetën, apo atë “punë” ?!

Të dytën pranoi me pishmane,
Hoqi rrip e pantollone …
Gjahtari u kthye në shtëpi
E nuk zuri gjumë në sy !

Zgjohet herët mendjepëlle,
Prapë i lindi një ide….
Hyn në mal pushka s’lun
Dhe Ariu, prapë atë “punë” !

Thotë e treta e vërteta,
Niset malit si shigjeta,
Kur arrin në atë vend,
Mbet Gjahtari i pa mend !

E hedh pushkën që nuk krisi,
E drejtohet për te Lisi,
S’pat nevojë të flas me gojë
E bën punën me përvojë !

Seç i lindi dyshimi Ariut,
E i thotë Gjahtar fatziut:
-Vjen t’më vrasësh, hë si thua ?
Apo t’bësh seks me mua ?!

Pasi ta lexoni këtë humor,
Besoj se nuk e keni zor.
Të përcaktoheni për fitimtarin,
Me Arushën, apo Gjahtarin ?!



OPOZITARI

Opozita e zezë dita,
Sikur dhelpra nëpër prita,
Bam këndej e bum atje,
Me dredhira sikur dje…

E ndërron qimen e zanatin,
Në pafund e shtyn inatin,
Veç të kthehet në pushtet,
S’e kursen nënën e vet !

Me idenë përmbi re,
Po s’i bëri gjeli ve!
Nuk i bën se është dinak,
I ka hyrë dreqi në bark !

S’e ngop leku as byreku,
Vetëm gropa e hendeku,
Që është rrasur në skandal,
Si veshgjati në kanal !

Sa për popull merret vesh,
Nuk e lodh rradaken shpesh,
Sall premtime drithë e miell,
-Lavdi n’qiell – bytha n’diell !

Mjaft shpifje e mashtrim,
Vota e lirë e ka një çmim,
S’ngjitet lart opozitari...
Sa i vdekuri – del nga varri ?!



DITËLINDJA E “SPICËS”!

I ka mbushur Spica plot 60 vjet,
Thotë se i shkuan si uji përpjetë !

Dy dekada mësoi për kodra e brigje,
E katër të tjera pa punë nëpër gjyqe !

Çdo kush nëpër botë sillet me të mira,
Vetëm Spica “hajrin” e ndanë me satira !

Mbeti me t’vjetrën me hall përmbi hall,
Duke u përpëlitur sikur peshku në zall !

Ndërroi qeveritë një nga një me radhë,
Pak i ra Spicës të qëndroj nën dardhë !

Por edhe kur qe, si t’mos ishte fare,
Tugjarët i hynin, për derë e dritare !

Po Spica me majën e mprehtë metalike,
Asnjëherë s’i ndahet skenës politike !

I thumbon veset me t’gjitha dredhitë,
Që sot po harlisen me nder n’opozitë !

Por ç’e do se Spica plaket për çdo vjet...
Me shpresë se majën do ta ketë shigjetë !

Ende rron e thëna - gozhda kur përkulet,
Përballet me Spicën, nëpër spica ngulet !



FESTA DHE PROTESTA

Këto ditë vikendi, proteston Shqipëria,
Kurse në Kosovë, feston pavarësia…

N’vend se shqiptarët të jenë bashkë në festa,
Ata të përçarë shpërthejnë në protesta !

Pa mbaruar dimri, qe “Pranverë Shqiptare”,
Erdh’ me tensione – duket ashiqare !

Fillon me protesta, madje dhe trazira...
Nuk shembet pushteti, me vezë e ngjyra !

Aq më pak e keqja, që fryhet tupan,
E zihet me t’mirën, brenda në kazan !

Lufta për pushtet, nuk mbaron me kaq,
Dhe se zjarr i saj, përvëlon si saç !

Flenë sikur lepuri, me një sy hapur,
Për një pushtet nga krimi i kapur !

Por edhe kur ngjiten shkallëve n’Qeveri,
Sillen si të çmendur, nuk janë n’terezi !

E zhveshin Kuvendin nga vlerat morale,
Duke e zhytur n’aferë e skandale !

Po edhe opozita nuk lë asgjë mangut,
E dehur për poste, kërcen përtej pragut !

Këndej nga Lugina pyesin me t’vërtetë,
Pse kaq shumë shqiptarët, vuajnë për pushtet ?!


*  *  *

Sevdail Hyseni, lindi më 24 mars 1959, në Priboc, Komuna e Bujanocit.
Ka mbaruar Fakultetin Filologjik – Letërsi dhe Gjuhë Shqipe në Prishtinë, në vitin 1982 si dhe ka ndjekur studimet pasuniversitare.
Me gazetari merret që nga viti 1990. Një kohë të gjatë ka qenë kryeredaktor i revistës “Jehona” (1992-2002), pastaj gazetar korrespodent nga Presheva, Bujanoci dhe Medvegja i gazetës “Kosova sot” (1998-2000), korrespodent i gazetës “Bota sot” (2000-2002), bashkëpunëtor i revistës mujore “Ekskluzive” etj. Mes viteve ’94-’96 ka ushtruar misionin e kryetarit të Këshillit për të Drejtat e Njeriut për Bujanoc, Preshevë dhe Medvegjë.
Në periudhën prej viteve 2002-2006, ka ushtruar funksionin e kryetarit të Asamblesë komunale në Bujanoc.
Gjatë viteve 2006-2008 është editor i revistës javore “Perspektiva”, revistës për fëmijë dhe të rinj “Diellori”, si dhe revistës mujore për informim dhe kulturë “Jehona”. Ka ndjekur disa trajnime gazetareske, të organizuara nga OSBE-ja si dhe ka marrë disa certifikata.
Që nga viti 2001 është president i Bashkësisë Kulturore Shqiptare “Perspektiva” dhe nga viti 2008 është kryetar i Klubit të Gazetarëve “Etika” nga Lugina e Preshevës.
Që nga viti 2009 emërohet drejtor i Radiotelevizionit të Bujanocit, të cilin funksion e ushtron në mandatin katërvjeçar.
Përveç gazetarisë merret edhe me krijimtari letrare dhe publicistike.
Deri tashti ka të botuar si bashkautor një libër dhe qindra shkrime publicistike.
Jeton në Bujanoc.