Mittwoch, 30. November 2016

Faton Krasniqi - Libri "Rrapi arbëror" i poetit Ajet Shala

Krijimtaria letrare e Ajet Shalës lidhet me gjendjen historiko-kombëtare. Kjo dëshmohet në shkrimet e tij poetike dhe veprat letrare. Përmes poezive të tij, ai i bëri të pavdekshëm shumë, intelektualë, patriotë, trima, luftëtarë e vizionarë shqiptarë.
Nga vepra në vepër vërejmë elementë të rëndësishëm që shpeshherë na duken të ngjashëm, e shpeshherë diametralisht të kundërt, është stili krijues që na ka ofruar një qasje modelesh vargëzuese, është motivi i përbashkët i atyre që poeti iu shkroi vargëzime, është ngjashmëria motivuese  e personazheve në Rrapin Arbëror.
Të gjitha ngjarjet e sintagmatizuara nuk janë brenda tekstore, ato përmenden kalimthi si abstraksion që kërkon më përtej epilogët vendimtarë. Personazhet i takojnë reales, asaj që u pa, asaj që u dëgjua, asaj që iu këndua. Por, që u pragamatizuan nga pena e Ajet Shalës, si reflekse ndaj ngjarjeve që nuk duhet t`i mbulojë pluhuri i harresës.
Poetika e autorit është realisto-moderne e shkruar krejt natyrshëm, nga dëshira për ta kujtuar Rrapin Arbëror. Për ta kujtuar gjenezën, lindjen, plisin, lavdinë, hukamën, emrin, autoktoninë, Ilirikumin, atdheun. Krijimtaria letrare nuk njeh kufij kohorë, ajo bredh nga koha në kohë, siç bredh poezia e Ajet Shalës nëpër Gadishullin Ilirik, si pikënisje nga Kopiliqi e duke vazhduar në Skenderaj, Drenas, Prishtinë, Zabel, Çyqavicë, Çakor, Zhleb, Kullë, Rugovë, Ulqin, Gostivar, Prespë, Jon, Malësi e Madhe, Luginë e Preshevës, Prevezë, Devoll, Tivar, Janinë e Çamëri. Dhe kështu mendimet për ta hedhur të zezën mbi të bardhën, ia krijojnë ngjarjet që lanë mbresa të pashlyera në memorien e tij.
Shtresa aktuale e librit poetik Rrapi Arbëror është kujtesë historike, një copë lavdie e krenarie, një rikujtim i asaj  që mendjet arbërore nuk duhet harruar, por që duhet vlerësuar. Libri poetik  Rrapi Arbëror pasi të lexohet detyrimthi, të obligon ta rilexosh. Arsyet janë natyrale, janë temat, shenjat artistike, estetike, semantike, stilistike që e bëjnë Rrapin Arbëror që të zë vend meritor në arkivin e letrarësisë shqiptare. Motivet poetike i japin karakter, vlerë funksionale dhe kompozicionale, qoftë nga ana e stilemave dhe trajtformave poezisë së Ajet Shalës.
Struktura si sistem letrar i tekstit poetik është vlerësuese, me theks, intonacion dhe ritëm. Poetika e Ajet Shalës përçon dije nga historia, filozofia dhe letërsia. Gjuha poetike e Rrapit Arbëror është e ngarkuar emocionalisht dhe shpreh në njëfarë mënyre qëndrimin emocional të autorit, por më shumë e bënë kureshtar lexuesin, me plot kuptime të figurshme, ku rol të madh në këto ngjyrime figurative luajnë morfo-stilemat e fjalës. Pror, megjithëkëtë kjo ka të bëj me origjinalitetin tekstor dhe ideor të autorit; është natyra e tij e krijimeve poetike, ndjeshmëria dhe qasja serioze e temave në Rrapin Arbëror.
Po ta lexojmë me kujdes do të gjejmë stil të rrjedhshëm, origjinal dhe të ngjeshur. Variantin e dialektizmave mund ta konsiderojmë si kulturë e të shkruarit varg. Metafora nuk shprehet gjithmonë në krahasimin e plotë, ndjeshmëria e temave shkon përtej shkaqeve të krijimit artistik, e figuracioni në Rrapin Arbëror është diçka që zë vend meritor.
Në strukturën gjuhësore të Rrapit Arbëror vihen re zhvendosje të fjalëve nga kuptimet e zakonshme, nga kuptimi i parë duke marrë kuptimin e dytë, ndërsa ndërtimi sintaksor është më pak i shprehur.  Ky është guxim i këtij shkrimtari për të sjell në memoaret e historisë ngjarje të lavdisë nga fusha e letërsisë. Këto janë përpjekje madhështore për të na rikujtuar Rrapin Arbëror. Autori u mbështet në ngjarjet popullore duke krijuar artin letrar të poezisë, ngjarjet dhe motivet vijnë nga jeta arbërore, nga ato ngjarje që harresa nuk duhet t`i marrë kurrë mbas veti. Autor i shkroi me dashuri e pikëllim për ngjarjet e dhimbshme kombëtare, në poezitë e tij qartas vërehen copa ngjarjesh që i krijon me anë të tipareve të thella kombëtare. Diku – diku mund të shpreh mllefin e tij, dihamën e tij për diçka që është më shumë se sa individuale, por kolektive.
Brenda veprës Rrapi Arbëror janë shumë faktorë që do ta bëjnë të vlerësuar, janë fatet e një kombi, fatet e njeriut, fatet e njerëzve që i damkosi historia  me grushtin e saj të çeliktë, që poeti me forcën e tij krijuese, me një laps dhe një letër i dha kthesë historike duke ua rikujtuar diçka që ndoshta kishte filluar të harrohej.
Poezia i shkurton distancat kohore, ajo afron ngjarje, detyra  e saj e shenjtë arrihet kur poeti trajton tematikat e duhura, që gjejnë

mbështetje porsa të bien në duart e lexuesve pasionantë. Ne filluam vonë kultivimin e artit poetik, por Rrapi Arbëror sikur na thotë t`i kthemi të kaluarës sonë të lavdishme, ndoshta do të gjejmë diçka nga rrënjët e Rrapit Arbëror, ky komb megjithëkëtë rrugëtim historik, duhet t`i ketë trashëguar diçka nga poetika arbërore, sigurisht që po, dëshmia më e mirë është ky libër si një thesar i çmuar për arbëroret dhe për vetë letërsinë tonë kombëtare.
Në letërsi më së vështiri është që të përcaktohet dallimi midis gjuhës së përditshme dhe gjuhës së letërsisë, por përditshmëria jonë, ngjarjet XX shekullore po na  sjellin ndërmend historira të harruara që ne vetë po i bëjmë të tilla, në këtë rrugëtim Rrapi Arbëror sikur na kthen në gjenezën e ngjarjeve në Gadishullin Ilirik, duke na dhënë pak shpresë, duke na dhënë pak motiv për ta nxjerrë dhe vlerësuar të kaluarën tonë të lavdishme arbërore.  Kurse letërsia jonë përmes vargjeve të Rrapit Arbëror po ushqehet me vargëzime të vlefshme si për kulturë,  letërsinë  dhe po ashtu për historinë.


Mittwoch, 16. November 2016

Haxhi Muhaxheri: SA HERË VJEN NËNTORI

Haxhi Muhaxheri

SA HERË VJEN NËNTORI

Sa herë që vjen Nëntori
Të gjithë duam të bëhemi
Adem Jashar e Ismail Qemal
Isa Boletin a Idriz Sefer 
Oso Kukë a Mic Sokol
Dedë Gjo Lul a Sefë Kosharë...

Me plisin e bardhë në dritë të syrit
Bëjmë foto duke e puthur flamurin
E fjalët i ngjyrosim krejt kuq e zi

Pastaj... Oh pastaj
Harrojmë të marrim frymë shqip
Nisim e bëjmë prapë jetë ujqërish
Kafshojmë Lirinë 
Njëri tjetrin kafshojmë
Diellin ia vërbojmë atdheut
E Zotin duam ta kemi veç për vete
Medet...

(28. 11. 2015)


Montag, 7. November 2016

Shkrimtari ynë Ymer Shkreli, gëzuar ditëlindja e 71-të!

       Me pamjen nga takimi ynë i paradoditshëm, me atë të pjesëshme të veprës së tij të madhe letrare si dhe me disa poezi nga librat e tij të poezisë, mikut tim të dashur dhe shkrimtarit të shquar Ymer Shkrelit, i uroj nga zemra ditëlindjen e 71-të: të ketë shëndet të plotë, gëzime shumë dhe krijimtari të begatshme si deri tash! 
G ë z u a r !  /Nga Shaip Beqiri/




Ymer SHKRELI

FLAMUJT E KASHTËS

të parin flamur e ngulni në zemrën time
të parin flamur pas besës

unë kam vetëm një zemër dhe një tokë

në tokë shkilni të gjithë me mëkatet
për zemër e pritni radhën

të dytin flamur e ngulni në maje të gjuhës
të dytin flamur pas gjakut

unë kam vetëm një gjuhë dhe një djep

në gjuhën time betohuni se jini vëllezër
e në djep betejë e madhe ju pret

të tretin flamur e ngulni në shpirtin tim
e hiqni vallen e shtogut

o unë kam një Kosovë dhe një flamur

në Kosovën time e hudhni farën 
e fluturën e keni flamur

të katërtin flamur e ngulni në maje të botës
e maja e botës është në kokën time

hej unë kam veç një kohë për betim

kokën time e shqelmoni lirisht si djallin
se betimi është ky që dhashë



ASGJË PUNA JOTE O ALI BINAKU

ti thoshe se toka do ta ndërrojë fytyrën
pasi të kalojë shiu me ushtritë e marra
e kalorësit të kthejnë në konaqe të bardha

ti thoshe he t’u thaftë goja

e në ballë të oxhakut luajnë shtrigat
e pjekin kafe për dorasët e verës
e fëmijët edhe lumit ia ndërrojnë kahjen
e qentë i lehin shiut e breshërit
e mali e shiti edhe atë hajdutin plak
e pleshtat e qëndisën edhe ylberin në gjoks
e ti thoshe
he t’u thaftë goja si rrasa në diell

asgjë puna jote o ali binaku
as e bijve e nipave as stërnipave të tu
se ara pa ujë e mallkoi edhe diellin
e rrugët s’po prekin gjunj mbi dhé
e megjet po tirren në futa të zeza
e pullazet janë të vetmit qefinë për ditët
e varret po heqin lule prej zemrave tona
e zanat po qëndisin shami të djegura
e ti thoshe
thoshe

heu prieçat e tua po i bajmë si flamur
dhe erë e rëndë po ngatërron në mjegull
o ali binaku ti njeri pa oxhak

se tani edhe minjtë po të luajnë në santraç
pra thoshe se toka do ta ndërrojë fytyrën
pasi të kalojë shiu i rëndë si vdekja
e kalorësit të kthejnë në konaqe të fjalës
e besa të shtrohet trojeve si flakë
po ti thoshe he t’u thaftë goja
e u bëfsh qyqe mali atje në maje
ku zemra s’prek e syrin e ndjell lakmia



DIÇKA SI TI

diçka si ti është edhe kjo letër 
e mund të shkarravis
cilindo fragment të jetës sime

ti vdekja ime e dashur
merre dorën time
e yjzit në qiell ndiqi si e marrë
o merre jetën time si çmendi

se diçka si ti është edhe kjo letër 
e mund të shkarravis 
cilëndo vdekje të jetës sime

Nga “Ditari i hajnit”, “Rilindja”, Prishtinë, 1971



ROMANELLA

hej e shtere detin e zi
romanella
kund s’lë akull pa shkri

romanella
t’u bë’sha kashtë n’flokë

e zgjove detin e vdekur njëherë
romanella
daulle për duart e kësaj bote

romanella
t’u bë’sha gjarpër n’shtrat

e ndoqe detin e kuq deri n’sytë tanë
romanella
mys që ngin botën vet’ e unët

romanella
t’u bë’sha vdekje pas dashurisë



KALLAISMA QIELLIN

kallaisma qiellin
se po ma lëshon pikën

kallaisma çadrën 
dielli po më shkrumon

kallaisma ballin
djersa po më krip

kallaisma syrin
të këndoj i verbër

kallaisma diellin
dua ‘i diell maxhup

o kallaisma qiellin
se po ma lëshon shiun

e sa herë bie shi
pastaj na nxin dielli

Nga “Romanella”, Botim i Autorit, Mitrovicë, 1974



TAN SALI

piu ujë me gjarpër
fjeti me zhapinj
shtatëdhjetë vjetët ia qepën kapakët e syve
për një sy gjumë më vonë

ushtria e tij
shiu era zjarri

kur ngjesh armë e akuj tan sali
e merr lemza malin
gokëson shkëmbi

fluturat e tij 
jetojnë shtatë ditë
ai shtatëdhjetë vjet

kur i mbyllen lulet tan salit
ndërron moti
edhe zogjtë heshtin para shiut

ai nuk e mat kohën 
ndaj i besoj asaj

oh tan sali
t a n  s a l i



THOTË MIRKU

mbi varrin tim mos mbani fjalim
ai nuk është varri im
lexoni poezi
varret nuk janë tonat
varre hapin ata që tjetër nuk dinë
në anën tjetër të kohës - nuk është çudi
me nga një jetë të mbërrijmë
mbi varrin tim mos mbani fjalim
lexoni poezi
ky nuk është varri im
mbi varrin tim mos mbani fjalim
lexoni poezi
u poqa disa herë
po digjem përsëri

Nga “Febris”, “Rilindja”, Prishtinë, 1975



RELATIVITETE

Nganjëherë 
më duket se kam ardhur në këtë botë
me një vete tjetër -
barrë të padukshme të gjykimit
t’i përkëdhel hijet;
nganjëherë
zë në thua në pjatën e parë
të fëmijërisë sime
e përplasem
për rrum një shekull
dhe pak më duket;
pastaj 
përfill baltën unë i zgjebosuri
s’e pranoj këmishën
barkcullake -
ngarend nëpër vjetët
hedh gurë
pa fshehur dorën:
qeshem si balta e lodhur nga hapat

nganjëherë
s’i përfill as çerdhet;
zogjtë lëshojnë kokën time
unë çmendem pas lodrave që s’i kam
dhe iki nga lëkura ime -
i sosur

(9.4.1967)



PESHORJA PËR KOHËN E SAKTË

Sa më e rëndë është dita
unë më i papeshë;
hiqem e përvëlohem -
mëngët i përvjel
t’i zbres asaj në qafë

sa më e rëndë është dita
nata vjen më e bardhë
zëri nis të shterojë
deri në fundin tim -
zbres
të ngjitem përpjetëzës së rrejshme
të lartësive sa thoi:
përsëri jam në fund
me përmbytjen në gjumë;
këmbadoras nisem
nëpër vijën e gjakut
deri në pafund:
kërkoj varrin tim
dhe një zot e di
a do të qesh
ose do ta pështyj;
hiqem e përvëlohem
mëngët i përvjel -
t’i mbetem ditës në qafë
e askund xhelati.
Nata vjen më bardhë

(1.10.1967)

Nga “Kërkoj dënim me vdekje”, “Flaka e vëllazërimit”, Shkup, 1978



BALCANICA

Balcanica, 1
III.
ajo krijesë e marrë e paemër se ç’më kishte formën
e paformë; tënden ballkan që më ndërron përditë fëmijë
përditë i ndërrove këmishat e natën u zhveshe u zhveshe
lavire e shitur që i fshin gjunjtë me pendla të arta
trajtë e patrajtë që u zvarrise të mbërthesh njeriun 
ku e ke fundin: thuaj; fillimin as që e pate mësa yllin
krijesë e marrë që fillove me formën e kësaj toke boshe
dhe në tokë kërkon shpëtim ta gjesh madje përmbarimin
do të zësh vend tani kur erërat kanë harruar veten
e na kanë lëshuar kahje; besa s’di kah thyejmë qafën
ose t’i rrasim gishtat në drita të syve e të nisemi
dikah ta gjejmë ndonjë pol të vetes që të ndalemi; heu
dhe të zëmë ty për qafe ballkan; ndalu njëherë ebu
s’më dhe kohë as në fund t’i bie kësaj nate: ndërrove
formën si të mos ishe ai që të njoh e s’të pranoj;
dikur moti kur të përrallohet historia e vejë e kësaj dite
do të shfaqesh në trajtë njeriu me duar e këmbë;
mbase s’të presin veç ditët nëpër jetë; për ty lum bëfsha
të pret nata e ta vë gjumin në pritë: evropa jote evropa
e ta bën punën e grave që e bëjnë burrat dhe vdesin
ta ndërron formën të rritet barku i rreshton heu kopilat
që marrin këmbë; ikin; me gurë ta thyejnë qafën: të qëndisin


Balcanica, 2
IV.
nëna ime ballkan i shtruar; i dhemb diku pas bjeshkës
edhe në ije; gjëmon ajo fryn era: bie breshër breshër
ia mbaj mend njëmijë e një mallkime në një fjalë
besa edhe dy-tri vera; katër-pesë plagë plagë
herë i dhemb në istri herë në karpate herë në spartë;
nëna ime e ka shpikur breshërin që t’ia thyejë kokën
kokrra e madhe sa guri i ferrit që bie ngaherë heu
prej gjuhës; ajo thotë: kur do të më bjerë guri zemrës
nëna ime ballkan e shtruar sa gjerë sa gjatë tokës
përjarget në tre dete: fryn era; ushton shiu shiu
derisa vjen mordja ajo betohet në ne: është breshër
e ç’të mirë sjellin era e shiu kur e ke nënën vjeshtë
të shtrirë si ballkani: gjëmon; i dhemb pas bjeshkës
në anën tjetër të malit; ne turremi ta zbulojmë dikuhen
pastaj kthehemi me gisht në gojë: dikahe; lotët s’dalin
ka pushuar shiu e këmbët s’i gjejmë nëpër breshër
ajo dënes: po na gjuan zoti me gurë; vraftë veten heu
ballkan është ky i them loke; s’vret e gjuan gjuan


Balcanica, 3
III
unë në mes e gjithë rreth meje guri guri guri
e qielli i vrugët përmbi e toka përfundi e druri
e shpatat e vdekshme dy-tri pika gjaku më shumë 
orët e ndryshkura të malit orët e jetës pa gjumë;
kam nisur t’i dal matanë ujit të quajtur kohë oh
ngadalë në damarët e mi rruzat e kuqe i shoh 
përsëri uji e gjaku e djersa e loti e pikë pikë
e qielli përmbi e toka përfundi veç ik ik ik;
një rrashtë nga pellgu tani veç ngrihet pa skelet
e vihet në roje mbi lëkurën time ballkan e pret;
unë në mes e gjithë rreth meje guri guri druri
e qielli i vrugët përmbi e toka e shkrehtë përfundi
e druri; drini që mbi dhé kapet për qafë të njeriut
të nxjerrë ujët nga gjaku; të ndalë djersë për flijim
prapë uji; tri të katërtat e kësaj bote veç ujë ujë
po gjithnjë ballkani gur e gur gur e gur

Nga “Balcanica”, “Rilindja”, Prishtinë, 1980






Ymer Shkreli (1945)

Ymer Shkreli u lind në 7 nëntor të vitit 1945 në Shkrel të Rugovës.
Shkollën fillore e kreu në Haxhaj të Rugovës, kurse Normalen e nisi në Pejë dhe e mbaroi në Prishtinë, ku vazhdoi studimet në Degën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Fakultetin Filologjik të Universitetit të Prishtinës.
Y. Shkreli një kohë punoi mësimdhënës në shkollën fillore në Haxhaj të Rugovës, në shkollën "Faik Konica" në Prishtinë dhe në Shkollën e Mesme Bujqësore të Prishtinës; kurse që nga viti 1968 deri më 1993 punoi në të përditshmen "Rilindja", në fillim gazetar e reporter i lirë, pastaj redaktor kryesisht i faqeve të "Rilindjes për fëmijë". 
Në fillim të vjetëve `70 Y. Shkreli ishte kryetar i Rinisë Letrare të Kosovës dhe kryeredaktor i revistës letrare "Plejada", e cila qe ndaluar pas botimit të numrit të saj të gjashtë. Ai poashtu një kohë të gjatë ishte njëri ndër bashkëpunëtorët më aktivë dhe anëtar redaksie i revistës për humor e satirë "Thumbi". 
Që nga viti 1993 ai jeton në Luzern të Zvicrës.
Y. Shkreli ka provuar penën e tij pothuaj në të gjitha gjinitë dhe zhanret letrare:

Letërsia për fëmijë:

  1. Hana po shkon nuse, tregime, Rilindja, 1969, Prishtinë 
  2. Princesha e Dukagjinit, poezi, Rilindja, 1970, Prishtinë 
  3. Kthema pranverën time, poezi, Rilindja, 1972, Prishtinë 
  4. Princi i Bjeshkëve të Nemuna, poemë, Rilindja, 1975, Prishtinë 
  5. Bali Katravella, roman, Rilindja, 1978, Prishtinë 
  6. Ditari i Lec Pazhecit, poezi, Rilindja, 1979, Prishtinë 
  7. Poezi të zgjedhura për fëmijë, Rilindja, 1983, Prishtinë
  8. Autobiografia, roman autobiografik, Rilindja, 1990, Prishtinë


Poezia:

  1. Ditari i hajnit, Rilindja, 1971, Prishtinë
  2. Romanella, Botim i Autorit, 1974, Mitrovicë
  3. Febris, Rilindja, 1975, Prishtinë
  4. Kërkoj dënim me vdekje, Flaka, 1978, Shkup
  5. Balcanica, Rilindja, 1980, Prishtinë



Proza:

  1. Vjeshta e vdekur, roman (në vazhdime), Flaka, 1971, Shkup
  2. Njeriu në bisht, roman, Rilindja, 1975, Prishtinë
  3. Vdekja në ajër të pastër, roman, Rilindja, 1976, Prishtinë
  4. Bima e dreqit, tregime, Rilindja, 1981, Prishtinë
  5. Pikëpjekja, roman, Rilindja, 1982, Prishtinë
  6. Rapsodi kosovare, romane, Rilindja, 1986, Prishtinë
  7. Kali i Trojës
  8. Heroi në gjumë
  9. Shpendkeqja
  10. Zeka i Zi 
  11. Doracak për tjetër botë, roman (në vazhdime), Jeta e Re, 1986, Prishtinë
  12. Ura e Xhehnemit, roman, Rilindja, 1989, Prishtinë
  13. Azgal, roman, Rilindja, 1993, Prishtinë



Drama:

  1. Hotel Kashta, TPK, 1975, Prishtinë
  2. Trilogji ilire, Rilindja, 1977, Prishtinë
  3. Agroni
  4. Teuta
  5. Genci
  6. Krrasin sorrat mbi qytet, Jehona, 1978, Shkup
  7. Meshari, Jeta e Re, 1978, Prishtinë
  8. Shthurja, Jeta e Re, 1982, Prishtinë
  9. Zeka i Zi udhëton për në Babilon, Rilindja, 1984, Prishtinë
  10. Teatri Plak, Rilindja, 1987, Prishtinë
  11. No pasaran
  12. Roja e shiut
  13. Nëna shkon në parajsë
  14. Teatri i vogël i Deli Ukës
  15. Trilogjia e Re, Rilindja, 1990, Prishtinë
  16. Ulpiana, 518 
  17. Shpend Sokoli i Sokol Shpendit
  18. Paradoksi
  19. Heronjtë e kombit, Dodona, 1993, Prishtinë


Zgjodhi e përgatiti: Sh. Beqiri

Dienstag, 1. November 2016

Nehat Jahiu: Arsimtarët e gjuhës shqipe

TË GJITHË ARSIMTARËT DUHET TË ANGAZHOHEN QË NXËNËSIT TË SHPREHEN BUKUR GJATË TË FOLURIT DHE  TË SHKRUARIT ME SHKRIM

     Mësuesi   duhet ta di se të  folurit është si në karakteristkë  kryesore e njeriut,  Të folurit është një funksion specifik që paraqitet vetëm tek njeriu , cilësi kjo që diferencon ate nga kafshët, të vetëdijës së tij dhe të të menduarit. Me anë të kësaj teme të të folurit nuk e kemi ndërmend të bëjmë në këtë rast ndonjë analizë duke analizuar ate si diçka që është e huaj për shkollat tona dhe që nuk parashtrohet me programin mësimor, as që duam të potencojmë                                                                                                                              formën e saj më tepër se sa brendinë , atë që është klasike më tepër se sa që është diçka bashkëkohore. Këtu nuk është fjala  për retorikëne e njeriut e kryesisht për të cilën unë dua të bëjë fjalë për mësuesin ose nxënësin  , as për oratorinë në kuptimin klasik të saj, por                                                                                 për një detyrë  që është në lidhje të ngushtë  me tërë proçesin arsimo- eduketiv. Sipas programit mësimor  dalin detyrat për aftësimin e nxënësve   në këtë drejtim  dhe ato janë shumë  të kjarta, të cilat duhet të realizohen bashkë me detyrat tjera me nxënësit në shkollë nga ana e mësuesit,është një problem që qëndron  në te se sa i kushtojmë rëndësi kësaj çështje dhe si  e realizojmë në praktikë këtë  detyrë të  parashtruar në proçesin mësiomr- eduakativ tek nxënësit sidomos nga ana e arsimtarit. Edhe një gjë tjetër bie në sy në këtë shkriml . Fjala është se bëhet fjalë për të shprehurit me gojë  duke i izoluar ate nga të shprehurit  me shkrim.   Kjo ndarje  është bërë vetëm   teoritikisht me qëllim që këtë  problem ta trajtojmë  më hollësisht. Përndryshe  të shprehurit  me gojë nuk mund   ta ndajmë nga të shprehurit  me shkrim pasi që të dyja paraqesin një lëmi të njejtë, por që njëra është një e shprehur gojore e tjetra me shkrim. Të shprehurit e bukur me shkrim  presupozon  njëkohsisht edhe shprehjen e bukur me gojë, kështu që njëra me tjetrën nuk kanë dallim, por janë të lidhura ngushtë njëra me tjetrën dhe në këtë mënyrë dhuhet të ju sqarohet edhe nxënësve nga ana e mësuesit të tyre . Megjithatë  kemi  shumë  njerëz  që me gojë shprehen shumë më bukur se sa me shkrim . Shumë prej tyre nuk mund ti paraqesin mendimet e veta si duhet, kurse shumë të tjerë  që me shkrim shprehen mirë  në shprehjen me gojë nuk tregohen aq sa duhet të  aftë.  Prandaj edhe qëllimi i këtij shkrimi është që të nxjerrim  në pah  disa çështje   më karakteristike në lidhje me kultivimin e të shprehurit  me gojë dhe me shkrim tek nxënësit.

 Unë do të kishe apeluar ose sugjeruar tek mësuesit se çështjes së të shprehurit me gojë dhe me shkrim ti japin shumë rëndësi të madhe mbi të gjitha për vete dhe pastaj ata ta përcjellin tek nxënësit që edhe ata  të marrin një shprehi dhe një obligim të patjetërsueshëm dhe të paraparë me planprogram se të shprehurit bukur me gojë dhe me shkrim ta kenë si objektiv kryesor, sepse kjo ka një rëndësi të madhe jo vetëm në shkollë por edhe jashta saj  për në të ardhmën që të dinë të shprehen bukur me gojë dhe me shkrim. Ky obligim dhe angazhim mbi të gjitha në ciklin e lartë ju takon që këtë kontribut ta japin  më së tepërmi arsimtarët e gjuhës  dhe letërsisë shqipe, por kursesi nuk do të thotë se arsimtarët e mësimit lëndor tek lëndët tjera nuk duhet të angazhohen. Jo kjo nuk guxon aspak të ndodhe, por edhe ata  ( ato) e kanë për obligim të bëjnë një gjë të tilë që ti angzhojnë nxënësit edhe në lëndët e tyre gjatë orëve mësimore të shprehen drejtë dhe bukur gojarisht dhe me shkrim. Ky është obligim i çdo arsimtari pamarrë parasysh lëndën të cilën e ligjërojnë e jo gjithnjë të mundohen për dobësitë e tyre të hudhin  fajin e vet tek të tjerët duke thënë se këtë duhet ta bëjnë arsimtarët e gjuhës shqipe që e kanë shumë gabim dhe me këtë unë asnjëherë nuk jam pajtuar, por nuk pajtohem edhe sot. Për ta mësuar të shprehet nxënësi bukur me gojë dhe me shkrim duhet të angazhohen të gjithë mësuesit që n ga ai i ciklit të ulët, gjegjësisht mësimit klasor  e deri tek të gjithë ata të ciklit të lartë, gjegjësisht të mësimit lëndor.Arsimtarët e mësimit  klasor ku gati të gjitha lëndët zhvillohen vetëm nga një arsimtar në përjashtim të disa lëndëve edhe këta arsimtarë të  mësimit klasor njëlloj kanë përgjegjësi në të gjkitha lëndët  dhe duhet të jenë shumë të vetëdijshëm dhe të angazhuar për  të mësuar nxënësit që të shprehen bukur me gojë, por edhe me shkrim. Është me keqardhje për ta thënë se një numër nga disa arsimtarë të mësimit klasor, por edhe të atij lëndor as që lodhen, apo çajnë kokën rreth kësaj çështje  për zhvillimin e të shprehurit të vet dhe të nxënësit me gojë dhe me shkrim bukur, por  është për keqardhje kur të shikosh në këtë aspekt se çfarë dobësie bëjnë dhe gabimet dhe mos angazhimin e tyre në këtë aspekt  gjithnjë si detyrë mundohen të ia lënë përsëri  arsimtarit të gjuhës amtare, por ky është një veprim shumë i gabuar i këtyre arsimtarëve, sepse kjo është një detyrë themelore  dhe ekskluzive për të gjithë arsimtarët   , sepse nga të gjitha lëndët dhe nga të gjithë arsimtarët dituria fitohet nga mënyra e të folurit dhe të shkruarit dhe ky obligim për shprehje të bukur u takon të gjithë arsimtarëve e jo vetëm të atyre të gjuhës, kështu që kësaj përgjegjësia nuk guxon ti ik asnjë arsimtar pamarrë parasyshg se cilën lëndë e ligjëron tek nxënësit ai e ka për obligim ti jap një rëndësi të veçantë të shprehurit me gojë dhe me shkrim.   Të shprehurit e bukur dhe i logjikshëm zhvillon intelektin e nxënësit, kështu që nxënësit duhet të mësohen të flain dhe të shkruajnë drejtë dhe pa gabime dhe duke formuluar fjali të drejta dhe të plotë në mendimin e tyre e jo duke i përsëritur fjalët dhe fjalitë. Përdorimi i drejtë dhe kuptimplotë i fjalëve dhe fjalive është kushti  më kryesor i një arsimtari dhe i një nxënësi. Si mund një arsimtar që nuk iu përmbahet këtyre rregulave , atëherë një gjë të tillë ta përcjellë tek nxënësit. Është e obligueshme që patjetër të përkushtohemi sa më shumë që nxënësit të pasurohen  me mendime të plota në fjalorin e tyre, kështu që aq sa më shumë të pasurohen aq më mirë do të kenë mundësi të shprehen më bukur edhe gjatë të shprehurit me gojë dhe me shkrim.

Të gjitha fjalët që nxënësit i përdorin pakuptim gjatë të folurit dhe gjatë të shkruarit me shkrim është obligim i arsimtarit që ti përmisoj dhe të ju shpjegoj se si duhen të shprehen drejtë dhe me kuptim të plotë këto fjalë nga ana e tyre. Këtë e ka për obligim të ua sqaroj arsimtari i tyre.Nxënësit duhet ti jepet liri që mendimin e tij qoftë me gojë ose me shkrim ta shpreh në mëyrë të pavarur, kështu që arsimtari nuk duhet të jetë shkaktar për ta penguar nxënësin për pavarësinë e të shrehurit të mendimit të tij. Për një shprehje të bukur me gojë ose me shkrim më së tepërmi duhet të kontribojnë arsimtarët e gjuhës amtare gjatë orëve të tyre mësimore të parpara për ushtrime gojore ose me shkrim duke ju kushtuar një kujdes të madh këtyre dukurive që të përsosen duke i eliminuar dukuritë negative gjatë të shprehurit qoftë me gojë ose me shkrim, duke i eliminuar këto dukuri dhe duke e pasuruar fjalorin e tyre me fjalë të përshtatshme dhe kështu edhe do të mësohen që gjatë jetës së tyre të përditshme si në shkollë dhe jashta saj të shprehen bukur si me gojë, njashtu edhe me shkrim. Rolin kryesor për një arritje të tillë në këtë rast e luan arsimtari në orën e tij mësimore dhe ate në të gjitha lëndët e jo vetëm duke e drejtuar gishtin vetëm nga arsimtari i gjuhës amtare, sepse në këtë apekt secili arsimtar e ka për obligim të jap kontributin e tij.