Sonntag, 29. November 2015

Radiot private pa programe serioze festive


  • Më rastin e 28 Nëntorit, në Ditën e Flamurit dhe të Pavarsisë, radiot shqiptare private të internetit, pa programe serioze festive.

Nga Haxhi Muhaxheri

Me rastin e 28 Nëntorit, Ditës së Flamurit dhe të ngjizjës së gjysemshtetit shqiptare, të kësaj date të lavdishme që mbanë një emer dhe shume histori, vendosa te ndjek apo te monitoroj programet qe, për nder të kësaj date historike për kombin, radiot e shumëta private shqiptare të internetit ju ofronin dëgjuesve të tyre.

Isha i detyruar ta bëja këtë monitorim, pasi me ketë punë më kishin ngarkuar për shkakun e një donacioni qe do ti jepej njërës prej këtyre radiove.

Prandaj, më 28 Nëntor, ngarenda nga radio në radio, dëgjova dhe ç’nuk dëgjova. Një papëgjegjshmeri e tmerrshme e pronarve te radiove private shqiptare të internetit. Disa radio nuk e kishin marrur fare mundin për të berë ndonje program festiv sado modest, por vazhdonin të jepnin si gjithnjë vetëm muzike. Kurse programet e radiokanaleve tjera lenin shume për të dëshiruar. Ishin programe të zbehta dhe pa kurrfarkoncepti, programe te improvizuara pa kurrfarë shije dhe kriteresh. Ishte për keqardhje që disa nga pronaret dhe moderatoret e radiove, programe festive i quanin kontaktet e tyre me degjuesit dhe bisedat që i bënin me ta.

Keshtu, nuk kishin te ndalur degjuesit qe uronin festen. Madje, ndonjëri syrësh lexonte edhe tallava poezi qe nuk ishin asgje më tepër se vargje patetike të radhitura shkel e shko.  Pronaret apo moderatoret e radiove nuk reshtnin të krenoheshin se u kishin arritur shumë urime nga degjuesit dhe ky ishte kulmi i mjerimit, ishte kulmi i injorancës, ishte kulmi i sharlatanizmi dhe i mosdijës së tyre. Pothuajse, asnjeri nuk ia kishte idenë se çdo të thotë të bësh apo të përgatitesh me shije program festiv si duhet, në mënyrë qe në ketë ditë të shenjte të kënaqnin kërshërninë dhe kërkesat e dëgjuesve të tyre.

Kësisoj, jo vetem qe e humba kot kohen dhe u zhgenjeva që në ketë ditë kisha vendosur ti monitoroja programet e radiove te shumëta shqiptare të internetit, por mbeta shumë i tmerruar me nivelin e ultë të skemës së tyre programore dhe asaj çfarë jepnin në Ditën e Flamurit dhe të Pavarësisë. Në zallamahinë e radiove të shumëta nuk gjeta as edhe një të vetmin program serioz që vërtetë mund të quhej festiv! Ndaj, propozova që donacioni i menduar që ti jepej ndonjërës prej radiove private të internetit, kësaj radhe të shkoj për ndonji veprimtari tjetër kulturore.

Nëntor 2015

Samstag, 21. November 2015

Nëntori muaji i kongreseve

Nga dr. Bexhet Asani

Njëqind e gjashtë vjet më parë përfundoi punimet Kongresi Historik i Manastirit. Sipas patriotit të shquar Gjergj Qiriazit Kongresi filloi punimet më 14 nëntor dhe i përfundoi më 22 nëntor të vitit 1908. Në Kongres morën pjesë 32 delegatë nga 26 qytete dhe të shoqërive, të cilët kanë pasur 52 vota, dikush mund të mendoj se nuk e kemi bërë llogarinë mirë, por, disa delegatë kanë pasur nga dy vota, ndërsa 18 delegatë ishin pa të drejtë vote. Pjesëmarrëse në Kongres ishte edhe mësuesja e popullit Sevasti Qiriazi, por pa të drejtë vote. Në Kongres kanë marrë pjesë 50 delegatë. Sot në këtë ditë të shënuar, dita më e arritur e popullit shqiptar në Maqedoni, këto 24 vitet e fundit, kemi nderin të përmendim e mrat e ndritur, të pjesëmarrësve të Kongresit të Manastirit: Kryetar nderi u zgjodh qeveritari Hivzi Pasha. Anëtarë u zgjodhën: Ellahudin Bej dhe Gjergj Qiriazi nga Manastiri, Shefqet Frashëri dhe Thoma Avrami nga Korça, Grigor Cilka dhe Sami Pojani vinin nga shkollat e amerikane, Mihal Grameno poashtu nga Korça, Rauf Gjirokastra dhe Bajo Topulli nga Gjirokastra, Dhimitër Buda dhe Simon Shuteriqi nga Elbasani, Shahin Kolonja nga Kolonja, Luigj Gurakuqi, Mati Logoreci dhe Gjergj Fishta nga shoqëria “Bashkimi” e Shkodrës, Ndre Mjeda nga shoqëria “Agimi” e Shkodrës, Ahile Eftimiu nga Konstanca e Rumanisë, Sotir Peci përfaqësonte shoqëritë shqiptare të Bukureshtit dhe të Amerikës, Zejnel Leskoviqi nga Leskoviku, Mitat Frashëri përfaqësonte Janinën dhe Selanikun, Leonidh Naçi Vlorën, Rafëz Ibrahimi dhe Emin Bej përfaqësonin Shkupin, Refik Toptani Tiranën, Adhem Shkaba koloninë e Sofjes, Dhimitër Male përfaqësonte Filipopullin, Fehim Bej Zavalani përfaqësonte koloninë e Misirit, Luigj Gurakuqi përfaqësonte shqiptarët (arbëreshët) e Italisë, ndërsa Nexhat Vrioni përfaqësonte qytetin e Beratit.

Punimet e Kongresit i hapi Fehmi Zavalani kryetari i Këshillit të Klubit “ Bashkimi” të Manastirit. Kryetar i delegatëve u zgjodh Mitat Frashëri, ndërsa, nënkryetarë u zgjodhën: Gjergj Qiriazi dhe Luigj Gurakuqi, sekretarë të Kongresit u zgjodhën: Thoma Avrami, Nyzhet Vrioni dhe Hilë Mosi.Vendimet madhore për kohën, pas shumë peripecish, u morën në mbledhjen e tetë. Aty u bë një kompromis që alfabeti i Stambollit të mbetej në fuqi edhe për një kohë e të përdorej paralelisht me alfabetin e ri, ky me atë të “Bashkimit” me disa ndërrime dhe plotësime nga ai i Stambollit e i Shoqërisë “Agimi” të Shkodrës. 

Le të përmendim tani emrat e Komisionit të cilët kryen këtë punë kaq të madhe historike: Kryetar Gjergj Fishta, nënkryetar Luigj Gurakuqi, anëtarë: Gjergj Qiriazi, Bajo Topulli, Shahin Kolonja, Sotir Peci, Grigor Cilka, Nyzhet Vrioni, Ndre Mjeda, Taqi Buda, dhe Mitat Frashëri. Pas shumë diskutimesh jo aq të lehta u vendos alfabeti që përdorim sot e kësaj dite. Por ky alfabet u luftua ashpër prej disa hoxhallarëve dhe disa feudalë anadollakë të nxitur nga qeveria e Perandorisë Osmane, me theks të veçantë të xhonturqve ( turqve të rinj ). Këto komisione kishin për detyrë jo vetëm që të pengojnë punimet, por, edhe të ndalojnë me çdo kusht të ndalonin botimin e librave me alfabetin e sotëm latin. Librat sipas tyre duhej të botoheshin me alfabetin arabo-turk me qëllim që të pengonin dhe të dëmtonin sa më shumë të ishte e mundur zhvillimin e kulturës shqiptare pa fijen e turpit. 

Kongresi i Manastirit i zhvilloi punimet në dy ndërtesa: te hoteli i atdhetarit të shquar Themistokli Gërmenjit, te hoteli mbaheshin mbledhjet plenare, dhe te shtëpia e Gjergj Qiriazit, ku mbaheshin mbledhjet e ngushta. Këto vendime që merreshin te shtëpia e Gjergj Qiriazit nuk komunikoheshin në mbledhjet plenare, sepse ata merrnin vendime shumë të rëndësishme për zhvillimet politike, ekonomike e kulturore. Rreziku ishte i madh prandaj Komisioni i ngushtë u betuan që të mos flitej asgjë jashtë rreth vendimeve që kishin marrë. Por, për shqiptarët dhe intelektualët e atëhershëm rreziqet nuk kishin të ndalur, le t’ i marrim me radhë: më 23 korrik 1909, xhonturqit në bashkëpunim me disa turkoshakë shqiptarë thirrën Kongresin famëkeq të Dibrës, ende pa u mbushur viti, i mbajtjes së Kongresit të Manastirit. Në Kongresin e Dibrës fjalën kryesore e kishin disa hoxhallarë, mbase me në krye Rexhep Vokën e Shipkovicës së Tetovës. 

Në Kongresin e Dibrës edhe pse shumica e delegatëve ishin shqiptarë myslimanë shumë shpejtë e kuptuan se aty po flitej kundër interesave të popullit shqiptar dhe kulturës shqiptare. Ky kurth dhe ky plan djallëzor u zbulua falë atdhetarëve tanë të zjarrtë edhe kësaj radhe iu dështoi xhonturqve, u thyen keq moralisht. Le të shohim për një çast se çfarë u vendos në Kongresin e Dibrës: të mos imponohet alfabeti arabo-turk, por t’ i lihet liri çdonjërit të përdorë atë alfabet që dëshiron qoftë atë arabo-turk apo atë latin. Kongresin e Dibrës e organizoi “Komiteti Kushtetucional Osmanlli- Shqiptar”. U dëmtua pak imazhi por, as në këtë Kongres nuk u luhatën themelet e Kongresit Historik të Manastirit.

Klubi qendror i Manastirit, si përfaqësues i të gjitha klubeve shqiptare, për t’ i hedhur poshtë vendimet e Kongresit të Dibrës, pa nguruar organizoi një Kongres tjetër, Kongresin e tretë në qytetin e Elbasanit prej 2 gjer më 8 nëntor të vitit 1909. Në Kongresin e Elbasanit morën pjesë 35 delegatë edhe në këtë Kongres dolën në sipërfaqe antivlerat e popullit shqiptar të cilët kishin tendenca që të ulnin famën e Klubit dhe Kongresit të Manastirit, përkrahësit dhe sahanlëpirësit e pushtetit, të cilët haptas kundërshtuan alfabetin latin. Pa marrë parasysh vështirësitë, pengesat dhe kundërshtimet që dolën në Kongresin e Elbasanit, megjithatë ai tubim aty-këtu mund të llogaritet i suksesshëm për këto arsye: ngadhnjyen delegatët që përkrahnin alfabetin latin dhe dy, të 35 delegatët pjesëmarrës të këtij Kongresi arritën që të hapin shkollën e parë të mesme në gjuhën shqipe e cila është e njohur me emrin Normalja e Elbasanit.Qeveria e perandorisë osmane edhe më tuje e pengonte alfabetin latin dhe e detyronte popullin shqiptar që të përdorë alfabetin arabo-turk. Ky qe shkaku që në qytetin e Korçës të mbahet një mbledhje në shkurt të vitit 1910, pas mbledhje u tubuan me mijëra korçarë për të kundërshtuar alfabetin arabo-turk. Mbledhjen e dhe tubimin e Korçës e përkrahu haptas Klubi i shqiptarëve të Filatit të cilët punonin e vepronin në kryeqytetin e Perandorisë osmane në Stamboll. Midis tjerash në telegram ata shkruanin: “ Ne do të derdhim edhe pikën e fundit të gjakut për alfabetin latin”. 

Odisejada e alfabetit të shqipes vazhdon. Kishte edhe deputetë shqiptarë në Kuvendin e Perandorisë të cilët e kundërshtonin alfabetin latin, ata deputetë e detyruan atdhetarin Hasan Prishtina të polemizojë me ta, kështu, ai u detyrua t’ u mohojë kombësinë shqiptare të gjithë atyre që rrinin në rrugën e kundërt të përdorimit lirisht të alfabetit latin.Shoqëria “Bashkimi” e cila vepronte në Manastir, thirri Kongresin e dytë me qëllim që t’u bëjë të qartë të gjithve vendimet e Kongresit të parë të Manastirit, sidomos atyre të cilët ishin të luhatshëm dhe kundër alfabetit latin. Kongresi i dytë i Manastirit në qoftë se mund ta quajmë kështu filloi punimet më 1 prill dhe i përfundoi më 3 prill të vitit 1910. Në këtë Kongres morën pjesë po thuaj të gjitha Klubet shqiptare gjithsej 31. Morën pjesë 20 delegatë si dhe një përfaqësues i pushtetit të atëhershëm. Këtu vendimet ishin të paluhatshme, kërkohej me ngulm që alfabeti latin të mos pengohej nëpër shkollat shqipe. Në këtë Kongres mori pjesë edhe Dervish Hima i cili kritikoi ashpër qeverinë, e cila pengonte botimin e librave shqip me alfabetin latin dhe shkollat të cilat praktikonin alfabetin e ri latin.

Pushteti anadollak edhe pse po jepte shpirt, nuk ndenji kurrë indiferent, ai bënte prsion të paparë te popullate myslimane shqiptare që të mos e përdornin në shkrimet e tyre alfabetin latin por atë arabo-turk, nuk i mjaftoi as kjo, qeveria thirri një kuvend tjetër, por tani në kryeqytetin e Ali Pashë Tepelenës në Janinë. Në Kongresin e Janinës, morën pjesë delegatë pothuaj nga të gjitha trevat shqiptare. Le të shohim tani se cilët ishin delegatët e Kongresit të Janinës: nga qyteti i Korçës ishte Petro Luarasi, nga Pogradeci dhe Starova Shefik Efendia, një anëtar dërgoi Folorina e Papa Kristo Negovanit, një anëtar Elbasani, një anëtar nga Struga dhe dy anëtarë nga Ohri, ndërsa Manastiri dërgoi pesë delegatë ( emrat e të cilëve nuk arrita që t’ i gjej), po aq delegatë dërgoi edhe Kosova, delegatë dërguan edhe: Preveza, Vlora Lerini, Bihishta, Durrësi, Shkodra, Tirana, Berati, Tepelena, dhe Leskoviku. Në Kongresin e Janinës kryetar zgjidhet Bedri beu nga Peja, ish profesor i Gjuhës shqipe në gjimnazin turk “ Idadija” të Shkupit. U zgjodhën edhe dy sekretarë: një avokat nga qyteti i Manastirit me emrin Ferid beu, dhe Petro Luarasi i madh. Të gjitha mbledhjet e Kongresit u mbajtën me dyer të mbyllura për shkaqe sigurie. Peripecitë e alfabetit tonë të shenjtë i ka vënë re edhe Konsulli Luba Mihajloviqi i cili midis tjerash shkruan: “...rruga e alfabetit kombëtar dhe përpjekjet e bëra, ka qenë me plotë peripeci, por, dashamirët e kulturës e të gjuhës shqipe ngadhnjyen të mbajnë alfabetin e sotëm si shenjë të parë të kombit”. 

Këto njëqind vitet e fundit mund të shënohen në histori vetëm dy ngjarje të mëdha të shekullit njëzetë: Kongresi i Manastirit dhe Kongresi i drejtshkrimit. Intelektualët e mëdhenj të Kongresit të Manastirit përveç halleve të mëdha që kishin me unifikimin e alfabetit ata ishin tepër largpamës që atëherë hodhën idenë për unifikimin e gjuhës shqipe. Për unifikimin e Gjuhës letrare shqipe kanë merita edhe shqiptarët e Maqedonisë (që llogaritet se mund të jenë tani afër njëmilionë). Ishte gazeta “ Flaka e vëllazërimit” e para që vuri në praktikë Gjuhën letrare shqipe, shumë vjet më parë se të mbahej Kongresi i drejtshkrimit në Tiranë më 1972.

Për nder të gjashtëdhjetë vjetorit të Kongresit të Manastirit më 1968 u ngrit pllaka përkujtimore te restoranti i Themistokli Gërmenjit, aty ku u mbajtën mbledhjet plenare të Kongresit me këtë rast shkrimtari i njohur maqedonas Vlado Maleski, njëherit dhe njohës i mirë i çështjes shqiptare tha: “....Jetojmë afër njëri tjetrit. Jetojmë rrëzë malit e buzë detit. Jetojmë me vizionin për një të ardhme më të bukur, me kujtime të bukura për të kaluarën. Një kujtim i tillë është edhe kjo pllakë e mermerit, të cilën po e inaugurojmë në emër të Këshillit republikan për kremtimin e këtij jubileu. E mermeri nuk thyhet lehtë “. Katër vjet më vonë , pikërisht në nëtor të vitit 1972 në Tiranë u mbajt Kongresi i drejtshkrimit, i cili nuk ishte asgjë tjetër përveçse vazhdimësi e Kongresit të Manastirit. Në qoftë se mund t’i referohem thënies së bukur të shkrimtarit Vlado Maleskit: “e mermeri nuk thyhet lehtë”, atëherë Kongresit të drejtshkrimit i është vënë pllaka e granitit e cila nuk mund të thyhet lehtë. Kongresi i Manastirit si dhe Kongresi i Tiranës janë Kongrese gjithëkombëtare. Që të dy Kongreset janë mbajtur në muajin nëntor, në muajin e festave, kështu që të dy Kongreset e kanë kryer me sukses misionin e madh historik e kombëtar. Këto njëqind vitet e fundit mund të shënohen në histori vetëm dy ngjarje të mëdha të shekullit njëzetë: Kongresi i Manastirit dhe Kongresi i drejtshkrimit. Intelektualët e mëdhenj të Kongresit të Manastirit përveç halleve të mëdha që kishin me unifikimin e alfabetit ata ishin tepër largpamës që atëherë hodhën idenë për unifikimin e gjuhës shqipe. Për unifikimin e Gjuhës letrare shqipe kanë merita edhe shqiptarët e Maqedonisë (që llogaritet se mund të jenë tani afër njëmilionë). Ishte gazeta “ Flaka e vëllazërimit” e para që vuri në praktikë Gjuhën letrare shqipe, shumë vjet më parë se të mbahej Kongresi i drejtshkrimit në Tiranë më 1972.

Profesor Zeqirja Neziri nga Shkupi deklaron: “- Kur panë autoritetet e Beogradit seriozitetin e shqiptarëve për unifikimin e gjuhës shqipe, atëherë reaguan nëpërmjet Komitetit Qendror të Maqedonisë e pastaj Lidhja Socialiste e Popullit Punonjës të Maqedonisë kërkoi një raport në lidhje me gjuhën letrare shqipe nga prof. Petro Janura, për të themeluar një gjuhë letrare për shqiptarët e ish Jugosllavisë. Profesor Petro Janura kur pa qëllimet djallëzore të Beogradit, nuk pranoi në asnjë mënyrë. Ai përgatiti një raport prej pesëdhetë faqesh, në të cilin raport me argumente shkencore e arsyetonte pse shqiptarët duhet të kenë një Gjuhë letrare”. Nismës së Flakës së vëllazërimit për unifikimin e Gjuhës shqipe i parapriu Konsulta e Prishtinës në vitin 1968.

Me Konsultën e Prishtinës, tanimë ishte trasuar rruga për mbajtjen e një Kongresi ku vetëm se do të bëhej AMINI dhe kjo ndodhi në nëntor të vitit 1972 në Tiranë. E themi me bindje të plotë se çdo Kongres tjetër për Drejtshkrimin e Gjuhës shqipe do të dështojë më keq se Kongresi i Dibrës, Kongresi i Elbasanit dhe Kongresi i Janinës.Themelet e Gjuhës së sotme letrare u vunë në zemër të gegërishtes nga studiues e gjuhëtarë të mirëfilltë të gjuhës shqipe. Themelet e gjuhës së sotme shqipe u vunë në qytetin e Shkupit dhe të Prishtinës e jo në Tiranë si mundohen disa ta paraqesin si “gjuha e Enverit”, këtë mund ta bëjnë vetëm pseudoshkencëtarët, atë që s’ mundi ta bënte politika e Beogradit ja po e bëjnë sot argatët e saj, xhonturqit shqiptarë pa marrë parasysh myslimanë apo të krishterë qofshin ata. Sot mund të deklarojmë dhe mund të krenohemi se u bë realitet ëndrra e delegatëve të Manastirit për Unifikimin e Gjuhës shqipe. Pra, siç e shikoni peripecitë po e ndjekin shqipen tonë hyjnore hap pas hapi. Asnjë pseudoshkencëtar nuk do të mund t’ia dalë dot të përçajë më popullin shqiptar dhe gjuhën e tij hyjnore.

Muaji nëntor është muaji i dy Kongreseve, që të dy Kongreset kanë hyrë në historinë e gjuhës shqipe si ngjarjet më të mëdha të shekullit të njëzetë, të cilët janë mbështetur thellë në tabanin kombëtar.

Samstag, 14. November 2015

Gani Mehmetaj - Kosovarizmi islamik

  • Janë dy fenomene të shëmtuar që përpiqen të ndërhyjnë në qenësinë e shqiptarëve të Kosovës: islamizimi i dytë në frymën e skajshmërisë vehabiste e erdoganiste dhe konvertimi në një komb që nuk ekziston. Të gjithë ithtarët e islamizmit erdoganistë e vehabistë, ashtu si të gjithë propagandistët e kombit kosovar (janë të njëjtët), që i shohim në medie e i lexojmë nëpër gazeta, nuk janë shqiptarë, por aziatikë shqipfolës, që erdhën së bashku më pushtuesin turk dhe mbetën këtu. Ideja e tyre është kosovarizmi islamik, shëmti që nuk arritën ta realizojnë as projektet e Qubrillloviqit e Milosheviqit.

Pas vitit 1999 një grup mercenarësh shqipfolës filluan të bëjnë zhurmë të madhe për krijimin e kombit të ri, kombit “kosovar”. Model e kishin – kombin jugosllav. Propaganda integraliste e ish-Jugosllavisë arriti të sajojë surrogatin serb të “jugosllavistëve” nga martesat e përziera, nga joshja që u bënte joserbëve për karrierë politike dhe nga presionet e tjera. Paralelisht me ta u sajua edhe kombi mysliman dhe kombi maqedonas, pjellë e imagjinatës së Titos dhe titistëve. Të gjithë këta flisnin serbisht, i takonin në pjesën më të madhe kulturës serbe ose kroate (me përjashtim të “maqedonasve” sllavë që ishin diku në mes të bullgarëve, serbëve dhe vllehve të sllavizuar ). Megjithatë, kombi “jugosllav” dhe “mysliman” ishin sajesa politike, prandaj dështuan për faqe të zezë: myslimanët pësuan tragjikisht nga mungesa e identitetit dhe bredhja herë nga Lindja, herë nga Perëndimi; jugosllavët me shpartallimin e Jugosllavisë u fshehën skutave nga frika e kombeve reale që dolën në sipërfaqe me identitet të sforcuar, apo jugosllavët në pjesën më të madhe u bënë serbë militantë. “Maqedonasit” sllavë ende përpëliten në mes të bullgarëve, vllehve dhe serbëve, por që të përbashkët e kishin dhe e kanë urrejtjen patologjike ndaj shqiptarëve.

Përderisa dy sajesat e para i takojnë historisë, sajesa e tretë, “maqedonasit” sllavë, ende qëndrojnë në mes të Shiles e Harribdes, por zor se do t’i përballojnë historisë: kombet nuk sajohen në shekullin XX dhe nuk bëhen me dekret.

Sikur nuk mjaftoi dështimi i sajesave myslimane e jugosllave, disa mercenarë, apo minoritete me prejardhje aziatike po përpiqen të krijojnë një frankeshtajn gjuhe; kosovarishten dhe kosovarët. Po kombi i ri “kosovar” cilën do ta ketë gjuhë zyrtare? “Kosovarishten” që nuk do të jetë gjuha standarde shqipe, ndërsa nuk do të jetë as dialekti puro gegë, por një trajtë e së folmes lokale të periferisë me sllavizma e turqizma të bollshme, apo e së folmes së pakodifikuar, ku secili do të sjellë në medie e në institucione publike gjuhën e pagdhendur të katundit të vet me pasthirrma e klithma malësorësh, me gjysmën e shkronjave të ngrëna. Ndërsa “kosovaristët” e kryeqytetit të Kosovës flisnin një shqipe të zvetënuar, në pjesën më të madhe të përkthyer nga serbishtja, me sintaksë të çoroditur sa sllavisht, aq edhe anglishten e çalë si të Tarzanit të xhunglës, ku dëshirorja është fshirë nga përdorimi. Asnjëri prej këtyre kosovaristëve nuk të thotë “kalofsh mirë!”, sikurse gjyshja e tyre dikur, por të urdhërojnë: kalo mirë! Shtresa urbane, bijë të “elitës jugosllave” apo të shtresave të socializmit vetëqeverisës, kanë nostalgji të ndjeshme ndaj serbokroatishtes. Ata duan ta përjashtojnë shqipen letrare jo vetëm nga e folmja e përditshme, por edhe nga mediat. Çdo shprehje a togfjalësh që e përdorin në zhargonin e përditshëm, e kanë përkthyer nga ish- metropoli i tyre ideologjik-Beogradi.

Kush qëndron prapa kësaj propagande? Është vështirtë të thuhet, sepse në mjedisin prej nga vijnë nuk kanë mbështetje, por megjithatë kanë ca fonde. Disa shenja tregojnë se kryesisht nisma është e ish-integralistëve jugosllavë, pastaj e majtistëve dhe mercenarëve të të gjitha ngjyrave që i shfrytëzojnë fondet e ndryshme ndërkombëtare, me burime të dyshimta. Mjafton të thuash se do të angazhohesh për propagandimin e gjuhës lokale, të ndryshme nga gjuha që flitet në Shqipëri dhe fondet i ke të garantuara, në qarqet politike ndërkombëtare, që duan të krijojnë hendek të madh në mes të Kosovës e Shqipërisë, në propagandistët të cilët dikur ishin të zhurmshëm në luftën kundër nacionalizmit e irredentizmit shqiptar etj. Por një pjesë e tyre këtë gjë e bëjnë edhe nga ekscentrizmi, përkatësisht nga kompleksi i inferioritetit: “përtej Alpeve bashkëkombësit tanë nuk na duan, na shpërfillin, na nënçmojnë, prandaj o burra ta bëjmë “gjuhën tonë” , lëshojnë kushtrimin ata, që flasim e ta shkruajmë pa rregulla, pa shenja pikësimi, të kënaqemi duke ia bërë qejfin vetes se jemi më të mirët, më të mençurit dhe më të bukurit. “Kosovaristët” mbështetjen më të madhe e patën nga disa medie elektronike të majta në Tiranë e në Prishtinë. Këto medie a duan të nxisin debate apo kuriozitet mediatik, është vështirë të thuhet. Mbase edhe ndonjë fond të dyshimtë nuk bënë të përjashtohet. Mediat tona marrin gjithandej fonde dhe askush nuk e di se nga vijnë.

Elementi joshqiptar i integruar në mjedisin shqiptar të Kosovës (disa shqiptarë gjakpërzier me prejardhje jevge e aziatike) janë më të zhurmshmit për kombin “kosovar’, ashtu sikurse që të kësaj përkatësie janë edhe ata që e propagandojnë më së shumti ideologjinë e beduinëve të shkretëtirës në emër të fesë.

Të përpiqesh të sajosh komb në shekullin XXI, përkatësisht të përpiqesh ta ndash kombin e konsoliduar, është më shumë se veprim prej Donkishoti, është përpjekje të bësh punën e Beogradit. Të përpiqesh të rekrutosh njerëz për kombin e ri nga pjesëtarët të cilët ndjenjën kombëtare e kanë më të theksuar se asnjë komb tjetër në Ballkan, është veprim i joshqiptarëve që nuk na e duan të mirën. Natyrisht ata ndërkombëtarë që e mbështesin këtë nismë, veprojnë nga prizmi pragmatik: duan të zbusin ca mllefin e Serbisë, mbase duan të integrojnë serbët në shtetin e ri, por mbi të gjitha duan ta largojnë vëmendjen e shqiptarëve nga gjakimi për bashkim kombëtar. Ndërkaq orientalët duan që në këtë mënyrë të shprishin gjakun shqiptar, ashtu sikurse po përpiqen që ta shprishin përmes përpjekjes për nxitje të përçarjeve fetare. Fondet antishqiptare nuk prajnë se derdhuri nëpër xhepat e shqipfolësve.

Përpjekja e sajimit të kombit “kosovar” është përpjekje e pakuptim, shpenzim i panevojshëm i energjive dhe sakrificë e madhe: për hir të 2-3 për qind të serbëve, të cilët megjithatë nuk do ta pranonin këtë sajesë dhe nuk do ta flisnin kurrë as gjuhën “kosovarishte”. Është më e drejtë që ne ta flasim gjuhën tonë dhe ata gjuhën e tyre, sesa të bëjmë eksperimente kot së koti që na kushtojnë.

Euforia e festimit të 100-vjetorit të Pavarësisë pata përshtypjen se do të këndellte edhe një herë përgjumjen e asaj shtrese të shqiptarëve të Kosovës e të Shqipërisë që sikur iu bë zhguall breshke përkatësia kombëtare. Të topitur nga varfëria pesëdhjetëvjeçare, të molepsur nga ca ndihma humanitare me hurma e sheqerka, të vënë nën presionin e fqinjëve agresivë e shovinistë, një pjesë e tyre turpëroheshin apo e fshihnin të qenët shqiptar. Të tjerët sikur po harrojnë kë e patëm mik e ke armik, kush na gjymtoi dhe kush ishte shkaktar i këtij gjymtimi. Të tretët iu kanë qepur internacionalizmit dhe kozmopolitizmit, pikërisht sepse e kanë ngarkesë të qenët shqiptar.

Euforia e theksimit të 100 –vjetorit të Pavarësisë duhet të përsëritet çdo vit. Nuk mjafton vetëm tundja e flamujve, as vetëm fjalimet patetike, por lypet ringjallje e frymës së rilindësve, vënia në pah e vlerave kombëtare, e heronjve tanë, e luftës që bëmë gjatë historisë kundër pushtuesve dhe e përpjekjeve që duhet të bëjmë tash dhe në të ardhmen në forcimin e kombit tonë të bashkuar me përkatësi e mirëqenie evropiane.

Nuk është turp të jesh nacionalist, është turp ta mohosh kombin tënd e të shpikësh kombe të paqena, është jonjerëzore të shtypësh të tjerët.

Montag, 9. November 2015

Halil Preniqi - "Baladë për atdheun’’

Poet i vargut të atdhedashurisë

Nga  Xhevahir Cirongu

Vëllimi poetik i autorit Halil Preniqi të titulluar "Baladë për atdheun’’, është si një gur i çmuar që i bashkëngjitet  plejadës së madhe të poetëve  tanë që lëvrojnë me aq fines poezinë  që të mbush shpirtin, por edhe të  frymëzon për ta shkruar e lexuar letërsinë shqipe. Në gjithë gamën e këtij vëllimi, poezia e atdhedashurisë zë vendin kryesor. Aty gjen guximin, qëndresën, dhimbjen, sepse  pushtuesit i kanë  hapur plagë të thella në shekuj popullit shqiptar. Autori është i pranishëm në këto ngjarje të dhimjes, ai i ka përjetuar edhe vet disa nga këto tragjedi, dhe duke qënë i tillë, Halil Preniqi sjell para lexuesve vëllimin e tij të tretë me poezi, ku ngjarjet historike dhe plagdhimbjet e kosovarëve i derdh bukur me anën e vargut të poezisë. Dramën e kosovarëve nëpër shekuj  deri në çlirim e pavarësi të Kosovës, autori ka ditur të thuri varg me forcën e ngjyrimeve poetike të shkrira në një shtullë të vetme : qëndresën e historinë e kosovarëve, dramën e egzistencës në shekuj. 

Intuita e poetit Halil Preniqi fragmenton me anën e fjalës poetike edhe figurat e shquara të popullit tonë që u sakrifikuan edhe me jetën e tyre për liri e pavarsi. Poeti Halil Preniqi ka lindur në vitin 1964 në fshatin Hade të komunës Kastriot - Kosovë. Ka kryer arsimin e mesën në vendlindje. Mbas shkollimit u punësua në MS të Bardhit, ku punoi deri në vitin 1990, vit kur pushtuesit serb i largoi të gjithë punëtorët shqiptarë me dhunë nga puna. Më vonë Halili u hodh në aklivitetet ilegale. Në vitin 1993 merr rrugën e emigrimit dhe kontribon për çështjen  kombëtare. Qysh në vitin 1985 ai merret me shkrime të ndryshme. Në poezi ka marrë edhe çmime letrare, ku disa poezi janë përkthyer edhe në gjuhën gjermane. Bashkë me znj. Gundulla ChWarteze në Gjermani botoi një libër për çështjen shqiptare. Deri më tani ka botuar këto libra me poezi: ‘’Dashuria është parajsë’’, ‘’Shpirti i trazuar’’, ‘’Baladë për atdheun’’. 

Shkëputëm disa poezi nga vëllimi ‘’Baladë për atdheun’’, për të sjellë freskinë e atdhedashurisë që na paraqet para lexuesit  poeti Halil Preniqi.





Liria

Sakrificë
Mbinjerëzore
E ndërruam
Historinë
Botën e tronditëm
Falë dëshmorëve
E ndihmës
Së miqve
Lirinë e fituam.



Yll i pashuar
(Ismail Kadaresë)

Nga zjarri i nënës
Një yll u ngrit
Nga zjarri u dogj
Në akull u ngri
Si kometa në univers
I pashuar u bë.



Legjenda

Në mes 
Legjendës
E ikonës 
Një enigmë
Ndërgjegjja 
Guximi
Në labirint
Por një qëllim 
Atdheu im
Të gjitha 
Kosova e lirë.
Dardania

Gjurmët flasin vetë
Jemi më të vjetrit
Nga Pellazgët
Dardanisë Antike.
Trashëgimi e lashtë
Dyndje popujsh babarë
Nga lufta e Trojës
E di bota mbarë 
Se Homeri ishte pellazg,
Troja e dytë Butrinti
Eneu ishte Dardan.
Alfabetin latin
Gjuhën tonë të lashtë
E folën profetët
Zeusi – zoti i zotëve.



Kështjella

Flakadan lirie
Besa-besë e kombit
Jehona e maleve
Tokë e larë me gjak
Kështjellë e re
Selia e shenjtë
Përgjithmonë
Do të mbetet 
Prekazi  legjend.



Baladë për Adem Jasharin

Më vjen turp
Që nuk isha pranë teje
Në kohën e duhur
Vendosa të vij
E të çmallem
Së paku te varri
E ta kujtoj Ademin
Luftëtarin trim
Dhe besnik 
Që dha gjak
E gjithë çka kishte
Për ne të gjallët.
E ne sot 
Harruam shpejt
Rezilë u bëmë
E besën fare
S’e mbajtëm
Lakmia na verboi
E fare nga turpi
Nuk skuqemi.
Erdha sot
Në seli të shenjtë
Në Prekazin legjendar
Të nderoj 
Të frymëzohem
Ta kujtoj luftën
Dhe sakrificën tënde
E ta shoh në sy
Epopenë dhe betejën
Kur filloi dhe u ndez
Flakadani.
Ku mori përmasa
Epokale
Të lavdishme
 Dhe krenare.
Ndal, ju lutem pak
Një zë po e dëgjoj
‘’Eu, eu, eu’’
A e dëgjuat edhe ju?!
Zëri i Bacë Ademit qenka
Po thërret –po!
Jo s’paska vdekur
Ai është gjallë
Me zë të lartë
Po thërret.
Me mençuri
Guxim e drejtësi
Atdheu bëhet.
Atdheu i të gjithëve
E jo kështu o të marrë
Dukagjin, Llap e Drenicë
Për karrige
Horë u bëtë.



Pajtimi

Viti i nëntëdhjetë
Viti i pajtimit
I vetëdijes
I kushtrimit
I nxitjes ei bashkimit.
I fuqisë
Mbinatyrore
Në emër
Të atdheut
U falën
Shumë gjaqe.
Mesazh të fuqishëm
Nga Bacë Antoni
Para se të mobilizohemi
Në luftë për liri
Duhet të bashkohemi.


Nga gjiri

Nuk është  rastësi
Nga gjiri
I kombit
Të lashtë
Nga gjuha
E pellazgëve
E perëndive
Të lindin
Mendje
Të ndritura:
Skënderbeu,
Nënë Tereza,
Rugova,
E Adema.



Zonja Hillari

Udhëzimi yt hyjnor
Kosovën e bëri yll,
Që po shndrit.
Hënën që po qesh
Na solle lirinë
Populli ynë
Liridashës
Veprën e madhe
Të SHBA-ve
S’e harron kurrë
Miqtë dhe heronjtë tanë
Zonjën Hillari
Dhe të madhin
Bill  Clinton.

Durrës, 8 nëntor 2015

Donnerstag, 5. November 2015

Bisedë me aktorin dhe regjisorin Leonard Hamitaj


SKENA DHE TEATRI - PASIONI IM I PAFUND...!

Bisedës i priu: Beqir M. Cikaqi

        Kur e njoha Leonard Hamitaj për herë të parë, ishte një njohje e njëanshme, sepse unë shikoja dhe e dëgjoja duke e përcjell në skenë(maj 2014), e ai nuk e dinte se unë jam njëri nga ata që e përcillja çdo fjalë e lëvizje të tij. Natyrisht se s’kishte mundësi të më njihte edhe pse isha i ulur në rreshtin e parë në sallën e teatrit në Kopër të Sllovenisë, pasi ai  aktronte e unë mbaja edhe një aparat fotografik në dorë, duke bërë herë pas here foto. Kur përfundoi drama i bëra komplimentet e merituara... 
        Biseda vazhdoi gjatë darkës së shtruar nga nikoqirët(Shoqata Kulturore ILIRIA-Kopër) që i kemi miq të përbashkët...Komunikimi vazhdoi edhe pas asaj njohje të parë, pasi shkëmbyem e-malet dhe numrat e telefonit. Gjatë kësaj periudhe kohore u binda se z. Leonard Hamitaj është individ i artit, kulturës, traditës shqiptare edhe pse jeton në migracion, andaj në një nga takimet e radhës nuk e lash të më ik rasti pa e zhvilluar një bashkëbisedim.
        Kush është Leonard Hamitaj, lexuesit do të njihen përmes kësaj interviste që e zhvilluam në objektin e restorantit të një bashkatdhetari, fare pran bregdetit në Ankaranë afër Koprit.

        - Fillimisht iu falënderojë që pranuat të zhvillojmë këtë intervistë. Për lexuesit një profil të shkurtë, se kush është Leonard Hamitaj?

Një falënderim iu takon juve z. Beqir, që më dhatë mundësinë për ketë intervistë. Jam i lindur në Fier, ku jam rritur e shkolluar (fazat e para të arsimimit) si të gjithë bashkëmoshatarët e mi, në ato kushte që ekzistonin(!). Mandej fazat tjera (të larta) të shkollimit i kam vijuar në Tiranë, ku herë pas here kam ushtruar edhe profesionin për të cilin u përcaktova. Pra, unë vijë nga qyteti i Fierit, Shqipëri dhe prej vitit 1997 jetojë dhe punojë në Zagreb të Kroacisë.

        - Cili është profesioni i juaj i vërtet?

        Të jem i sinqertë, profesioni im i vërtetë është  aktor-regjisor, profesion të cilin e kam në mendje, në shpirt, në çdo qelizë të trupit tim...

        - Kur keni pasur paraqitjen e parë në skenë?

        Paraqitja ime e pare në skenën e teatrit i përket një periudhe relativisht të largët. Ajo e ka zanafillën e vet që kur unë isha në moshën tetë vjeçare dhe u aktivizova në  grupin teatral të fëmijëve në qytetin e Fierit, fillimisht në grupin e recituesve. Mandej në grupin teatral të gjimnazit „Janaq Kilica“,etj. Kam marrë pjesë në një seri konkursesh kombëtare teatrale. Më pas studiova  në Akademinë e Arteve të Bukura të Tiranës, në degën e Artit Dramatik, si dhe jam specializuar për regjisor pranë Qendrës Kombëtare Kulturore. Pas largimit nga Shqipëria për shumë vite u shkëputa nga profesioni im. Përpara disa vitesh iu riktheva pasionit  tim, teatrit me grupin teatral që drejtojë. Aktiviteti im ka qen shumë i dendur dhe i pandërprerë por edhe i suksesshëm, gjë që me ka dhënë kënaqësi dhe emocione te pafund dhe te paharruara!



        - Mund ta kujtoni  një emocion të veçante që keni përjetuar në skenë apo prapa skene?

        Emocionet e veçanta në skenë janë të shumta sepse çdo shfaqje është për mua, sikur dhe për çdo artist një  diçka e re,që sjell dhe emocione të reja. Por ajo që më ka mbetur thellë në mendje, ndoshta jo vetëm mua, por edhe për gjithë të pranishmeve në sallë, është një rast i veçante pas shfaqjes se dramës „Dy krisma në Paris“ nga trupa jonë teatrale “MRËGIMTARI“ në sallën e teatrit të qytetit në Kopër të Sllovenisë, ku zonja e nderuar, gazetarja dhe ish-luftëtarja e lirisë së Kosovës, Leonora Buçinca, e përfshirë nga emocionet, u ngjit në skenë dhe u përul në shenjë respekti përpara trupës sonë. Ky për  mua do të mbetet një moment emocional i paharruar...

        - Ndoshta mund të iu duket pyetje “provokative”; por, megjithatë do të iu parashtrojë: Kur migruat dhe pse?!

        Kjo është një pyetje të cilës shumë bashkatdhetar të mi do ti përgjigjeshin në të njëjtën mënyrë! Gjendja shumë e rënduar politike që u krijua në Shqipëri në vitin 1997 detyroi familjen time, sikurse dhe mijëra familje të tjera të marrin rrugë e vështira e të pasigurta të mërgimit. Unë me gjithë familjen e time u vendosa në Kroaci, ku edhe sot e asaj dite jetojmë duke punuar e vepruar.

        - Ku është dallimi i jetës e aktivitetit në atdhe dhe në emigrim?

        Mendojë  se për të gjithë emigrantet, jeta dhe veprimtaria jashtë vendit të vet është shumë e rëndë dhe e vështirë, do me thanë aspak e lehtë. Megjithate, me mund, pasion, vullnet, dashuri dhe sakrifica të panumërta çdo qëllim mund të arrihet. Mua për shembull më jan dashur ti kalojë disa vite në migracion derisa iu kam kthyer profesionit tim duke kaluar nëpër shumë sfida...!

        - Je kryetar i shoqatës “Mërgimtari”. Kush janë anëtar të kësaj shoqate dhe nga vijnë?

        Shoqata jonë teatrale „MËRGIMTARI“ është një shoqatë e re që ekziston prej vitit 2013. Kjo shoqatë ka për qëllim mbajtjen gjallë të gjuhës, kulturës dhe traditave tona shqiptare në diasporë, tradita sa të bukura, po aq edhe të lashta. Këto tradita në migracion kanë specifikën e veçantë! Që këtë qëllim ta realizojmë nëpërmjet vënies në skenë të veprave të ndryshme teatrale dhe spektakleve poetike-muzikore, tërësisht në gjuhën shqipe. Mendojë se jemi të paktet, ndoshta edhe e vetmja shoqatë e mirëfilltë teatrale shqiptare aktive në diasporë. Kjo gjë na e shton akoma më tepër përgjegjësinë për një paraqitje sa ma të mirë dhe dinjitoze përpara publikut tonë e më gjerë. Për sa i përket anëtarësimit në këtë shoqatë, ne jemi një shoqatë e hapur për të gjitha moshat dhe profesionet. Kryesorja është që çdo anëtar i saj të ketë pasion, vullnet dhe dashuri për skenën e teatrit dhe fjalën e bukur artistike.

        - Cilat projekte skenike që i keni realizuar deri më tani?

        Projektet  tona, duke filluar nga viti 2013, janë të mjaftueshme dhe ajo që është kryesorja të arritura janë artistikisht  dhe me sukses të plotë, kështu e ka vlerësuar  publiku por edhe kritika. Aktivitet tona filluan me dy mbrëmje poetike: “Shqiponjës dua ti ngjaj“ dhe “Rini thuaja këngës“ të cilat u shfaqen për publikun shqiptar në Zagreb.  Më pas vazhduam me vënien në skenë të dramës historike shqiptare “Dy krisma në Paris“ të cilën e shfaqem me sukses si në Zagreb ashtu edhe në Kopër të Sllovenisë në bashkëpunim me Shoqatën Kulturore ILIRIA të Kopërit, shoqatë e cila drejtohet në mënyrë të shkëlqyer nga Z. Heset Ahmeti. Se fundi, vendosem në skenë komedinë e njohur shqiptare  “8 persona plus“, të cilën e shfaqem me sukses në Zagreb dhe vazhduam turneun tonë në vitin  2014 në Teatrin Kombëtar të Prishtinës, Qendroren Kulturore të Tetovës në Maqedoni, për ta mbyllur përsëri  ne 2015 me miqtë dhe bashkëpunëtoret tanë të Shoqatës Kulturore ILIRIA në Teatrin e Kopërit të Sllovenisë, të cilët i falënderojë nga zemra për gatishmërinë dhe përkushtimin e tyre.

        - Planet e tua personale e ato të shoqatës, gjegjësisht grupit që drejtoni?

        Planet e mia profesionale janë të lidhura me të shoqatës që unë drejtojë, janë të shumta, por  edhe të qarta e reale. Përveç vënies në skenë të veprave nga autorët shqiptar e të huaj në gjuhën shqipe. Do të paraqesim në skenë, edhe vepra të autoreve shqiptar të përkthyera në gjuhën kroate, në mënyrë që të na ndjek edhe publiku kroat që të na mundësohet të marrim pjesë në festivalet teatrale të Kroacisë dhe të rajonit. Ne duhet të vazhdojmë me pasion, këmbëngulje dhe dashuri në rrugën e bukur dhe të vështire të skenës pra si gjithmonë të promovojmë gjuhën e kulturën shqiptare. Unë jam shumë i bindur se edhe sukseset e rezultatet nuk do të mungojnë, sikurse besojë që nuk do të mungojë edhe publiku që për aktorin e skenës është më motivuesi për të luajtur rolin si i ka hije një aktori.

        - Është me rëndësi se me aktivitetin në migracion jeni të angazhuar e gjithë familja e Juaj, çka është një dukuri e rrallë (!), cila është pjesa tjetër e familjes dhe çfarë aktiviteti zhvillon?

        Është  e vërtetë, që familja ime është aktive në shoqërine shqiptare në Zagreb. Bashkëshortja  ime  Melita Oreshkoviç-Hamitaj, është ekonimiste dhe kryen funksionin e administratores në Këshillin e Pakicës Shqiptare të Zagrebit, si dhe është mësuese e  Mësimit Plotësues të gjuhës shqipe, këtë e ushtron në shkollën e qytetit të Velika Goricës, afër Zagrebit, besojë se i kryen në menyrë të mrekullueshme dhe profesionale funksionet dhe detyrat e saj. Ndërsa, djali im Giulian Hamitaj, përveç se është student në vitin e fundit në Fakultetin e Drejtësisë në Zagreb, gjithashtu është edhe kryetar i Klubit të Studentëve Shqiptare të Zagrebit, klub i cili në tre vitet e fundit të riaktivizimit e ka gjallëruar së tepërmi jetën e shqiptarëve në Kroaci. Do të thoja se e ndjej veten shumë të lumtur dhe krenar me një familje të tillë që kam, dhe këtë  do të ua uroja të gjitha familjeve shqiptare kudo që jetojnë.

        - Duke iu falënderuar për këtë bashkëbisedim, desha të kërkojë se cili është mesazhi i juaj për lexuesit?

        Mesazhi im për lexuesit është tepër i thjesht, është mesazh i një shqiptari dhe një artisti njëkohesisht, me tepër është një thirje që i bëjë publikut tonë, që t' i kthehet sallës së teatrit, sepse është vendi ku ruhet dhe kultivohet gjuha, kultura dhe traditat tona të mrekullueshme. Gjithashtu, dëshirojë ti përshëndes të gjithë lexuesit shqiptar ku do që ndodhen duke iu uruar shëndet e pasion të pa fund!