Nexhmi Hoxha - Cikël Poetik

Nexhmi Hoxha është një poet çam i cili u nda nga jeta në një moshë të re.Ai arriti të botojë vetëm një libër me poezi që titullohet "NJË PLLAJË DIELL".Atëherë isha i ri rreth 29-30 vjeçar,kur rastësisht do të njihesha me të.  I  shtruar në spital ku luftonte me vdekjen,më dhuroi librin e tij të parë dhe të fundit me poezi "Një Pllajë diell".

Asnjëherë nuk e harrova këtë poet çam që këndoi me pasion dhe me dashuri për vendlindjen e tij,Çamërinë.Ai nuk ka shumë poezi,sepse vdekja e mori para kohe.

Në vitin 1994,kur u botua libri,ai iu dhurua miqëve dhe dashnorëve të poezisë nga vetë autori.Një libër që nuk bëri bujë  në shtyp,  në televizion dhe në përurimet e bujshme.Ai qëndronte i heshtur në mes librave të shumtë të biblotekës sime,dhe herë pas here unë dëgjoja këngën e dhimbshme të poetit çam që më vinte në mendime.

Për këtë libër të vogël thanë fjalën e tyre shumë specialistë të letërsisë.Por në zhvillimet e vrullshme demokratike ai la pas jehonën e tij.

***

DASHURIA,DHIMBJA

Një nga studiuesit më në zë të letërsisë,Bashkim Kuçuku,shkruan për librin e poetit çam Nexhmi Hoxha : se në këto poezi ka një dashuri dhe një dhimbje të thellë.Dashuria është për atdheun në tërsi,sidomos për vendlindjen-Konispolin,ndërsa dhimbja është për vatrën çame,pjesë e këtij atdheu,por e çpopulluar përdhunshëm prej gjysmës së banorëve vet autoktonë,prej nga janë prindërit e autorit.Krahas këtyre shqiptohet ripërtritja e vetëdijes,e mendimit dhe e psikologjisë,tashmë,të çliruara.Dashuria paqësore dhe drama e humbjes që shpresohet për t'u rikthyer në tokën e tyre të shenjtë,përbën botën e autorit,e cila mund të ishte shprehur nëpërmjet vargjeve shumë vite më parë kur ai filloi  të shkruante.Por,nëse dashuria e mirfilltë për atdheun do të ndryhej patjetër në dashurinë për atdheun socialist që,natyrisht,e vështirsonte frymëzimin,shpalosja e dramës së humbjes së Çamërisë ishte rreptësisht e ndaluar.Këto,ndofta,kanë qenë edhe dy nga shkaqet kryesore që Nexhmi Hoxha,me ndonjë rast të rrallë,nuk arriti të botojë poezi në rininë e parë,sepse,bota e tij ose do të ndryhej,ose do të ishte e ndaluar.Heqja e censurës çliroi shpirtin,vrullet dhe pasionet e secilit.Prandaj edhe ky libër,që,përveç bukurisë poetike,shpreh sidomos botën e autorit,është jo vetëm fryt i çlirimit të shpirtit,por edhe të botimit të lirë.

ODE ÇAMËRIE

MEDITIM NË BUTRINT

Qytet i lashtë,

Sajdisur gjelbërim e kaltërsi.

Në gjirin tënd,

Gjeneza ime ilire,konturuar,

Ndaj ulur në sofrën e gurit

Mendimet m'u turfulluan.

SOFRA

Në këto pesë copa dërrasë,

Uleshin bijtë e nënës pranë e pranë,

Ja tek kjo sofër.

Shtrohej varfëria e bujaria,veçëse buzagas.

Kohë lufte qe,

Disa ikën e s'u kthyen më,

Gjakun ia dhanë fushës së  flamurit.

Mendueshëm flet zemërbardha nënë,

Për djemtë në muze këtë sofër po e vë.

PIRRO BURRI

Legjendën e Pirros unë mirë e di

Se Ledhëza e leu atje në Çamëri,

Gojë më gojë emrin brezat ia përcollën,

Nga Bozhuri i lartë gjer tek unë e sollën.

Thonë se ishte jetim me dy motra ipje

S'rron dot pa to,në flamur i rriste,

Pirro Burri trim në sojin e tij

Lule gjaku çelur,feks në Thesproti.

Unë vij pij dritë tek bëmat e tua,

O stërgjyshi im,ti rron veç me mua,

Brezat që kanë ikur dhe ata që vijnë,

trimërisht me ty,në legjendë do rrinë.

OSMAN TAKA

Trimëria

në bisedë të ftonte

dhe rrugë të kërkonte,

Bukuria zili të kish.

Kur hyje në valle

Vallja drithërohej e ngrente dallgë fustanellash.

Dhe sytë që shikonin atë ritëm marramendës.

Kurrë s'e kuptuan,

Në ishte ti vetë vallja

A vallja valltari ish.

Historia

"Bujrëm,të tha,në odat e mia"

Unë të them bujrëm

Në zemrat tona këmbëkryq të rrish.

LULJA SHQIPTARE

Ty të flisnim lule,të thoshim dhe bletë,

Ishe belkëputur,trup dhe hap të lehtë.

Çupë në Janinë,nuse në Konicë

Bila abetare,ishe dhaskalicë.

I prashitur gërmat,këngë shqipëtare

Lëshuan filiza,lëshuan lastarë,

Ti ike shumë shpejt porsi zog në re

emrin nuk ta di,një fjalë s'ma the.

SHTËPIA E TIM ETI

Ish mëngjes.

Pika e vesës ende s'ish tharë,

Tisi diellor me përtim hapsirës binte.

Ca miza zemërake fytyrës më çukisnin,

Në atë zbritje të përmallshme,

drejt shtëpisë së tim eti.

Përballë: Shtëpia e ëndrrave të mia,

që kurrë s'e kisha parë as në ëndërr,

Shtëpia ku u lindën dhe u rritën brezat rradhë,

Sot djegur murenxirë,gjysmë rrëzuar.

Njatjeta gërmadhë! E dashura gërmadhë,

Që kurrë s'të pa e s'e pe fëmijërinë time!

Lotët më djegin,

Zemra më pulson marrëzisht kraharorit,

Goja asnjë fjalë!

Asnjë fjalë aty s'lashë,

Veç puthjes së pragut

Dhe asaj që pashë...

ODE ÇAMËRIE

Në sheshin e qytetit tim një rrap,

Shpatullat ka stisur e krahët hap,

Nën sqetullat e tij mbrëmbjeve rrimë,

Një gotë fllad nga flladi pimë.

Shpesh tund kryet e mendueshëm thotë

shekujve brezat rreth e rreth janë mbledhur

Prehërit e tij ka derdhur lotë

Valle në gjirin e tij kanë hedhur.

I lashtë,i sertë në dukje ky rrap

Rritur me zhëng besë trimërie,

Ndaj legjendës personazh do prehet,

Sheshmejdan burrash - ode Çamërie.

Pergaditi Kujtim Stojku.