 |
| Shkruan: Mehmet Rrema, shkrimtar |
NJERIU I PËSHTYMËS
Djalli yshtur e kishte
që ta pështynte krejt botën
E pështyu veten fillimisht
më pas tokën varret fisin
Pështyu lulet pështyu lisin
lumenjt dhe detet pështyu plisin
Kur nisi të pështyejë kah qielli
Zoti e humbi durimin
e dha urdhër t'i qepej goja
Por ai vazhdoj të pështyente
e pështyente brenda vetes
dhe fryhej e fryhej si një tollumbace
Thonë se thellë trupit të tij
është krijuar deponi e madhe pështyme
ku krimbat e zi loznin vallen e mortit
NJËRIU I PËSHTYMËS apo BIRI I ASKUJT
Vështrim rreth poezisë "Njeriu i pështymës" të autorit Haxhi Muhaxheri
Një njeri i vënë kundër një bote! Autori me shumë mprehtësi dhe elegancë në dy vargje na paraqet një njeri të vetëm, sigurisht i shtyrë nga një ngarkesë e madhe neurotike, nga një xhelozi e tepruar, nga një autostime e pa shoqe, që asgjë përveç mendjes dhe trupit të tij nuk i pëlqe, një njeri që siç thotë populli "Po t'u rrit mendja të ulet bafti" apo "Në se e don keq dikë, thuaj të hyftë vetja në qejf" dhe personazhi ynë, që poeti na paraqet është i tillë. Një njeri që e gjithë bota i duket e zezë, e pa vlerë, e shëmtuar, një botë nga e cila i duket se nuk mund të marrë asnjë të mirë. Një botë në të cilën ai ndodhet aksudentalisht, prandaj edhe vuan. Vuan sepse nuk pëlqen, po edhe nuk di të projektoi e të vejë veten në paqë. Por që të arrij deri në këtë pikë, sigurisht njeriu, më parë ka asgjësuar veten, edhe pse këtë nuk e kupton. Nuk e kupton, por kjo e keqe ka ndodhur sepse mendja e tij ka kaluar çdo limit të një mendje normale, dhe kur ndodh kjo, vaj medet për të, thonin të motshmit. Por nuk mjafton me kaq. "Pështyu varret, tokën, fisn..."
Një njeri, i ndodhur në këtë gjendje mendore, është ai që mohon, etërit e tij, pëshryu varret. A ka më zi se të mohosh porindërit, origjinën. Ky njeri tashmë ndodhet jashtë çdo realiteti jashtë çfo konceptimi. Ai mbase ka dëshirë të quhet bir i askujt, po ku gjendet një i tillë, në mos vërtetë i biri i djallit.
Kësisoj, ai tashmë që ka mohuar origjinën e tij, është shkëputur nga çdo realitet njerëzorë. Nuk ka asgjë, as mik, as shokë, as farë e fis. Ai do të jetë i vetëm në këtë botë se vetëm ashtu i duket se është i dobishëm dhe i fortë. Mohon tokën, mohon atdheun duke e pështyrë. Ky është personazhi ynë, ky është narçisti në fazën më të lartë të çrregullimeve psikoemocionale, të cilin poeti ynë i mironjohur e jep me mjeshtëri, në mënyrë mjaft sintetike dhe estetike.
Por personazhit tonë nuk i mjaftojnë vetëm të mohoi e të pështyj farë e fis, varre - tokë e atdhe; por në fund, ai vazhdon me bukuritë e natyrës, duke pështyrë mbi të bukurën - lulet. Pra nuk e do të bukurën, jo; sepse ajo ia vret sytë e mbyllur, prandaj pështyn traditat e vendit, zakonet, historin, pështyn dhe plisin!
"Kësula e bardhë si dëborë mbi vetull / Amanet na e la çdo shekull" Keshtu shkruante poeti i ndritur Gjok Beci, e personazhi i poezise që ne po zrajtojmë, e pështyu edhe plisin e bardhë. Mohon, mohon, mohon pa pushim. Mohon lisin, po kushë është lisi ynë? Lisi, është simboli i atdheut i cili nuk i hyn fare në sy personazhit, jo ai mbi të gjitha vën veten e tij. Atij i duket vetja mbi gjithçka, edhe mbi natyrën. Ndoshta ndonjë ditë do të dalë e të thotë se nuk mund të bijë shi pa miratimin tim. Prandaj poeti e sheh atë duke iu drejtuar qiellit. Dhe si çdo herë, kur njeriut i ka hyrë vetja në qef dhe atëhere kur ka menduar se ka rrokur majën, atëhere greminën e ka mbas shpine, e ai është duke ecur mbrapësht, mbrapësht duke nxitur drejtë majës. Dhe ja, "Zoti ia mbylli gojën". Ja mbylli gojën, por mendja e tij kishte shkuar aq larg në marramrndje sa nuk mund të rrinte pa pështyrë, pa përçmuar, pa mohuar diçka, e tash nuk i kishte mbetur tjetër përpos vetes. Ai tash do të nisë të mohoi edhe veten, të urrej, të pështyej. Pra, ky inat, ky mllef kundër gjitçkaje vjen dhe i kthehet në një inatë kundër vetes. Fryhet e fryhet se mbi të tani bie e gjithë urrejtja e ai kthehet në depo të pështymës, në një vend ku nuk ka asgjë tjetër të bukur. Në atë depo ka vetëm krimba. Krimba që mbi të "loznin vallen e mortit". "Njëshi është zero e fyll" thotë Majakovski. E personazhi ynë ka mbetur i vetëm në këtë univers nga ku nuk i mbetet tjetër veçse të ngordhi nga krimbi i xhelozisë, i mohimit të gjithçkaje, i urrejtjes së pafundme. Ky është fati i atyre që nuk mund ta shikojnë botën ashtu siç është, me të shtatë ngjyrat e ylberit.
Ashtu si në të gjitha poeziyë e autorit Haxhi Muhaxheri, edhe në këtë poezi spikat rrjedhshmëria, stili i bukur estetik dhe i figurshëm i të rrëfyerit; që ta bën poezinëtë këndëshme dhe të shtyn të mendosh e ta analizosh me kujdes çdo shprehje, sepse ai pothuajse për secilën fjalë nis një mesazh për lexuesin. Poeti është i kujdesshëm dhe i kursyer në vargjet e tij të mbrekullurshme, por ata janë të mbushura përplot me diamante, prandaj peshojnë shumë.
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen