Mendime për poezinë "Lule Medvegje" të poetit Haxhi Muhaxheri

Shkruan: Mehmet RREMA

Misioni i poezisë, i kësajë pjesë të rëndësishme të artit, është që nëpërmjet fjalës së bukur, të hyjë në shpirtin e lexuesit, të ngjallë tek ai emocione të bukura, qofshin këto dhe emocione që shprehin dhimbje. Kjo nuk ka rëndësi. E rëndësishme është që ato të vijnë si pasojë e njohjes së mirë të një realiteti, nëpërmes fjalës, përshkrimit me vërtetësi të një panorame apo ndjenjave; gëzim apo hidhërim. Nëse poeti ka ditur t'i paraqesë këto me vërtetësi reale, ato do të depërtojnë në shpirtin e lexuesit dhe do të zgjojnë ato ndjenja, ndoshta të fjetura, ndoshta në gjendje heshtje, por që janë në pritje të një shkëndije, për të krijuar atë gjendje shpirtërore të lexuesit, të ngjashme  me atë të poetit në çastin kur ai mori frymëzimin për të shkruar. Nëse arrihet kjo kur lexuesi paditur të ketë përfunduar së lexuari një poezi, ulet e mendon dhe para syve të mendjes i shfaqet e njëjta tabllo që ju shfaq poetit, atëherë poezia e ka arritur qëllimin e sajë, është përqafuar nga lexuesi dhe i ka dërguar mesazhin që poeti kishte për qëllim. Ashtu si gjithë artistët tjerë dhe poetët, dalë nga gjiri i kombit të tyre, në mision kanë ndërgjegjësimin e lexuesve, në mënyrë që ata të radhitet krah forcave përparimtare. Këtë mision e kryen shumë mirë poeti ynë Haxhi Muhaxheri.

Në poezitë e tij me pak fjalë dhe shumë mendime ai është një zë i fuqishëm, i cili i këndon vendit dhe kombit të tij. Ai nëpërmes poezisë së tij, e cila, padyshim është një gurë i gdhendur bukur në monumentin e poezisë shqipe.

Ndjenja e tij poetike realizohet brenda strukturës ritmike dhe figurave të vargut. Kjo është mënyra poetike për të bashkëjetuar me dukuritë, fenomenet, objektet që e kanë frymëzuar poezinë Haxhi Muhaxheri. Gjuha poetike e poezisë së tij është ndërtuar mbi bazën e metaforës, një metaforë e zgjedhur me kujdes dhe ndëtuar mbi bazën e truallit patriotik ku është rritur dhe frymëzuar poeti. Kosova, duke qenë një trevë ne bukuri e pasuri të shumëta natyrore, ka qenë gjithnjë  një lule në ëndrrat e korbave, të cilët e kanë ëndërruar tavkenë të tyren me çdo mjet e kusht. Nga ana tjetër, ky popull heroik, ka pasur rezistencën e tij të pashoqe, kundër pushtimit, zhdukjes apo asimilimit.  Kjo rezistencë heroike ka qenë tabani ku janë frymëzuar heronjt dhe artistët. Ndoshta kjo është arësyeja që Kosova në çdo kullë ka një hero e në çdo vatër ka një poet, i cili nuk resht së kënduari heroizmave të popullit të tij. Duke qenë se ju ka dashur të përballet me armiq të egër të çdo shkallë të egërsisë, popullit, e bashkë me popullit dhe poetëve, u është dashur të përpunojnë leksikun, në mënyrë që të mos bëheshin objekt i persekutimeve. Në këtë kontekst, metafora qe ajo që i ndihmoi për të shprehur sa më bukur idenë e tyre. Metaforat janë si të thuash baza mbi të cilat njësitë e tjera semantike të përçimit të ideve dhe ndjenjave që përcillen, imazheve që formohen etj. Metafora e Muhaxherit shpreh mjaft bukur botën dhe psikologjinë e shqiptarit në të gjitha trevat ku jeton, madje ajo ka krijuar një marrëdhënie të ngushtë me lexuesin

Krijimtaria poetike e Haxhi Muhaxherit është e pasur me mendime dhe filozofinë e popullit tonë. Poezia e ti, është e thellë në mendime dhe e gjërë në hapësirë  duke përfshirë gjithë hapësirën ku jetojnë shqiptarët duke u bërë kështu një poet i përqafuar nga të gjitha trevat, pasi si vetë u këndon të gjithëve. Ajo shpesh ngjan si një bisedë e qetë, ulur në majë të një kodre, ku para syve i shfaqet e pafundme, e bukur, e mahnitëshme, e magjishme hapësira shqiptare, ku mund të ulen vetëm "Parahënorët".

LULE MEDVEGJE

Sa herë që ëndrrave 
më shfaqesh Ti moj
në sytë e zemrës 
mbin një tjetër lule
dhe dielli ulet befas
mbi çatitë e parahënorëve

Dhe mbijnë e mbijnë lule -
lule me aromë Medvegje

14. 12. 2020

Sa herë që ëndrrave më shfaqesh… Sa herë më shfaqesh… Është diçka, diçka kaq e rëndësishme për poetin tonë Haxhi Muhaxheri, e cila i shfaqet në ëndërr, i paraqet në imagjinatën e tij kur është zgjuar, i sjellë para syshë, sigurisht panorama dhe ngjarje, të cilat, në gjendje, herë të fjetura, herë gati për të shpërthyer në britma të fuqishme, saqë do të bëjnë malet të dridhen, do të bëjnë tokën të ulërinë nga dhimbja, drurin të thahet e gurin të çahet, por vetëm njeriu, njeriu i fortë, më i fortë se shkëmbi, njeriu poet, poeti Haxhi Muhaxheri do të duroi. Poeti bije të flejë, por gjumi nuk e zë, dhe kur e zë, e bën të trazuar. E bën, sepse atje larg, larg, por shumë afër brenda shpirtit të tij, ndodhet një copë atdhe mbi të cilin, janë ngulur thellë dhëmbët e helmeta të bishës, është Medvegja, është shpirti dhe ëndrra e poetit. Në Medvegjë dielli nuk mund të lëshojë as dritën lirisht, as ngrohtësinë, sepse krahët e korbave të zi ja kanë zënë rrugën dhe Medvegja ka vetëm ftohtë. Medvegja, qysh se erdhën korbat, jeton ditët, vitet, dekadat shekujt e akullit. Në atë tokë dëgjohen vetëm zhurma shurdhuese e hapave të rënda të bishave, bijtë të djallit.

"Sa herë më shfaqesh në sytë e zemrës"... Medvegja me problemet, dhe privacionet e sajë, me hidhërimet dhe gëzimet, është pjesë e shpirtit të poetit Haxhi Muhaxheri. Ka hyrë dhe i del para syve të zemrës, ashtu si një jetim, mbetur pa nënën e tij që endet rrugëve duke kërkuar pak dritë, pak ngrohtësi. Por drita dhe ngrohtësia janë aq larg, sa e bëjnë poetin tonë të lëshojë piskamën për ata, të cilëve, veshët ende nuk u janë shurdhuar. Ajo tokë e bukur, bekim i vetë Zotit Diell, ai popull i martirizuar, i nëpërkëmbur, jeton ditë të errëta. "Dhe mbijnë e mbijnë lule…lule me aromë Medvegje" thotë poeti duke ndezur një flakadan shprese. Vetëm shpresa e mban gjallë, i jep forcën për të duruar dhe shikuar drejtë së ardhmes

. 
Seç më erdhi në mendje poezia e famëshme e poetit tonë të rilindjes Pashko Vasa
"Por sot, Shqypni, pa m'thuej si je?
Po sikur lisi i rrxuem përdhe,
Shkon bota sipri, me kambë, të shklet
E nji fjalë t'ambël askush s'ta flet". 

Kërkon Medvegja një fjalë të ëmbël, për t'ja zbutur disi plagët e rënda, por kujt, përveç poetit mund t'i shkëputet një pikë loti, kujt mund t'i rrahë zemra njësh me zemrën e Medvegjës, kush mund t'ja njohë plagët më mirë se poeti. Medvegja herë shikon nga Evropa, t'i thërrasë ndërgjegjes së kalbur, të rishikojë gabimet e historisë dhe t'i rregullojë, herë shikon nga trungu, të shkundet nga letargjia dhe të hapë krahët për t'a futur në gjirin e saj, sepse është e drejta e vet. Pret Medvegja, por … pak janë ata që ja njohin dhimbjet popullit të martirizuar të kësajë krahine.

"Unë, biri yt, Kosovë t’i njoh dëshirat e heshtura,
t’i njoh ëndrrat, erërat e fjetura me shekuj,
t’i njoh vuajtjet, gëzimet, vdekjet,...". 

Kështu shkruante poeti ynë i shquar Ali Podrimja duke ndjerë dhimbjet e forta për Kosovën, Kosovën martirë. Dhe sot pas kaq kohësh, një tjetër poet thërret me zë të lartë "Sa herë më shfaqesh, Ti moj… në sytë e zemrës" I shfaqet bashkë me dhimbjet, me "dëshirat e heshtura" me "erërat e fjetura". Ti moj…i drejtohet pa e fshehur dhembjen e madhe, e cila e shtrëngon mu në zemër aq  sa si nxjerrë këtë thirrje, e cila i buron nga thellësia e shpirtit "Ti, moj', Ti moj që historia të paska rezervuar vetëm dhimbje. Po pse moj, pse vallë vetëm Shqiptarët qenkan të destinuar të vuajnë kaq shumë?!

Dhe më tej poeti ynë Haxhi Muhaxheri, duke i kënduar Medvegjës -"mbin një tjetër lule"- Mbin një lule në sytë e zemrës së poetit sa herë që në sytë e zemrës apo në ëndrrat e tij të shumta i shfaqet Medvegja, para poetit tonë shfaqen lulet që mbijnë njëra pas tjetrës duke mbushur livadhin e shpirtit me aromë Medvegjes. Ndërsa dielli, Perëndia e etërve tonë, më në fund, i mahnitur nga kjo bukuri, ulet për të pushuar në panoramat e bukura të kësajë cope të atdheut tonë, të kësajë cope të martirizuar në shekuj por kurrë të dorëzuar, kurrë të lënë në harresë nga poetët tonë të nderuar. Kurrë nuk e le Haxhi Muhaxheri.

20 Djhetor 2022