 |
| Gani Mehmetaj |
I telefonoi dikujt që iu përgjigj e hutuar “alo”. Zëri i drithëruar i vinte si nga fundi i pusit. Je ti, i tha ajo. Po, jam unë, ia ktheu ai. Ç’ka ndodhur, pyeti ajo në mëdyshje. Nuk isha i sigurt nëse jetoje ende në të njëjtin apartament, por të telefonova, iu përgjigj ai. Ku ishe që sa vjet, shpërtheu në mllef ajo. U ktheva nga të vdekurit. Si si, pyeti ajo e habitur. Është histori e trishtë, të mbërthen vaji po ta tregova, e kapërceu me vështirësi nga buzët ai.
Ajo bëri pushim të gjatë, frymëmarrja i rëndohej. Atij i dukej si ta kishte para sysh: të hutuar e të trembur. Thua të ketë menduar se ai kishte vdekur?
E di ti sa vjet nuk u bëre i gjallë, i tha ajo. E di, një shekull, ia ktheu ai. Në vendin tim u bë luftë e tmerrshme. Nuk numëroheshin të vdekurit, s’ diheshin të gjallët, predhat e artilerisë binin si shiu i verës. Klithmat dhe vdekja e pllakosen vendin.
Ajo dëgjonte e shushatur prapa telefonit të saj. Dikur atij iu bë se asaj i pushoi frymëmarrja, s’dinte ta ndërpriste receptorin e celularit, apo të priste ende.
Tash t’u kujtua të bëhesh i gjallë?, pyeti ajo me zemërim. Nuk munde ta bëje një telefonatë? I gjallë-i vdekur isha, por telefonatë s’mund të bëja. Shumë herë e kam dëshiruar vdekjen, vazhdoi ai me zë të zvargur e pikëllimtar si të vinte nga varret. Vdekja nuk të vjen kur e kërkon ti. Vdekja e ka orarin e vet, të merr kur nuk e pret. Pushoi. Iu duk se ajo po qante. Deshi ta thoshte një fjalë ngushëlluese për te e për vete. Zëri nuk i doli.
Dhe s’t’u dha të me tregoje ku ishe? S’pata se si, me kishin mbyllur në kafaz hekuri. Sa herë të kam kujtuar, me dilje para sysh e qeshur, herë e brengosur, në gjumë me thërrisje e frikësuar, ndërsa duhej të me dilte engjëlli i vdekjes ëndërr e zhgjëndërr. Vdekja me ndiqte ngado. Ishte fytyra jote ajo që me jepte vullnet të jetoja, i nxori fjalët që i kishte menduar qindra herë.
Ishe në luftë, e pyeti ajo. Isha në Ferr, ia ktheu ai. Ferri ndryshe s’mund të jetë.
Ai vazhdoi të rrëfente në telefon, për herë të parë pas kaq vjetësh. Askujt nuk ia kishte treguar vuajtjet e veta, askush s’pati durim ta dëgjonte. Secili kishte hallin e vet. Nuk i kujtohej çka i tha tjetër, gati nuk e kontrollonte vetën, përnjëherësh sikur ndjeu shkarkim nervash derisa i tregonte për luftën, për tmerret, për vetminë e braktisjen, për njeriu dhe lëkurën e tij sa pak vlente.
Nga me thërret, pyeti ajo. Nga restoranti ku dikur takoheshim shpesh, i tha ai. Acarin që u fut në mes tyre e përçonin telat e telefonit. Ishte ndarje e vështirë atëbotë, ai donte të kthehej në vendlindje, ajo përpiqej ta bindte se po e vriste vetën. Atje po bëhej luftë e pashpresë. Ku shkon, i thërriste ajo me dëshpërim, duke iu afruar pothuajse kërcënueshëm në fytyrë. Në vendin tim, iu përgjigj ai qetë, me presin. Nuk e ndihmon askënd po shkove, do të vrasin, përpiqej t’ia kthente mendjen ajo me lot në sy e fytyrë të skuqur.
Por ai kishte vendosur, kishte familjen atje, pak gjë dinte për ta, ndërsa iu krijua ndjenja se po të shkonte do t’u ndihmonte, ose do t’u gjendej pranë.
Po unë? i tha ajo e zemëruar. Çfarë të bëjë unë? Të rri këtu e të shoh yjet? Këtu je e sigurt, s’të ngacmon njeri, ia ktheu. Ai e dinte se ajo nuk e kishte vendin në vendlindjen e tij, s’do ta pranonin, rrezik të ndillte armiqësinë e të gjithëve. U ndanë, ajo iku nga restoranti e zemëruar, ai shkoi me pikëllim.
Befas ajo e zgjoi nga kujtimet. E di ti që e kam çmendur botën duke të kërkuar në organizata ndërkombëtare për të zhdukurit, në radiostacionet në gjuhën tënde e gjuhë të rajonit, ku rendisnin listat e të zhdukurve dhe të kërkuarve. Me kanë sharë, herë njerëzit tuaj, herë njerëzit e mi, ndërsa ua thosha emrin tim dhe emrin tënd. Nada kërkon Kastriotin, i përgjëroja të ma thoshin një fjalë të vetme për ty, të me thoshin se je gjallë, por ata ma mbyllnin telefonin. Ndonjëherë me quanin kurvë.
Fatkeqësisht s’kisha mundësi të dëgjoja asnjë thirrje tendën, i tha ai me dëshpërim. Atje ku isha unë, nuk vinin ftesa, kur të thërrisnin me emër, të dërgonin në vdekje.
Ajo u largua nga receptori, ai mbeti i hutuar. S’dinte ç’të bënte, ta thërriste edhe një herë apo të priste. Dikur ajo i tha thatë, “me prit”. Ai priti.
Në restorant dëgjohej valsi “Në Danubin e bukur të katërt” të Mocartit. Prapa qelqeve shiheshin dritat e anijeve që lundronin në lum. Atje diku, në errësirë duhej të ishte gryka ku bashkoheshin dy lumenjtë Danubi e Sava. Imazhi i një honi të errët të frikshëm ia ndrydhi zemrën. Jehona e britmave të turmës së çartur i vinte nga ajo grykëderdhje. Atje diku nisi lufta, apo mbase atje u dha kumti për mobilizim e rigrupim.
Kur ishin bashkë shpesh e kujtonin imazhin e turmës së çartur dhe histerinë e atyre që kërkonin gjak e luftë. Ajo dridhej nga frika, kurse ai përpiqej të gjente një shpresë në horizont.
Shpesh ai dhe ajo acaroheshin me këtë histeri. Fjalët thumbuese që ua hidhnin ndonjëherë ua prishnin ditën, por shpresonin se do t’u kalonte kjo marrëzi. Edhe më parë pati histeri të tillë kur në qytetin e saj kërkonin kokat e bashkëkombësve të tij, pastaj qetësoheshin. Ata e donin njëri-tjetrin si asnjëherë më parë.
U harrua në kujtime kur ajo ia behu në derë. Takimi në restorant ishte më i lehtë, më i këndshëm se sa biseda në telefon. U zhdavaritë acari në mes tyre. U përqafuan gjatë e përmallshëm. Ajo dridhej nga ngashërimet, ai e shtrëngonte sikur s’do ta lëshonte më. Dikur ajo u tërhoq prapa dhe e pa me mall e pikëllim djaloshin e dikurshëm- burrë të pjekur me thinja.
Me trego për vetën, i tha ajo, ndërsa ia mbante majat e gishtave, të ulur në një kënd të restorantit.
Sa malli kam për ty, i tha ai. Sa herë të kam imagjinuar. Druante se do të shkrehej në vaje po vazhdoi me këtë përmallim.
Ajo nuk e kishte humbur freskinë e fytyrës, disa rrudha të lehta rreth syve të pikëlluar e bënin edhe më joshëse.
E di ti se një vjet isha në burgun e qytetit tënd, ia tha ai. Na ndanin disa kilometra në mes.
Dhe nuk t’u dha të ma dërgoje një fjalë përmes dikujt, të ma bëje një telefonat, të ma shkruaje një letër.
Nuk me lejonin, isha rob lufte, skllav, njeri pa asnjë të drejtë, kafshë mbi të cilën policët ushtronin forcën fizike dhe zbraznin mllefin që nuk e kuptoja nga e merrnin.
Si është e mundur? pyeste ajo, ndërsa nuk e dinte se kujt ia bënte këtë pyetje.
Se si me dukej, pas shumë kohësh në këtë qytet në pranga, të me mbyllnin në një kafaz hekuri, dhe të mos kisha asnjë mundësi të të takoja.
Ajo e kujtonte kur i sollën të burgosurit në qytetin e saj. U pëshpëritë për ta, thanë se janë terroristë , se kishin përdhunuar dhe vra gra dhe fëmijë. Pastaj një ditë thanë se i kthyen në vendin e tyre, nuk donin të rrezikonin qytetin me këtë lukuni terroristësh.
Si rave në dorë të policëve?, e pyeti ajo. Ashtu si s’ta merr mendja. Dy ditë pasi erdha në qytetin tim me kapen në rrugë gjatë arrestimeve rutine , me akuzuan për terrorizëm, ndërsa shkoja të kontrolloja mikun nga një inflamacion, kisha stetoskopin dhe çantën e ndihmës së parë me vete. Me futën në një burg të pistë. Nga dhomat e burgjeve dëgjonim artilerinë se si gjuante predha mbi vendbanime, era e shkrumbit dhe mishit të djegur na i digjte sytë e fytin. Nuk e dinim saktë ç’po ndodhte, por erë vdekje vinte nga të gjitha anët. Pas shumë tërheqjesh zvarrë nga një burg në tjetrin, na dërguan në burgun e qytetit tënd, sepse burgjet tona ishin plotë. Pastaj befas një natë na mblodhën të gjithëve dhe na kthyen në vendin tim, në një burg në periferi të qytetit të vogël. Nuk kaloi shumë kur nisën bombardimet në kampin e burgut. Të burgosurit vraponin si të pa kokë ngado, dikush u fut në nyjet sanitare, ndërsa gardianët i ndiqnin prapa me kallash që villnin zjarr, disa futeshin në shahte kanalizimesh, por gardianët ua hidhnin granatat a bombat e dorës sipëri, ndërsa i nxirrnin kufoma të gjymtuara. Disa nga të burgosurit u përpoqën të kalonin muret e larta të rrethuara me tela gjembor, por mbeten në tela, rojet i korrën me mitraloz.
Të nesërmen po ato roja që gjuanin mbi ne me nxorën nga grumbulli i kufomave, me kthyen nga vdekja. Kisha një plagë, por askujt nuk i bëri përshtypje, me plandosen në dyshemenë e përgjakur të burgut.
Ai rrëfente, ajo e shihte e pikëlluar. Dy tri herë u trembë nga zbehtësia e fytyrës së tij. U rrëqeth kur e mendoi se si e nxirrnin trupin e tij nga kufomat, sikur ta nxirrnin nga varri.
E takove familjen tënde pasi dole nga burgu? pyeti ajo. I kishin vra të gjithë, i tha ai thatë. Shtëpia ishte shkrumb. Kufomat i kërkova me vjet, por nuk i gjeta.
Instiktivisht të dytë kthyen kokën nga grykëderdhja e dy lumenjve Sava e Danubi, ku pëshpëritej se ishte një varr masiv.
E di ti se përtej, në moçalishte në terrin e natës sollën të vrarë me frigoriferë nga Kosova, pyeti ajo dhe priste reagimin e tij. Me kanë thënë, iu përgjigj ai. Sa e tmerrshme, tha ajoi me bebëza të zgjeruara. E di si u mor vesh e plasi skandali? Kur nga frigoriferët e përmbytur dilnin gjymtyrë a koka të vdekurish? E keqja merre vesh shpejt, ia tumiri ai.
Për t’u shkëputur nga imazhi i trishtë ai e pyeti: Nëna e vëllai si janë?
Zorani u vra në luftë, nëna vdiq. E mobilizuan dhe e dërguan të ju. Pas disa javësh e vranë në një mal të mallkuar, Koshare me duket e quanin. Nëna vdiq nga pikëllimi, nuk e përballoi vdekjen e Zoranit.
Kohë të gjatë heshtën. Dy herë kamerieri ua solla nga një gotë me verë të zezë.
Dikur ajo iu kthye: Mund të rrish të unë. S’kam njeri.
Jashtë kishte rënë nata, tingujt e valsit shpërndaheshin me droje në sallon.
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen