 |
| Dhimitër Shkurti |
PO KËSAJ SI T’IA VËMË EMRIN?
-Urdhëroni, mirë se erdhët!-dhe Vasili na tregon tavolinën ku do të uleshim.
Vasili, pronari i lokalit, një burrë babaxhan, rreth të pesëdhjetave, me flokë të kreshpëruar, trup të hedhur e duar të ashpra, shenja të një pune të lodhshme ndërtimi.
-Vasil, u kënaqëm shumë radhën e parë sa këtë radhë të kemi sjellë klientë të rinj-nisa unë bisedën dhe prezantova fqinjin tim me të shoqen.
-Mirë bëtë, xhan i vëllait, miq të mirë duam, por a iu lodhi rruga?
-Kur ke shoqëri të mirë nuk e ndjen rrugën fare!-foli Lina, ime shoqe.
-Ashtu është, xhan i vëllait, njeriu ka nevojë për shokë e miq. Edhe unë e kam një shok të ngushtë. Kemi bërë ushtrinë bashkë, flasim në telefon dhe, sa herë shkoj në fshat, do të shkoj në Tiranë ta takoj. Edhe këtu, xhan i vëllait, kam shokë e miq, por jo si ai i ushtrisë.
Një çift pensionistësh, pasi përshëndetën Vasilin, u ulën në tavolinës majtas.
-Janë gjitonët e mi, iu kam ndërtuar shtëpinë, pak zevzekë por paguajnë mirë. Çdo fundjavë i kam klientë të rregullt të tavernës.
-Vasil, eja brenda të lutem! – dëgjohet zëri i së shoqes, Mirandës, nga kuzhina. Vasali na merr lejë dhe largohet.
Hedhim sytë përreth. Taverna është në një pozicion të bukur dhe piktoresk. Përballë ka një shesh të mbjellë me bar dhe, tektuk ndonjë pemë. Në të dy krahët shtrihen rrugët, që të çojnë në qendër të fshatit. Në të majtë, pak më tej, dëgjohet gurgullima e një përroi, që zbret nga mali e nuk pushon kurrë. Gardhi rrethues është veshur me lule shumëngjyrëshe dhe dekorative.
Fshati është ndërtuar në prehër të malit, që ngrihet madhështor e i gjelbëruar.
-Mirerdhët! – na flet kamerieri.
-Ky është Nikoja, djali i madh i Vasilit-bëra unë prezantimin dhe iu drejtova djalit: Më mban mend mua?
Nikoja, më pa me vëmendje dhe u përgjigj:
-Mos je ai oficeri, që banon në Athinë?
-Dora vetë! – i thashë unë i kënaqur, po ti çfarë shkollë mbarove?
-Kam edhe një provim dhe marr diplomën.
E uruam të gjithë. Djali, indiferent për urimet tona, morri porositë dhe u largua.
-Goxha djalë-thanë miqtë e mi, duke pshetërirë.
-Të dy djemtë e Vasilit janë flori, edhe studiojnë edhe ndihmojnë në tavernë-sqarova unë. Miranda gatuan, Vasili pjek në zgarë, fëmijët shërbejnë.
Vasali u kthye, me tabakanë e kafesë dhe raki për ne burrat.
-Por ne porositëm verë?
-Rakia është për të hapur oreksin. Ju qeras dyqani. Është raki vendi, e zier vetë.
-Po ti me se do trokasësh, apo e ke harruar zakonin e burrave?- e ngacmova unë.
-Jo, bre, por unë s’pi para mesnate, se pastaj ma merr me miza e ta djeg mishin, në vend që ta pjek.
Taverna sa po vente po mbushej. Disa hynin brenda, përshëndesnin Vasilin dhe zinin vend te tavolinat jashtë, mbi barin e gjelbër.
-Kam 26 vjet në këtë fshat, xhani i vëllait, ishim të sapomartuar kur erdhëm. E nisëm nga hiçi, ose asgjëja, se hiç është turqisht. Këtu mësova zanat dhe ja ku arritëm… ama kam punuar v5nçe, xhan i vëllait, se kush e njihte Vaskën këtu, para 26 vjetësh?!
-Cilin Vaskë? – u habit Lina.
Vasili, buzëqeshi, rrufiti kafen dhe foli:
-Po, unë jam, o xhan i vëllait. Për 13 vjet më flisnin Vaskë, kusuri u bëra Vasil. Ustai im, ndjesë pastë më thirri Vasil deh kështi më mbeti. Ishte i mirë, derëziu, më donte dhe e doja. Punëtor e zemërbardhë ishte… Por ç’ti bësh sëmundjes së keqe, që s’dua t’i përmend emrin, ajo e morri… Ai ma mësoi zanatin.
-Je i pagëzuar? – ndërhyri fqinja ime.
-Jo, or t’u mbylltë. Do të më zinte plaku me bastun, po ta merrte vesh, edhe pse i ka mbushur të 90-at. Me letra jam Vaskë, por Vasil më flasin, siç e shihni.
Ja, merr njëri në telefon “Vasil, dua të më ndërtosh shtëpinë”, Tjetri do t’i rezervoj një tryezë për në darkë, e kështu e ashtu, unë u bëra Vasil.
-Po ne si të të quajmë, Vaskë apo Vasil? – e ngacmova unë.
-Si të doni, xhan i vëllait. Vjehëri im thotë se njeriu zgjedh vetë çdo gjë, veç emrit që ia vënë. Le të më thërrasin si të duan: Vaskë apo Vasil, unë jam.
Erdhi kamerieri tjetër, djali i dytë i Vasilit, Thomai, na servili sallatat dhe nga një copë byrek.
-E ka gatuar mamaja, byrek me hithra, është dhuratë nga ne, jashtë porosive- deh i vuri ato që pruri në tavolinë.
-Gëzuar, o Vasil deh në dasmë të djemve! – uruam ne me radhë.
-Kanë kohë për dasmë, veç një gjë iu them: kjo rinia e sotme nuk janë si ne, xhan i vëllait, po e ngarkove pak me punë, dorëzohet. E dini se ç’më tha një ditë ky “kopuku”?-dhe tregoi djalin e dytë, që po largohej. E kisha marrë për një punë të më ndihmonte. Ndërtoja tavernën deh shtëpinë, goxha shpenzime, ndaj morra djalin. I thashë të përgatiste llaçin dhe unë suvatoja murin. I hedh pak çimento dhe e bëri dhallë jo llaç. U nxeha e i bërtita. Ai nuk duroi, xhan i vëllait, e dini se ç’më tha: Gjej ndonjë “alivanos” për ndihmës, hodhi lopatën dhe iku.
Ne qeshëm me zë.
-Nuk janë mësuar fëmijët tanë me fukarallëk, o komandant.- e m’u drejtua mua. Nuk e dinë këta se çfarë kemi hequr ne, na lanë pa një pikë qumësht në fshat, xhan i vëllait, shkonim në arë dhe punonim me bukë e sheqer, dhe ato kur i kishim. Puno deh ul kokën, se murit me kokë nuk i bihet, bre! Ja, ti komandant, dikur urdhëroje të tjerët, tashti të urdhëron “afendikoi”. S’ke ç’bën, puna nuk është turp, apo jo? Pronarët kështu e kanë në të gjithë botën. Bile, atje tek ne janë më të sertë, xhan i vëllait. Pse? Se ishin brekëgrisur e u bënë milionerë. Si e qysh? Mos ia hiq kapakun se qelbet erë…
Ne e dëgjonim dhe shijonim ushqimet e shijshme të gatuara nga duart e Mirandës.
-Është fshat i mbarë ky, or vëllezër,-vazhdoi Vasili, -tokë e ujë, plot. Të rinjtë kanë ikur në kryeqytet, pleqtë kanë mbetur. Tërë ato fusha, me arra, ullinj, portokalle e limona, kush ti punojë? Mblidhni, thonë, vetëm hiqni barërat dhe i krasisni. Kanë frikë se u bie zjarri. Hë, nuk është gjynah! Këtu, të japin edhe çelësat e shtëpive dhe rri sa të duash, vetëm ta mbash shtëpinë në këmbë.
Ne kemi rënë me kokë mbi mishin e pjekur dhe vetëm tundim kokat në miratim të atyre që dëgjojmë nga xha Vasili.
Mbushi gotën e rakisë, e ktheu vetë i pari dhe vazhdoi:
-Kam një merak, or vëllezër, kam frikë se tashti, që m’u diplomuan djemtë, do të më largohen. Dhe unë, ndërtova gjithë këto shtëpi, me pesë dhoma, verandë e tavernë, kush do t’i punojë? Kush do t’i gëzojë?! Por e dini se ç’më tha ky çamarroku? Ohuuu, fisi juaj rron nga 90 e 100 vjet, ti baba do t’ua kalosh, kështu s’la vjen radha neve ta gëzojmë as shtëpinë as tavernën.
Ne ia plasëm të qeshurit me zhurmë. Djalit, Thomait, nuk i pëlqeu e qeshura jonë allafshatarçe, dhe u vërejt, por nuk foli.
-Të ka faj, “palikari”, xhani i vëllait, edhe sivjet nuk më erdhi në fshat të shihte pleqtë, e dini si më tha: Nuk ka internet atje, o të pjerdhsha internetin, po ne që punuam tërë jetën dhe u rritëm pa internet nuk ecëm?!
-Po edhe interneti duhet, – tha Lena.
-Gjepura! Zanati duhet, të punosh pa llafe. E përballon dot kjo rini atë që bënim ne? Jo, kurrë!
Pjatat i kishim boshatisur. Edhe Vasilit po i shuhej qymyri i pjekjes.. Djali i madh i Vasilit, solli ëmbëlsirat. Edhe këto ishin nga taverna.
U dëgjua një zile telefoni. Secili kontrolloi xhepat, por ishte celulari i komshiut tim, që e kisha në krah. Sa nisi bisedën, ai u vërejt në fytyrë. Diçka kundërshtoi dhe, apsi shau me ato shprehjet tradicionale (që kudo që vemi i marrim me vete), shpërtheu: “Epo kësaj ç’tia vëmë emrin more vëllezër, ai djali im, do të dalë përsëri sonte dhe do të kthehet në të gdhirë.
-E, çfarë bëjnë, shëtitje,-foli pa të keq Vasili.
-Ç’shëtitje, otr byrazer, dëfrejnë e pinë gjithë natën. Një herë vajta e mora vetë me makinë, ndaj të gdhirë…
-Po sa vejeç është djali, o xhan i vëllait?
-Spurdhjak është sapo ka mbushur 16.
Vasali zgurdulloi sytë, shikonte herë nga ne e herë nga lokali, sikur diçka kishte humbur. Hodhi gotën e rakisë me fund dhe mërmëriti: “Unë po shkoj të ndihmoj djemtë, xhan i vëllait. U lodhën shumë sot.
26. 12. 2017
KUR ZGJOHESH NGA ENDRRA
"Kaq ishte" -tha me vete. "Vajta, pashe, ika." Donin ta mbanin me shume por ai kembenguli. "Kam nipcen tjeter" -u justifikua, "e plaka nuk ia del dot vetem."
Dhjete dite kaloi ne Athine. E shetiten dhe e gostiten sa munden. Ishte hera e pare qe shihte nje vend te huaj. Ai kurre nuk kishte dale jashte shtetit. Dhe iu dha rasti ta provoje tani ne pleqeri. Si do ta perjetonte?
E pra nuk i beri pershtypje as Athina e as Akropoli, as ushtaret ne parlament e as mishi ne zgare, as deti e as qendrat tregtare. Ajo fotografia e nipces e kish turbulluar…
E donte kete udhetim. Mosha e tij nuk ishte per rruge te gjate aq me keq me autobuz. E luten te merrte avionin por ai nuk pranoi. Nje jete me profesion shofer ia njihte bukurite zanatit. Donte t’i shijonte pamjet e vendit fqinj nga afer.
Pjesen e rruges nga Shqiperia e kaloi me nate. Ne te gdhire para tij u shfaqen me radhe kodrat gjelberimi , fshatrat, qytetet, deti e liqenet. Koha ishte pak e cuditshme. Qielli kishte marre nje ngjyre gri te hapur, si te ishte i pasigurt ne do dilte dielli apo do niste ndonje shi vjeshtak.
Greqia i pelqeu, por ai e kish mendjen gjetke, larg ne Athine. Eshte si puna e asaj drekes se shijshme qe nuk ka kuptim pa bakllavane. Ndaj kur i pa te gjithe ne stacionin e Athines , u kenaq pa mase. Vajza kishte dale familjarisht ta priste.
Ai i donte shume. Nga dy femijet qe kishte vajzen e kish pike te dobet. Ndoshta edhe largesia ndikonte pasi djalin e familjen e tij i kish ne shtepi. Dhendri ishte i urte e fjalepak ndersa nipin Marion e kishte rritur. E donte me shume se vajzen; (Mjalti i mjaltit thoshte). Mario kishte ardhur pese vjec ne Athine. Cdo vit vinin me pushime ne Tirane. Ndersa vitin e kaluar nipcja ngriti krye, -“Vitin tjeter do te vish ti gjysh tek ne”. Kundershtoi plaku, por me kot. Mario ia dinte dobesine.
Shtepia e vajzes ishte e madhe e ne nje lagje te bukur. Kishte tre dhoma gjumi dhe nje sallon te bollshem. Ndihej rehat ketu megjithese thone se plaku do “reckat” e veta.
Mengjes. Per here te pare ne jete zgjohet ne nje vend tjeter. Mbreme kthyen ca gota ndaj sot e kish koken turbull. Nuk e kish fajin rakia pasi ate e nxirte vete me merak. Ndoshta pleqeria, zhurmat, gjumi i keq apo endrat. “S’je mesuar te flesh pa plaken” -e ngacmoi dhendri.
Nje e nga nje ata u larguan neper punet e tyre. Mario nuk donte ta linte vetem, por plaku kembenguli. Ai u largua i fundit. Kafja ne ballkon i shijoi shume. Me pas shpuri filxhanin ne kuzhine. Kembet e cuan padashur tek dhoma e Marios. Qendroi tek dera dhe veshtronte brenda. Ne mes te dhomes krevati me nje komodine ne krah. Ne qoshe ishte nje tryeze pune, sic mbajne nxenesit sot per te mesuar. U be gati te dilte kur i zuri syri nje fotografi. Nuk e dalloi mire nga larg. Ndaj beri disa hapa para. Kur u afrua shtangu. S’po u besonte syve. Vuri syzet, por c’te shihte. Nje burre me mjeker po e veshtronte nga ana tjeter. Iu duk se erdhi nga larg e u takuan pas shume vitesh. Si dy miq te vjeter qe takohen pas nje kohe te gjate, pas nje periudhe te vecante. Por cili ishte i arrdhuri e cili i zoti i shtepise? Kush vinte nga larg e kush shfaqej pa pritur? Prape ti?
E kishte pare ate fotografi me qindra here e ne sa e sa vende. Ne maje te ndertesave e ne tribuna mbledhjesh, ne libra e ne gazeta, ne filma e ne televizore. Por tani…
Plaku ishte njeri babaxhan. E donin dhe i donte si ne lagje edhe kur ishte ne pune. Nuk kishte prishur qejf me njeri ne keto 80 e ca vjete te jetes se tij. “Ahere pse e prisha me kete njeri” -mendoi.
Iu kujtua kur hoqen fotografin e tij ne kohen e trazirave. Nuk donte t’ua prishte qejfin femijeve ndaj e hoqi dhe ai nga rafti i librave. Por s’ ishte hera e pare qe hiqnin fotografite. Miku Tito u be armik, “vellai” i madh Hrushovi tradhetoi, ndersa shoku Mao qe erdhi nga fundi i botes e degdisen me larg akoma. Plakut nuk i kishin lene gjurme keta maluketer. Por fotografia perballe e drodhi pak. Ai burri me mjeker ishte si atehere, i heshtur e hijerend, i afte te te surprizoj qe me takimin e pare. Dikur mjekra e bardhe e coroditi duke e mare per prift. Po tani cila ishte surpriza?
Gjyshit iu prene gjunjet e u ul ne karrike. Mos duan te me bejne ndonje loje? Apo dhendri ka filluar prape me mbledhjet? Pse e mban nipcja ne tavolinen e tij? Mos e kane urdheruar nga lart? Pyetjet i vinin ne koke me furi e ai nuk i ‘’frenonte’’ dot tashme me makinen e tij te vjeter.
Ai nuk e ndjeu Marion kur hyri ne dhome ndaj u tremb kur djali e perqafoi. Gjyshi nuk mundi te ngrihej ne kembe. Mario mori nje karrike e u ul perballe. Plaku rinte si i mpire. Shikonte nipin sikur ta shihte per here te pare pas shume vitesh. Ata shiheshin sy me sy te ulur e siper kokave te tyre ishte fotografia. Plaku uli koken. I dukej vetja si nje nxenes shkolle qe kishte ardhur i papergatitur ne mesim. Po cili ishte mesuesi?
“C’ eshte ky mor bir” -pyeti me gjysme zeri me ne fund, duke treguar me gisht fotografine. Mario e kuptoj shqetesimin e gjyshit.
“Eshte Marksi o gjysh, e harrove?”
Pa mare akoma pergjigje u degjua zilja e portes. Vajza kishte mare leje e ia behu ne dhome.
“Ah, kot erdha baba”- tha ajo. “Ti paske shoqeri sot.”
U krijua nje situate e ndere. Gjyshi e nipcja shikonin njeri-tjetrin pa folur.
“Si eshte puna” -pyeti vajza. “C’ka ngjare qe nuk flisni?”
“Gjyshit I beri pershtypje fotografija e Marksit” -nderhyri Mario.
“E po ne e kemi zhdukur me kohe moj bije” -u ankua plaku – “ndersa juve ketu…”
Vajza e kuptoj gjendjen e babait. I hodhi doren ne sup e puthi me mall e tha: “Marksi ketu as ndalohet e as na detyron njeri ta mbajme ne mur. Ai nuk edhte si te tjeret. Djali ne kete moshe e adhuron. Me vone, nuk e di. Nuk ka te drejte te enderoje?”
Te enderroje?! Plaku ishte i vogel kur i folen per Marksin dhe idete e tij. Nuk e kuptoi mire atehere por ata qe mbanin fjalime thoshin se kur te clirohej Shqiperia do te jetonin dite me te bukura. Kjo u be sebep te marre pushken e te dale malit deri ne clirimin e Shqiperise. Donte te shkonte ne shkolle por duhej te ushqente dy vellezerit e vegjel. Hyri ne parti qysh i ri. Atehere bente endrra per jeten, por nuk u realizuan te gjitha. Shoket e tij ne parti u bene me pushtet. Ndersa ai nuk e leshoj timonin nga dora. Bente qindra kilometra e mezi priste te vinte prane familjes ne darke. Enderonte te kishte nje makine te vogel ne shtepi. Te merrte familjen e ti shetiste ngado. Ne fshatin e lindjes, apo edhe neper miq. Te kishte nje shtepi buzedetit e te kalonte pleqerine me plaken. Te priste e te percillte niperit e mbesat. Por as keto nuk u realizuan. “E po keshtu ishte shkruar per ne” -ngushellonte veten. “Nga coban ne fshat erdha ne kryeqytet. Femijet tane te ecin me tej.”
E bija e sheh ashtu te menduar dhe i thote: “Mario bente shume endrra ne fillim. Donte te behej shofer kamioni si ti. Me pas donte te behej gazetar, e tani ben nje kurs per trajner futbolli. Me tre zanate dhe i ben te gjitha. Shume romantik e punetor na doli ky nipcja yt o gjysh” - buzeqesh ajo.
Mario i afrohet gjyshit. Ia merr duart e medha e te ashpra, i mbeshtjell me pellembet e veta qe sapo kane filluar te celin kallot e para dhe i thote: “Nje fotografi eshte e asgje me shume. Une nuk bej pjese ne asnje parti. Nuk me pelqejne fare ato. Nese te bezdis fotografia, une e heq.” Plaku hedh syte ne tryeze. Nje gote me lapsa e stilolapsa, nje bllok i kuq, e me tej nje shqiponje dykrenare me flamurin shqiptar ne maje. E ne mes te ketyre sendeve nje fotografi e Marios foshnje qe e mban ne duart e tij gjyshi. Plaku hedh syte nga dritarja. Ngrihet ne kembe e hap krahet i mallengjyer. P erqafohen te tre si shoke te vjeter.
Keto mendonte plaku tek merrte rrugen e kthimit per ne atdhe. Ne kthim donte ta bente rrugen e Shqiperise me drite. Koha ishte e fresket me nje diell te bute, nje dite tipike e vjeshtes se pare. Kishte mesuar shume nga ky udhetim. Nipcja ishte rritur dhe bere me i mencur. Si eshte jeta?! Marksi i hapi syte ne rini, por e befason akoma sot ne pleqeri.
Hapi dritaren. Nje fllad i lehte i perkedheli fytyren. Instiktivisht kthen koken prapa e thote: “Ke te drejte o nipce, askush sot nuk te ndalon te enderosh.”
Athinë, 7.09.2016
KUR ZGJOHESH NGA ENDRRA
Isha ne rradhe per te marre tragetin e kthimit per ne Athine.Veshtroja si i perhumbur jashte xhamave te makines. Dallget perplaseshin me terbim pas bregut. Nje perplasje inatcore e hakmarrese. Si te ankoheshin per ate largim maviv njerezish nga ky ishull. Edhe mua me kishte perpire nje melankoli. E s'kishte si te ndodhte ndryshe. Pas nje udhetimi kaq te bukur.
Dihet qe udhetimet nje ditore me Tonin dhe Lolen jane te te bukura. Ishte nje e diele e bukur korriku. Qielli i lare me nje kaltersi te ndritshme premtonte nje aventure te bukur e shplodhese. Lina nuk e kishte ate ankthin e zakonshem. Kishte veshur nje fustan te bardhe me lule blu, si te nderthurte ngjyrat me te bukura te asaj dite.
Ankthin e mbante kesaj rradhe Toni. I druhej vonesave e trafikut te mundshem per ne Pire. Mberritem ne Koridhalo per te marre ciftin e ri. Toni si gjithmone me optimizmin e pamate. Ndersa Lola ne rolin tashme te ekuilibrit te plote familjar. Lines i pelqeu shume fustani i Loles. Eshte bukur kur grate kane gjetur gjuhen e perbashket. Ndodh rralle sot. Si dikur me shoket dhe shoqet e ngushta te shkolles. C' mu kujtua tani?! Ta them pershtypjen time apo do te filloje si shpesh perleshja me Tonin?
Arritem ne kohe ne Pire. Lola eshte si ne shtepine e saj atje; me Linen nuk kemi bere udhetim kaq te gjate me anije, mezi presim. Dhe nuk gabuam. Nuk kishte te paguar ai dialog qe patem me pulebardhat. Njerezit i afronin nga nje kafshate, e ato te pacipa dhe te paduruara fluturonin vetetimthi per te rrembyer dhuraten. Toni perpiqej ta fiksonte te gjithe kete me aparatin e tij fotografik. Te tjeret kishin nxjerre celularet e mundoheshin te fotografonin.
Nuk e morrem vesh si arritem kaq shpejt ne Egjina. Pasi beme ate shetitjen tradicionale buze detit, u ulem per nje kafe. Eh si te shijonte kafja... nga deti, nga shoqeria, nga arratia prej Athines se zhurmshme apo...nga te gjitha keto.
E pas kesaj trullosje harruam edhe festen e Marinos. Na e kujtoi telefonata e Thodhoros. Hajde, gezuar e per shume vjet Marino! Nuk dua te vazhdoj me gjate, se e prek ne tela Linen. E ka merak qe femijet nuk na shoqerojne. Eh, kalojne vitet Lina. Ata u rriten tani e fluturojne vete, pavaresisht se ngjajne me pulebardhat dhe presin nga prinderit me goje hapur.
E leme portin dhe nisemi drejt brendesise se ishullit. Pas peripecive gjejme vend per tu ankoruar. Deti nuk eshte shume miqesor sot. Ka nxjerre goxha papasterti sikur do te pastrohet nga thellesite e veta. Po ku pyesim ne? Edhe cadrat i ngtitem, edhe plazhin e beme.
Po tani? Koha per nje dreke te shijshme. E si gjithmone Toni e ka bere parapergatitjen. Do te shkojme te hame ne zonen e Perdhikas. Tavolina u mbush shpejt me xhevairet e detit. Kemi det te pasur mendova, por pa e ngritur zerin, jo per gje por nuk do te na linte Toni te shijonim ato perla. Ah, mend harrova. Ne cdo hap na ndiqte aparati i Tonit; ne anije, ne lokal, ne dreke, ne... Nuk ngopeshim me ushqimin e Toni nuk ngopej duke na ushqyer. I cuditshem je or' nipce! Aty te kundervihesh, do te kacafytesh, aty te hedh mbi ty gjithe dashurine e botes.
Mbasi i "thame" mire e mire pjatat morrem rrugen e kthimit. Lina eshte ndare ne dysh. Gjysma eshte ketu, e gjysma tek femijet ne Halandri. "Do te na sjellesh ndonje gje per te ngrene?" - i thote Marino. E mua m'u kujtuan prape pulebardhat...
Te gjitha keto mendoja tani qe pres rradhen te futem me makine ne traget. Athinasit pasi kane kaluar bukur ne ishull, tani jane si te perhumbur. Gjallerine se kane humbur te gjithe. Dy vogelushe lozin me baballaret. Nje qenush perkedhelet nga i zoti si nje foshnje. Fillova te mberdhij; gjeta nje vend prane nje qenushi te bukur. E mora me vete ne celularin tim.
Ne Pire ka rene muzgu. Rruga e kthimit eshte rutine. Vetem Tonit nuk i jane mbaruar baterite. Ne rolin e udherrefyesit na drejton per ne Koridhalo. Pershendetemi me ciftin, e marrim rrugen per ne shtepi.
Toni, mund te kem harruar shume gjera, por plotesova kontraten qe beme para nisjes: "te hedhim ne leter pershtypjet e udhetimit nje ditor ne Egjina".
Halandri, 20/7/2016
I NËNTI NË BRONX
/Tregim satirik/
Pesë persona prisnin në lokalin e Shaqo-ziut. Ishte mëngjes, fundmaji, në fillim të verës.
-Po tani kë presim?- pyeti Xhevati.
-Presim kryetarin, Birçen, me Mricën.
-Cilën Mricë?- u hodh Lame Kurrizi.
-Motrën e Pjetër Mustakuqit, gruan e Birçes.
-Pse e ka dredhur edhe Mrica?- pyeti Arifi.
Lamja i hodhi një vështrim, si t’i thoshte “Shiko kush flet”, por vazhdoi;
-Mrica u martua me një komunist me pozitë të cilin Enveri e burgosi se i doli Ballë per ballë. Pas ’90 u martua me Birçen. Bile kanë edhe një djalë. Ata themeluan shoqatën tonë dhe iniciuan ngritjen e bustit.
Nuk vonoi dhe ja behu Bircja me të shoqen. Kishin marrë edhe djalin me vete. Mrica mbahej mirë. Thoshin se kishte bërë plastikë.
U takuan. Jani Ferra i puthi dorën zonjës.
-Do të pish kafe kryetar?-pyeti Lame Kurrizi, me servilizëm.
-Jo faleminderit, kam pirë. Nisemi se kemi rrugë të gjatë.
Zunë vënd në furgon. Arifit i shkuan sytë tek busti;
-Që thoni ju more shokë, unë per 46 vjet bashkëpunova me ata që e luftonin komandantin tonë. U zumë me xhaxha Bamkën për disa toka dhe e tradhëtova. Ai Ibrahimi më mori ne qafë.
-Ështe e vërtetë se ti e qëllove?- donte me e zhbiru, Mrica.
-Më plaçin sytë që jo. Oj tëmën ç’thonë. Po ku kisha nishan unë të qëlloja aq larg. E kë, komandantin. Ata të filmit e sajuan këtë histori.
Lame Kyrrizi u kollit. Bircja ktheu kokën e duke i shkelur syrin i thotë;
-Sa ditë qëndrove në Tiranë o Lame?
-Dy më duket- buzëqeshi sybardhi.
-Takove ndonjë mik andej nga liqeni?
-Ah, po. Takova shokun Ziver. Nuk e di a bëri sikur s’më pa apo ishte currufjepsur. I thira nga larg; Shoku Ziver, të njohin të gjithë tani. Komunist ore, komunist ke qënë!
Të tjerët buzëqeshën. Pas 3-4 ore udhëtim, arritën. Në një lokal të bukur, rrëzë kodrave me blerim mbuluar do të takonin Mexhit beun. Furgoni nuk ngjitej dot në fshat për shkak të rrugës së keqe. Ishin disa rrugica që kërkonin jo vetëm diell por edhe asfalt.
-Nuk kemi ndonjë tesgë- tha Arifi nga përvoja e bustit të kaluar.
Jani Ferra u ngrit në këmbë i nervozuar.
-Çfarë tezge more. Prandaj luftuam ne? Ka menduar mbreti për këtë ditë. Do t’i heqë partia jonë shpenzimet.
-Me ato paratë që morrët…
-Paratë ishin të mbretërisë dhe naltmadhnia e tij i ka taksur për çështjen kombëtare.
-Lavdi mbretit,- tha Mrica.
U ulën në lokal. Djali i Bircës që vazhdimisht mbante kufje në vesh, kerkoi ujë. Mrica pyet Bircën;
-Çfarë t’i jap të pijë mor burrë?
-Mos i jep nga gota së është ujë depozite. Porosit një shishe ujë por nga burimi i Nënës Mbretëreshë.
Xhevati mezi priste rastin të shpërthente;
-Kujdes mor bir se gëlltit një gllenjkë ujë të ndotur dhe vjell tërë jetën.
Të tjerët qeshën. Tosun Baçi i cili rinte i heshtur pyeti;
-Po ti si shpëtove atëherë me atë historinë e Tostit?
-Ja futa Milos. Zbulova se i kishin pushkatuar një dajo në brigadën e parë. Shpëtova për qime.
Ndërkohë një Benz frenoi ashpër para lokalit. Mexhit beu doli nga mjeti dhe më hapa të shpejtë hyri në lokal. Pasi i përshëndeti u fut në temë;
Në fshat nuk e çojmë dot. Mësuesi me trimat e tij ka bllokuar urën.
-Ah këta mësuesit,- shfryu Arifi,- i bëri kinostudjio, të gjithë komunistë.
Birçja pasi u mendua pak, pyeti;
Po mirë, mësuesi a është deputet?
-Ishte, por dorëzuan mandatet. Tani merret me protesta. Kanë edhe armë.
-Me leje?- pyeti Mrica.
-Jo, çne. Nga depot që hapën në ’97.
Pasoi një heshtje e gjatë. Të gjithë i kishin mbërthyer sytë kryetarit. Nuk vonoi e ai vendosi.
-Mirë, do ta cojmë në kryeqytet.
Të tjerët e panë me habi.
-Je në vete o tu mbylltë- u hodh Lamja.- Po atje ka sigurimsa.
-Dëgjomeni mua. Në Tiranë janë vendosur edhe buste të tjerë të patriotëve tanë. Edhe qeveria, megjithëse deklaron si e majtë, e ha qylin…Po porosis një makinë.
Të tjerët nxorën celularët dhe u futën në fb. Djali i Birçes dëgjonte muzikë me kufjet në vesh. Sapo mbaruan kafenë mbërriti makina. Ishte një Fuoristrade e re me ngjyrë të zezë. Shoferi, një mesoburrë me kokë të rruar pyeti;
-Më falni o zotërinj se unë nuk jam nga këto anë. Jam Vorioepiriot. I kujt është ki bust?
Birçja ktheu kokën djathtas e foli rëndë rëndë;
-Është i patriotit dhe Nacionalistit të shquar, Sali Protopapa. Ke dëgjuar për të?
-Jo- tha si i zënë në faj shoferi.
-Është vrarë në kohën e Luftës. Donte të bashkonte të gjitha forcat politike në luftë. Kishte aftësine të hynte në bisedime edhe me të fortët edhe me të dobëtit. Ah sikur ta kishim sot. Do të hynim në Evropë brënda vitit- mbylli ligjeratën e tij kryetari. Të tjerët tundnin kokën. Shoferi tek dëgjonte Bircën, ia nguli sytë dhe tha;
-Më falni juve j’u kam parë diku.
-Eh more djalë. Jam i biri i Safa Ymerit. Që ta marrësh vesh ti dhe këta të tjerët, mua komunistët më prishën dasmën. U hapa derën, u dhashë mish e bakllava por më morën në qafë.
-Po ne e dimë ndryshe- tha Xhevati.
-Historia duhet shkruar nga e para. Ata partizanët, që thua ti, u ulën në sofër e filluan të pijnë. Jaho, nxori pistoletën e më detyroi të shkoj tek kryetari i këshillit. Zotin Ali e lidhën dhe e hodhën ne bodrum se nuk e dehën dot. Kurse ata i zuri menjëhere. Dhe mua më detyruan te dalë partizan. Eh, sa kemi vuajtur.
Arifi iu afrua Tosun Baçit e i pëshpëriti në vesh;
-Ky ka qënë sekretar partie.
Tosuni kishte një faqore raki që e kthente shpesh, ndaj nuk mori vesh ç’i thanë.
-Si të gjithë o kryetar. Edhe ne kemi vuajtur.
Në Tiranë ceremonia u bë madhështore. Druheshin se mos ishte problem vëndi, por jo. Kishte plot bazamente bosh nga buste të shkulura kohët e fundit. Busti i Saliut ishte më i riu. Të tjerët i kishte mbuluar pluhuri dhe kishin nderuar ngjyrë. Sikur vinin nga mesi i errësirës.
Vëndi i përmendorëve ishte i sheshtë, pa kufij midis kundërshtarëve. Pak më lart, Dritëroi tek ndiqte këtë zallamahi, thithte duhan mendueshëm e bënte kryqin. Ndoshta iu kujtua Ibrahim Kovaçi, ndoshta donte një gote raki, ndoshta… Disa thanë se mori lapsin e mbi një plis shkroi; Shkëlqimi, rënia dhe ngritja në piedestal e zotit Sali…
Athinë,19.05.2019
Keine Kommentare:
Kommentar veröffentlichen